Αναφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις περιλαμβάνει η έκθεση της Υπηρεσίας Μελετών του αμερικανικού Κογκρέσου με αντικείμενο πιθανή πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα.
Στην έκθεση υπενθυμίζεται ότι «η κοινή επεξηγηματική δήλωση που συνοδεύει το Νομοσχέδιο για τον Αμυντικό Προϋπολογισμό (NDAA) για το δημοσιονομικό έτος του 2024 προειδοποιεί τους νατοϊκούς συμμάχους ενάντια στις ‘μη εξουσιοδοτημένες εδαφικές υπερπτήσεις του εναέριου χώρου άλλου συμμάχου του ΝΑΤΟ’».
Βάσει της έκθεσης, ορισμένα από τα βασικά θέματα που θα μπουν στο μικροσκόπιο του Κογκρέσου και θα καθορίσουν το πώς θα αξιολογήσει το θέμα των τουρκικών F-16 είναι:
- Η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
- Οι στενές οικονομικές και ενεργειακές σχέσεις με την Ρωσία.
- Η περιφερειακή αντιπαλότητα με την Ελλάδα.
- Η εγχώρια παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατική διολίσθηση που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του προέδρου Ερντογάν.
Στην έκθεση υπενθυμίζεται ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει ειδοποιήσει ανεπίσημα το Κογκρέσο για το αίτημα της Τουρκίας, προσπαθώντας να ζυγίσει τις αντιδράσεις των Αμερικανών νομοθετών.
Η άτυπη ειδοποίηση αναφέρεται σε 40 νέα F-16 τύπου Block 70/72 Viper και πακέτα αναβάθμισης Block 70/72 για 79 υπάρχοντα μαχητικά μαζί με 900 πυραύλους αέρος – άερος και 800 βόμβες, με εκτιμώμενη συνολική αξία τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όπως τονίζεται στην έκθεση, μέλη του Κογκρέσου και από τα δύο κόμματα έχουν εκφράσει επιφυλάξεις. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Μπόμπ Μενέντεζ, φέρεται να είπε τον Ιανουάριο «μέχρι (ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ) Ερντογάν να σταματήσει τις απειλές του (κατά γειτονικών συμμάχων του ΝΑΤΟ), να βελτιώσει το ιστορικό του στα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό… και να αρχίσει να ενεργεί όπως θα έπρεπε ένας έμπιστος σύμμαχος, δεν θα εγκρίνω αυτήν την πώληση».
Στην έκθεση σημειώνεται επίσης ότι αρκετοί άλλοι γερουσιαστές, συμπεριλαμβανομένου του επικεφαλής της μειοψηφίας στην Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων, Τζιμ Ρις, και των 29 γερουσιαστών που έγραψαν μια επιστολή τον Φεβρουάριο στον πρόεδρο Μπάιντεν, έχουν δηλώσει ότι θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να υποστηρίξουν την πώληση των F-16 στην Τουρκία μόνο υπό την προϋπόθεση ότι το κοινοβούλιο της θα συμφωνήσει στην ένταξη τόσο της Σουηδίας όσο και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Η αμερικανική κυβέρνηση λαμβάνοντας υπόψιν τις εντάσεις που διατυπώθηκαν δεν έχει αποστείλει ακόμα στο Κογκρέσο το επίσημο αίτημα για την έγκριση της πώλησης και της αναβάθμισης των F-16. Όπως αναγνωρίζεται στην έκθεση, «οι ανησυχίες των ηγετών της επιτροπής του Κογκρέσου σχετικά με μια πιθανή πώληση F-16 -είτε συνδέεται είτε όχι με την ένταξη τόσο της Σουηδίας όσο και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ- ενδέχεται να συνεχιστούν μετά τις τουρκικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2023».
Ωστόσο, διατυπώνεται η εκτίμηση ότι σε κάποιο σημείο ο Λευκός Οίκος ενδέχεται να κληθεί να λύσει τον γόρδιο δεσμό για τα F-16, είτε προσφέροντας λύσεις στα ζήτημα που έχουν εγείρει οι βουλευτές και οι γερουσιαστές είτε παρακάμπτοντας τις ανησυχίες τους και στέλνοντας την επίσημη ειδοποίηση για την πώληση των μαχητικών.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
