Σε απόσταση 900 φωτός από τη Γη ανακαλύφθηκε το 2015 ο εξωπλανήτης WASP-121b που διαθέτει εξωτικά χαρακτηριστικά αφού ανάμεσα στα άλλα δημιουργούνται σε αυτόν βροχές από… ρουμπίνια και ζαφείρια. Ομάδα αστρονόμων κατάφερε να χαρτογραφήσει την τρισδιάστατη δομή της ατμόσφαιρας του κάτι που γίνεται πρώτη φορά σε πλανήτη έξω από το ηλιακό μας σύστημα.
Η έρευνα που δημοσιεύθηκε σε δύο μέρη σε δύο επιθεωρήσεις ανοίγει το δρόμο για λεπτομερείς μελέτες του καιρού σε εξωπλανήτες. Συνδυάζοντας και τις τέσσερις τηλεσκοπικές μονάδες του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLT) του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (ESO) οι επιστήμονες βρήκαν ισχυρούς ανέμους που μεταφέρουν χημικά στοιχεία, όπως ο σίδηρος και το τιτάνιο δημιουργώντας περίπλοκα καιρικά μοτίβα στην ατμόσφαιρα του πλανήτη.
Ένας αεροχείμαρρος περιστρέφει το υλικό γύρω από τον ισημερινό του πλανήτη. Το ρεύμα αυτό εκτείνεται στον μισό πλανήτη, αποκτά ταχύτητα και αναστατώνει βίαια την ατμόσφαιρα ψηλά στην ατμόσφαιρα, καθώς διασχίζει τη θερμή πλευρά του πλανήτη. Μια ξεχωριστή ροή σε χαμηλότερα επίπεδα της ατμόσφαιρας μετακινεί αέριο από τη θερμή πλευρά προς την ψυχρότερη. Αυτό το είδος κλίματος δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ στο παρελθόν σε κανέναν πλανήτη.
Οι ερευνητές περιγράφουν ότι εντόπισαν την παρουσία τιτανίου ακριβώς κάτω από τον αεροχείμαρρο. Το εύρημα αυτό αποτέλεσε έκπληξη για εκείνους καθώς προηγούμενες παρατηρήσεις του πλανήτη είχαν δείξει ότι το στοιχείο αυτό απουσίαζε, ενδεχομένως επειδή είναι κρυμμένο βαθιά στην ατμόσφαιρα. Είναι η πρώτη φορά που οι αστρονόμοι είναι σε θέση να μελετήσουν την ατμόσφαιρα ενός πλανήτη εκτός του ηλιακού μας συστήματος σε τέτοιο βάθος και λεπτομέρεια.
Εξωτικός
Έχουμε ανακαλύψει περίπου έξι χιλιάδες εξωπλανήτες, όπως ονομάστηκαν οι πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, ενώ έχει υποδειχθεί η ύπαρξη άλλων έξι χιλιάδων που περιμένουν τις διαδικασίες επιβεβαίωσης της ανακάλυψης τους. Όπως διαπιστώθηκε η ποικιλία των πλανητών είναι πολύ μεγαλύτερη από όσο πιστεύαμε. Ένας από τύπους πλανητών που φαίνεται ότι έχουν μεγάλη παρουσία στο Σύμπαν είναι οι αποκαλούμενοι «καυτοί Δίες». Πρόκειται για πλανήτες αερίου με μέγεθος παρόμοιο ή συχνά μεγαλύτερο από αυτό του Δία οι οποίοι βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται σε αυτούς πολύ μεγάλες θερμοκρασίες.
Ο WASP-121b βρίσκεται τόσο κοντά στο μητρικό του άστρο ώστε η βαρυτική επίδραση του άστρου σε αυτόν να του μεταβάλει το σχήμα του δίνοντας του μια ωοειδή μορφή. Γνωρίζαμε επίσης ότι ο πλανήτης αυτός είναι κλειδωμένος τροχιακά δηλαδή το άστρο του βλέπει μόνιμα την μια του πλευρά. Ο πλανήτης αποτελεί στόχο μελέτης και είχαν εντοπιστεί στοιχεία για τις συνθήκες που επικρατούν στην φωτεινή του πλευρά.
Στην φωτεινή πλευρά του πλανήτη οι θερμοκρασίες φτάνουν τους 2,5 χιλιάδες βαθμούς Κελσίου μεγαλύτερες από αυτές που υπάρχουν στην επιφάνεια πολλών άστρων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα βαριά μεταλλικά στοιχεία όπως ο σίδηρος και το μαγνήσιο που υπάρχουν σε μορφή αερίου εκεί δεν συγκρατούνται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη και διαρρέονται στο Διάστημα. Στην σκοτεινή η θερμοκρασία μειώνεται στο μισό και φτάνει τους 1,200 βαθμούς Κελσίου.
Στον WASP-121b δημιουργούνται άνεμοι που κινούνται με ταχύτητες που αγγίζουν τα 18 χιλιάδες χλμ./ώρα. Στην ατμόσφαιρα της σκοτεινής πλευράς του πλανήτη υπάρχουν νέφη που αποτελούνται από σίδηρο, τιτάνιο και κορούνδιο, το σκληρό ορυκτό που βρίσκεται στα ζαφείρια και τα ρουμπίνια. Οι αλληλεπιδράσεις των συνθηκών ανάμεσα στις δύο πλευρές συμπυκνώνουν τα νέφη αυτά τα οποία αρχίζουν να «πέφτουν» στον πλανήτη με την μορφή μιας βροχής πολύτιμων λίθων σε υγρή μορφή.
Naftemporiki.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
