Skip to main content

Αστρονόμοι εντόπισαν εκατοντάδες γιγάντιες μαύρες τρύπες που κρύβονταν πίσω από κοσμικές… κουρτίνες

XMM-Newton, ESA, NASA

Η ανακάλυψη υποδεικνύει την ύπαρξη αμέτρητων τέτοιων κρυμμένων μελανών οπών στο Σύμπαν.

Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal» ομάδα αστρονόμων παρουσιάζει την ανακάλυψη εκατοντάδων τεραστίων διαστάσεων μαύρων τρυπών οι οποίες παρέμεναν αθέατες μέχρι σήμερα κρυμμένες πίσω από πυκνά νέφη σκόνης και αερίων και μπορεί να υπάρχουν δισεκατομμύρια ή ακόμα και τρισεκατομμύρια κρυμμένες μαύρες τρύπες στο Σύμπαν.

Οι ερευνητές εντόπισαν αυτές τις γιγάντιες μαύρες τρύπες κοιτάζοντας μέσα από νέφη σκόνης και αερίων στο υπέρυθρο φως. Τα ευρήματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους αστρονόμους να βελτιώσουν τις θεωρίες τους για το πώς εξελίσσονται οι γαλαξίες λένε οι ερευνητές.

Το κυνήγι για τις μαύρες τρύπες είναι δύσκολη δουλειά. Είναι τα πιο σκοτεινά αντικείμενα στο Σύμπαν, καθώς ούτε το φως μπορεί να ξεφύγει από τη βαρυτική τους έλξη. Οι επιστήμονες μπορούν μερικές φορές να «βλέπουν» τις μαύρες τρύπες όταν καταβροχθίζουν την ύλη γύρω τους. H ύλη επιταχύνεται πολύ γρήγορα και  λάμπει. Αλλά δεν έχουν όλες οι μαύρες τρύπες ένα φωτεινό ορατό δακτύλιο, οπότε η εύρεση τους απαιτεί λίγο περισσότερη δημιουργικότητα.

Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι υπάρχουν δισεκατομμύρια, ή ίσως και τρισεκατομμύρια, υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, μαύρες τρύπες με μάζα τουλάχιστον 100.000 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου μας, στο Σύμπαν. Κάποιος πιθανώς κρύβεται στο κέντρο κάθε μεγάλου γαλαξία. Αλλά είναι αδύνατο για τους επιστήμονες να μετρήσουν κάθε υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. Αντίθετα πρέπει να κάνουν έρευνες σε κοντινούς γαλαξίες για να υπολογίσουν τον αριθμό αυτών των μαύρων οπών που κρύβονται στις κοντινές περιοχές της γαλαξιακής μας γειτονιάς.

Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα: Ενώ ορισμένες μαύρες τρύπες είναι αρκετά εμφανείς χάρη στο φωτοστέφανο της ύλης που τις περιβάλλει άλλες υπάρχουν και λειτουργούν κάτω από το ραντάρ. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στο ότι καλύπτονται από νέφη αερίου και σκόνης που δεν έχουν ακόμη επιταχυνθεί αρκετά ώστε να πυρακτωθούν και να λάμψουν ή επειδή τα βλέπουμε σε λάθος γωνία. Η νέα μελέτη εκτιμά ότι περίπου το 35% των υπερμεγέθων μαύρων τρυπών κρύβονται με αυτόν τον τρόπο. Αυτή είναι μια δραματική αύξηση από την προηγούμενη εκτίμηση του 15%, αν και οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο πραγματικός αριθμός θα μπορούσε να είναι πιο κοντά στο 50%.

Η μέθοδος

Ωστόσο οι αστρονόμοι βρίσκουν τρόπους για να τις εντοπίσουν. Τα νέφη γύρω από τις σκοτεινές μαύρες τρύπες εξακολουθούν να εκπέμπουν λίγο φως μόνο στο υπέρυθρο, παρά στο ορατό φάσμα. Στη νέα μελέτη οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από δύο όργανα για να ανιχνεύσουν αυτές τις υπέρυθρες εκπομπές. Ο πρώτος ήταν ο υπέρυθρος αστρονομικός δορυφόρος της NASA (IRAS), ο οποίος λειτούργησε για μόλις 10 μήνες το 1983 και ήταν το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο που κοίταξε στην υπέρυθρη περιοχή. Το δεύτερο ήταν το Nuclear Spectroscopic Telescope Array (NuSTAR) ένα διαστημικό τηλεσκόπιο που διευθύνεται από το Εργαστήριο Αεριώθησης της NASA (JPL) και μπορεί να ανιχνεύσει τις υψηλής ενέργειας ακτίνες Χ που εκπέμπονται από την υπερθερμασμένη ύλη που στροβιλίζεται γύρω από τις μαύρες τρύπες.

Χρησιμοποιώντας αρχειακά δεδομένα από το IRAS οι ερευνητές εντόπισαν εκατοντάδες πιθανές κρυμμένες μαύρες τρύπες. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν επίγεια τηλεσκόπια ορατού φωτός για να αποκλείσουν ορισμένους υποψήφιους και να επιβεβαιώσουν άλλους. Μερικοί υποψήφιοι αποδείχθηκαν ότι ήταν γαλαξίες στη διαδικασία σχηματισμού πολλών άστρων αλλά πολλοί ήταν μαύρες τρύπες που κρύβονταν πίσω από τα νέφη.

«Με εκπλήσσει πόσο χρήσιμοι ήταν το IRAS και το NuSTAR για αυτό το έργο, ειδικά παρά το γεγονός ότι το IRAS ήταν λειτουργικό πριν από περισσότερα από 40 χρόνια», δήλωσε ο Πίτερ Μπούρμαν αστροφυσικός στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech) εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Αυτή η τεχνική μπορεί να βοηθήσει τους αστρονόμους να προσδιορίσουν πόσο κοινές είναι οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στο Σύμπαν και τι ρόλο παίζουν στο σχηματισμό των γαλαξιών. Για παράδειγμα αυτά τα γιγάντια «όντα» στο χωροχρόνο μπορεί να προκαλέσουν στον περιορισμό του μεγέθους ενός γαλαξία, έλκοντάς τον προς ένα βαρυτικό κέντρο ή καταναλώνοντας τεράστιες ποσότητες ύλης σχηματισμού άστρων. Η τεχνική μπορεί ακόμη και να βοηθήσει τους επιστήμονες να μάθουν περισσότερα για την καρδιά του δικού μας Γαλαξία.

«Αν δεν είχαμε μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στον γαλαξία μας, μπορεί να υπήρχαν πολλά περισσότερα άστρα στον ουρανό» λέει Πόσακ Γκάντι καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον εκ των επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Naftemporiki.gr