Tο τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό το 2004, ένα από τα πιο θανατηφόρα γεγονότα στην καταγεγραμμένη ιστορία, ήταν ένα άγνωστο φαινόμενο για πολλούς επιζώντες. Ορισμένοι ειδικοί έμειναν έκπληκτοι όταν έμαθαν ότι ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που βρίσκονταν στο μονοπάτι αυτών των θανατηφόρων κυμάτων δεν είχαν ακούσει ποτέ για ένα τόσο καταστροφικό φαινόμενο μέχρι να εμφανιστεί στον δρόμο τους.
«Το τσουνάμι είναι μια ιαπωνική λέξη και δεν την κατανοούσαν σωστά πολλοί άνθρωποι συμπεριλαμβανομένου και εμένα. Εκείνη την εποχή αυτό σήμαινε ότι μόνο η Ιαπωνία έπρεπε να ανησυχεί για τη φυσική καταστροφή» είπε στους New York Times o Syamsidik, ένας μηχανικός που τώρα διευθύνει το Κέντρο Έρευνας για την Αντιμετώπιση Τσουνάμι και Καταστροφών στο Πανεπιστήμιο Syiah Kuala στο Banda Aceh της Ινδονησίας ο οποίος πολλοί Ινδονήσιοι, χρησιμοποιεί μόνο ένα όνομα.
Αυτό άλλαξε την επομένη των Χριστουγέννων του 2004, όταν ένας σεισμός 9,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ δυτικά του ινδονησιακού νησιού Σουμάτρα πυροδότησε ένα κύμα μαμούθ που καταγράφηκε έως και 16 ορόφους και σε ορισμένα σημεία με ταχύτητα έως και 500 χλμ./ώρα κατευθύνθηκε προς τις ακτές της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ανατολικής Αφρικής.
Οι αισθητήρες σεισμού υπαινίσσονται την πιθανότητα καταστροφής και θανάτου. Αλλά οι ειδικοί του τσουνάμι που παρακολουθούσαν αυτά τα δεδομένα δεν ήξεραν σε ποιον να απευθυνθούν. Το σύστημά τους δεν παρουσίαζε απειλές για τις παράκτιες κοινότητες εκατέρωθεν του Ειρηνικού Ωκεανού, που εκείνη την εποχή ήταν η μόνη περιοχή που παρακολουθούνταν για απειλές για τσουνάμι. Υπήρχαν λίγες, αν όχι καθόλου, οθόνες, ούτε ένα μοντέλο για το τι θα μπορούσε να συμβεί στον Ινδικό Ωκεανό.
«Ήταν ανησυχητικό», είπε η Λόρα Κονγκ, διευθύντρια του Διεθνούς Κέντρου Πληροφοριών για Τσουνάμι, το οποίο φιλοξενείται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία στη Χαβάη. «Ήμασταν τυφλοί».
Δύο δεκαετίες αργότερα, οι επιστήμονες έχουν κάνει μεγάλα βήματα στην παρακολούθηση, τη μοντελοποίηση και την πρόβλεψη του τσουνάμι. Και οι οργανισμοί έχουν ενισχύσει την εκπαίδευση και την ετοιμότητα, τόσο σε τοπική όσο και σε παγκόσμια κλίμακα. Οι σχεδιαστές ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι αυτό που συνέβη το 2004 δεν θα ξανασυμβεί ποτέ.
Παρά το σύνολο της δουλειάς τους από το γεγονός στον Ινδικό Ωκεανό, άλλα τσουνάμι έχουν προκαλέσει σοβαρές ζημιές, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής το 2011 στην Ιαπωνία, υπογραμμίζοντας τη δυσκολία να επιτευχθεί ένας κόσμος χωρίς θανάτους από τσουνάμι.
Τα περισσότερα τσουνάμι προκαλούνται από σεισμούς, αλλά οτιδήποτε εκτοπίζει μεγάλη ποσότητα νερού των ωκεανών, συμπεριλαμβανομένων των κατολισθήσεων, των ηφαιστείων και των χτυπημάτων μετεωριτών, μπορεί να προκαλέσει ένα μεγάλο κύμα. Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) των ΗΠΑ, το 78 τοις εκατό των τσουνάμι μεταξύ 1900 και 2015 σημειώθηκαν στον Ειρηνικό Ωκεανό. Μόνο το 5 τοις εκατό προέρχεται από τον Ινδικό Ωκεανό.
Πώς οργανωθήκαμε
Tο τσουνάμι στις 26 Δεκεμβρίου 2004 κλιμακώθηκε γρήγορα σε παγκόσμια καταστροφή. Σε 17 χώρες, σχεδόν 300 χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 1,7 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν, κυρίως από το Ατσέχ, μια ινδονησιακή επαρχία στο βόρειο άκρο της Σουμάτρα. Οι υλικές ζημιές, ύψους 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων άφησαν ορισμένες πόλεις αγνώριστες.
Ο Βασίλι Τίτοφ, ένας επιστήμονας στο Εργαστήριο Θαλάσσιου Περιβάλλοντος Ειρηνικού της NOAA που κάνει προσομοιώσεις σε τσουνάμι δήλωσε συγκλονισμένος. «Η θεωρητική γνώση είναι ένα πράγμα», είπε. «Το να βλέπεις αυτό που ήταν στην πραγματική ζωή είναι τελείως διαφορετικό». Το κύμα του 2004, είπε ο Δρ. Τίτοφ, αποκάλυψε ότι το παγκόσμιο σύστημα προειδοποίησης για τσουνάμι, που ξεκίνησε το 1965 για την παρακολούθηση των απειλών στον Ειρηνικό Ωκεανό, χρειαζόταν μια κρίσιμη αναβάθμιση.
Το πρώτο βήμα ήταν να αποκτήσουμε καλύτερα δεδομένα. Το 2000, έξι αισθητήρες αναπτύχθηκαν στον Ειρηνικό για να πειραματιστούν με την ανίχνευση τσουνάμι στην ανοιχτή θάλασσα και όχι όταν έφτασαν στην ακτή. Η NOAA άρχισε να επεκτείνει αυτή την προσπάθεια το 2005, και 10 άλλα έθνη ακολούθησαν το παράδειγμά τους, οδηγώντας στο παγκόσμιο δίκτυο αξιολόγησης και αναφοράς βαθέων ωκεανών για τσουνάμι, ή DART.
Σήμερα, περισσότεροι από 70 αισθητήρες DART μετρούν τη θερμοκρασία και την πίεση του νερού σε μέρη που θεωρούνται ζώνες τσουνάμι. Η NOAA λειτουργεί επίσης παράκτιους σταθμούς νερού και δορυφόρους για την παρακολούθηση του ύψους των ωκεανών, της τραχύτητας και της παλίρροιας.
Οι πληροφορίες αυτές διαβιβάζονται σε προειδοποιητικά κέντρα που, εκτός από τον Ειρηνικό, καλύπτουν πλέον τον Ινδικό Ωκεανό, την Καραϊβική, τον βορειοανατολικό Ατλαντικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο Θάλασσα. Τα δεδομένα εισάγονται σε μοντέλα πρόβλεψης που έχουν ενημερωθεί για την καλύτερη πρόβλεψη της δραστηριότητας του τσουνάμι από σεισμούς και μη σεισμικές πηγές.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι μετεωρολόγοι έχουν περάσει από το να μην μπορούν να προβλέψουν το ύψος ενός κύματος σε μια «αρκετά καλή» εκτίμηση έως και μισή ώρα πριν χτυπήσει, είπε ο Δρ Κονγκ.
Naftemporiki.gr
