Εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα, οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν ότι μερικές από τις πέτρες του Στόουνχεντζ προέρχονταν από την Ουαλία και μεταφέρθηκαν με κάποιον τρόπο περίπου 200 χιλιόμετρα μακριά στην τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα το νεολιθικό αυτό μνημείο στην πεδιάδα του Σόλσμπερι.
Τώρα, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ένας από τους κεντρικούς μεγαλίθους του Στόουνχεντζ δεν είναι καθόλου «Ουαλός», αλλά στην πραγματικότητα είναι «Σκωτσέζος».
Η ανακάλυψη περιγράφεται από τους επιστήμονες ως «σοκαριστική».
Η ανάλυση διαπίστωσε ότι ένας από τους μικρότερους λίθους στο Στόουνχεντζ σύρθηκε εκεί (ή εστάλη δια θαλάσσης) από την βορειοανατολική γωνιά της Σκωτίας, «διανύοντας» απόσταση τουλάχιστον 750 χιλιομέτρων.
Ο συγκεκριμένος λίθος που βρέθηκε ότι προέρχεται από τη Σκωτία είναι σχεδόν θαμμένς κάτω από δύο άλλους πεσμένους, και είναι μετά βίας ορατός.
Το ακόμη πιο εκπληκτικό εύρημα ότι ο κεντρικός μεγαλίθος, γνωστός και ως η «πέτρα του βωμού», μεταφέρθηκε από τους προϊστορικούς ανθρώπους από μια περιοχή που βρίσκεται σήμερα το Ινβερνές στη Σκωτία, ενδεχομένως δε και από ακόμη βορειότερα, τα νησιά Όρκνεϊ.
Αλλάζει όσα γνωρίζαμε για τη νεολιθική εποχή
Η ανακάλυψη «δεν αλλάζει απλώς όσα γνωρίζαμε για το Στόουνχεντζ , αλλά αλλάζει όσα γνωρίζαμε για το σύνολο της ύστερης νεολιθικής εποχής», δηλώνει ο Ρομπ Άιξερ (Rob Ixer), επίτιμος ερευνητής του University College του Λονδίνου (UCL) και ένας από τους συντάκτες της μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο Nature σήμερα, Τετάρτη.
«Ξαναγράφει πλήρως τις σχέσεις μεταξύ των νεολιθικών πληθυσμών ολόκληρων των Βρετανικών Νήσων», λέει ο Αίξερ.
Για τη νέα μελέτη, συνεργάστηκαν ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Κέρτιν της Αυστραλίας, του πανεπιστημίου της Αδελαΐδας, και των βρετανικών Aberystwyth και UCL, με στόχο να μάθουν περισσότερα για τη χημική σύνθεση της πέτρας και την ηλικία των ορυκτών μέσα σε αυτήν.
Ο εντοπισμός της ακριβούς τοποθεσίας προέλευσης θα απαιτήσει περαιτέρω εργασία, αν και οι ειδικοί έχουν περιορίσει την πιθανή περιοχή, όπως είπαμε, πολύ μα πολύ βόρεια στη Σκωτία.
«Το εύρημα μπορεί να είναι εκπληκτικό, αλλά η επιστήμη πίσω από αυτό δεν είναι αμφιλεγόμενη», λέει ο Νικ Πιρς καθηγητής γεωλογίας στο Aberystwyth και εκ των συντακτών της μελέτης.
«Ευρήματα και πορίσματα είναι πολύ καλά εδραιωμένα. Δεν είναι κάτι που κάποιος μπορεί να πει: «Α, όχι, αυτό δεν μπορεί να ισχύει».
Εξι τόνοι
Για πολλούς, πλέον, το μεγαλύτερο ερώτημα είναι αυτό: πώς στο καλό μετέφεραν τη γιγάντια αυτή πέτρα από τη Σκωτία έως εκεί που βρίσκεται το Στόουνχεντζ;
Μιλάμε άλλωστε για έναν λίθο βάρους έξι τόνων.
«Δεδομένων των μεγάλων χερσαίων εμποδίων στη διαδρομή από τη βορειοανατολική Σκωτία προς το Σόλσμπερι, οι θαλάσσιες μεταφορές θα ήταν μια λογική επιλογή», λέει ο κύριος ερευνητής Άντονι Κλαρκ, του Πανεπιστημίου Κέρτιν.
Ωστόσο, ο αρχαιολόγος και συγγραφέας Μάικ Πιτς, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, αλλά είναι γνωστός και έγκυρος συγγραφέας επί του θέματος (βλέπε το βιβλίο How to Build Stonehenge), λέει ότι το πιο πιθανό είναι η πέτρα να σύρθηκε (!) ως εκεί από τη στεριά παρά να έφτασε διά θαλάσσης.
Θάλασσα
Και εξηγεί: «Αν ρίξεις μια πέτρα μέσα σε μια βάρκα, όχι μόνο κινδυνεύεις να την χάσεις, αλλά και κανείς να μην μπορεί να τη δει. Αντίθετα, ένα ταξίδι στην ξηρά, που ίσως θα διήρκεσε πολλά-πολλά χρόνια, θα είχε προσελκύσει πολλούς ανθρώπους καθ’ οδόν. Με την πέτρα να «γίνεται όλο και πιο πολύτιμη» καθώς ταξίδευε προς νότον. Όσο αδύνατο κι αν φαίνεται σήμερα, ένα χερσαίο ταξίδι ήταν εύκολα εφικτό με την νεολιθική τεχνολογία», καταλήγει.
Mε πληροφορίες από Guardian
