Σοβαρές επιπτώσεις στην άγρια ζωή του πλανήτη επιφέρει η χρήση φαρμακευτικών προϊόντων αλλά και ναρκωτικών που περνούν στην τροφική αλυσίδα.
Έτσι φαινόμενα από την καφέ πέστροφα που «εθίζεται» στη μεθαμφεταμίνη μέχρι την πέρκα που χάνει τον φόβο της για τα αρπακτικά λόγω αντικαταθλιπτικής αγωγής που εν αγνοία της λαμβάνει, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η σύγχρονη φαρμακευτική και παράνομη ρύπανση από φάρμακα γίνεται αυξανόμενη απειλή για την πανίδα.
Η αθέλητη έκθεση σε φάρμακα προκαλεί απροσδόκητες αλλαγές στη συμπεριφορά αλλά και την ανατομία κάποιων ζώων.
Για παράδειγμα: Τα θηλυκά ψαρόνια που «λαμβάνουν» ακουσίως αντικαταθλιπτικά όπως το Prozac (τρεφόμενα σε περιοχές κοντά σε λύματα) γίνονται λιγότερο ελκυστικά για τους πιθανούς συντρόφους τους.
Χάνοντας το τραγούδι και το φύλο
Αντιστοίχως τα αρσενικά πουλιά συμπεριφέρονται πιο επιθετικά και τραγουδούν λιγότερο για να δελεάσουν τους συντρόφους τους από ό,τι τραγουδούν εκείνα που δεν έχουν πάρει τη δόση τους.
Αντισυλληπτικά χάπια έχουν προκαλέσει αντιστροφή φύλου σε ορισμένους πληθυσμούς ψαριών οδηγώντας σε κατάρρευση του πληθυσμού τους αλλά και σε περιστατικά εξαφάνισης κατά τόπους καθώς αρσενικά ψάρια επαναποκτούν θηλυκά γεννητικά όργανα.
Ο Michael Bertram, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γεωργικών Επιστημών της Σουηδίας ανέφερε: «Δραστικά φαρμακευτικά συστατικά εντοπίζονται σε υδάτινες οδούς σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων οργανισμών που μπορεί να καταλήξουν στις τροφές μας».
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature Sustainability, ερευνητές αναφέρουν ότι η φαρμακευτική βιομηχανία πρέπει επειγόντως να μεταρρυθμίσει τον σχεδιασμό των φαρμάκων για να τα κάνει πιο «πράσινα».
Όπως εξηγεί ο Bertram, εκ των συγγραφέων της μελέτης, «υπάρχουν πάντα μονοπάτια για να εισέλθουν αυτές οι χημικές ουσίες στο περιβάλλον».
Τα μονοπάτια της διείσδυσης στο οικοσύστημα
Ένα πρώτο τέτοιο μονοπάτι είναι η ανεπαρκής διαχείριση ουσιών που απελευθερώνονται κατά την παραγωγή φαρμάκων.
Ένα δεύτερο (μονοπάτι) προέρχεται από τη χρήση του φαρμάκου. Όταν ένας άνθρωπος παίρνει ένα χάπι, αυτό δεν διασπάται ολόκληρο μέσα στο σώμα μας. Ετσι μέσω των περιττωμάτων, τα λύματα απελευθερώνονται απευθείας στο περιβάλλον».
Ναρκωτικά όπως η καφεΐνη, τα φάρμακα κατά του άγχους, τα αντικαταθλιπτικά και τα αντιψυχωσικά εισέρχονται όλα στα οικοσυστήματα, λέει ο Bertram.
Ωσαύτως και τα παράνομα ναρκωτικά όπως η κοκαΐνη και η μεθαμφεταμίνη.
Οι ειδικοί επισημαίνουν το χαρακτηριστικό παράδειγμα της δικλοφενάκης, ενός αντιφλεγμονώδους φαρμάκου που χορηγείτο τακτικά σε βοοειδή στη νότια Ασία και που έφτασε τελικά να προκαλέσει μείωση του πληθυσμού στους γύπες των της Ινδίας σε ποσοστό 97% μεταξύ των ετών 1992 και 2007.
Βοοειδή, γύπες, σκυλιά
Και τα άσχημα δεν σταμάτησαν εκεί. Στη συνέχεια, πολλές περιοχές δοκίμασαν μια αύξηση των κρουσμάτων λύσσας από σκύλους που τρέφονταν με πτώματα βοοειδών τα οποία είχαν πάψει να αναλώνονται από τα αρπακτικά.
Υπάρχουν ακόμη παραδείγματα μικρών ψαριών που κατεγράφησαν σε αυξημένη ανησηχία καθώς είχαν εκτεθεί σε (χαμηλά) επίπεδα καφεΐνης.
Η ίδια η φύση των φαρμακευτικών προϊόντων που τα καθιστά αποτελεσματικά στους ανθρώπους είναι αυτή που τα καθιστά και επικίνδυνα υπό περιβαλλοντικούς όρους: Τα φάρμακα έχουν σχεδιαστεί ειδικά ώστε να έχουν βιολογική επίδραση με χαμηλές δόσεις.
Πρόσφατη μελέτη που καταμέτρησε 61 διαφορετικά φάρμακα σε 104 χώρες ελέγχοντας συνολικά 1.052 τοποθεσίες βρήκε ότι το 43,5% των τοποθεσιών αυτών είχαν ίχνη τουλάχιστον ενός φαρμάκου που ήταν πάνω από τα ασφαλή επίπεδα για την οικολογική υγεία.
Με πληροφορίες από Guardian
