Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας της πρόσφατης ιστορίας των ανθρώπινων κοινωνιών είχε, πέρα από την ανθρώπινη επινοητικότητα, τη βάση της κι αφετηρία στη δέσμευση φυσικών πόρων, έχοντας αφήσει το αποτύπωμα της στο περιβάλλον.
Το σύγχρονο κυβερνοοικοσύστημα συνδέεται άμεσα με την ενεργειακή τροφοδότηση, τα δε συστατικά του στοιχεία, δηλαδή τα δισεκατομμύρια των συσκευών και πληροφοριακών συστημάτων, προϋποθέτουν για την κατασκευή τους την εξόρυξη και χρήση φυσικών πόρων που ex facto είναι περιβαλλοντικά επιζήμια.
Η επικέντρωση του τρόπου ζωής και λειτουργίας για άτομα, οργανισμούς (επιχειρήσεις και κρατικές οντότητες) πάνω στα τεχνολογικά αυτά επιτεύγματα (στην φάση κι εξέλιξη της παρούσας τεχνολογικής επανάστασης) και η ταυτόχρονη εξάρτηση από τα συστήματα αυτά επέβαλε την διαμόρφωση ενός πλαισίου κανόνων και θεσμικών διαδικασιών που ονομάζεται Κυβερνοασφάλεια.
Η βιωσιμότητα κι ανάπτυξη των κοινωνιών μας πλέον καθορίζεται από τον τρόπο που χρησιμοποιούμε σήμερα την τεχνολογία, σε μια εποχή που η ίδια η τεχνολογία και η επιστήμη συνέβαλε στην αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, στην αστικοποίηση και ταυτόχρονα στην μείωση των φυσικών πόρων με αποτέλεσμα να μιλούμε σήμερα για περιβαλλοντική κρίση, κλιματική αλλαγή και ανάγκη διαχείρισης αυτής.
Ένα ζήτημα που απειλεί ταυτόχρονα τις κοινωνίες μας είναι η τεχνολογική ανισότητα, μέρος της κοινωνικοοικονομικής ανισότητας, με τη δημιουργία των νέων «ελίτ» (τεχνολογικών κολοσσών), με τη συγκέντρωση ιλιγγιώδους μεγεθών πλούτου, αλλά και η αύξηση των απειλών του κυβερνοεγκλήματος, του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στο νέο αυτό χώρο, που λέγεται κυβερνοχώρος.
Ενδεικτικά αναφέρονται οι περιπτώσεις της παράνομης εξόρυξης μορφών κρυπτοχρήματος από το οργανωμένο έγκλημα (με τη δέσμευση ενεργειακών πόρων και την παράνομη χρήση πληροφοριακών συστημάτων), η διακίνηση ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών, το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών, την παράνομη διακίνηση ειδών του φυσικού οικοσυστήματος, κα.
Από την άλλη η ύπαρξη κρίσιμων υποδομών μιας χώρας σε τομείς όπως η ενέργεια, η υγεία, οι μεταφορές, η παιδεία, η παραγωγική οικονομία βασίζονται σε συστήματα ΤΠΕ και οποιαδήποτε κυβερνοεπίθεση ή άλλης μορφής απειλή μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τους υπάρχοντες φυσικούς πόρους και στην ουσία την ίδια την τύχη και την βιωσιμότητα μιας χώρας.
Σε ατομικό επίπεδο η αύξηση του χρόνου μπροστά στην οθόνη, η χωρίς λογική αλλαγή με νέα μοντέλα συσκευών (την ώρα που δεν έχουμε εξαντλήσει τις δυνατότητες της συσκευής που έχουμε στα χέρια μας) επιβαρύνουν την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση, δίχως να σκεφτόμαστε την διαχείριση των αποβλήτων που δημιουργούνται, την απουσία καλών πρακτικών της κυκλικής οικονομίας.
Επομένως, η οποιαδήποτε σύγχρονη προσέγγιση και πολιτική κυβερνοασφάλειας θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τη φιλικότητα των τεχνολογιών προς το περιβάλλον (την ακεραιότητα των οικοσυστημάτων και την βιοποικιλότητα), οι δε θεσμικοί φορείς (κράτη και διεθνείς οργανισμοί) να ενισχύουν τη δίκαιη κατανομή της τεχνολογίας, φροντίζοντας για την υγεία και την παιδεία (με έμφαση στην κριτική σκέψη και στην κουλτούρα συνεργασίας κι όχι μόνο την ψηφιακή παιδεία χωρίς ανθρώπινο πρόσωπο) όλων και ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων μια κοινωνίας.
Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης το περιβάλλον περιμένει τον σεβασμό μας από το ουσιαστικό και λιγότερο από το επίθετο.
Χωρίς περιβάλλον δεν μπορεί να υπάρχει «τέχνη και λόγος»-τεχνολογία (κι ούτε κυβερνοασφάλεια) κι αυτό δεν είναι υπόθεση άλλων αλλά όλων μας.
* Γιώργος Παπαπροδρόμου, Αντιστράτηγος εα, Πτυχιούχος Νομικής ΑΠΘ – Δικαστικός Γραφολόγος, Ειδικός σε θέματα Αντιμετώπισης Κυβερνοεγκλήματος
