Με τις νέες δυνατότητες που φέρνουν οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής, τηλεπικοινωνιών & Internet of Things (IoT), μπορούμε να κάνουμε τις πόλεις μας πιο λειτουργικές, να εξοικονομήσουμε πόρους και να βελτιώσουμε την καθημερινότητα των πολιτών.
Έτσι στο σημερινό πολύπλοκο και πυκνοκατοικημένο αστικό τοπίο οι πόλεις οφείλουν να γίνουν πιο “έξυπνες” και πιο “πράσινες”.
Πρέπει να αξιοποιήσουν νέες τεχνολογίες και να αλλάξουν πολλές λειτουργίες τους ώστε να προσαρμοστούν σε σημαντικές προκλήσεις του μέλλοντος όπως είναι η κλιματική κρίση, η αστικοποίηση και οι δημογραφικές αλλαγές.
Πλέον, οι μεταφορές αγαθών και εμπορευμάτων στις πόλεις θα πρέπει να ενώνουν παραγωγούς, προμηθευτές και λιανεμπόρους με τους τελικούς καταναλωτές. Όμως σήμερα με το κυκλοφοριακό που σε καθημερινή βάση χτυπάει «κόκκινο», ο σχεδιασμός και η καλύτερη δυνατή οργάνωση της αστικής εφοδιαστικής (city logistics) αποτελούν μια δύσκολη άσκηση.
Απαιτούν συνεχώς την εξισορρόπηση κοινωνικών, περιβαλλοντικών, οικονομικών και ενεργειακών παραγόντων.
Καθοριστικός ο ρόλος των city logistics
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, τα city logistics θα παίξουν σημαντικό ρόλο, καθώς αυξάνονται οι άνθρωποι που κατοικούν στις πόλεις και επομένως οι ανάγκες τους για αγαθά. Παράλληλα, το ηλεκτρονικό εμπόριο αναπτύσσεται με ραγδαίο ρυθμό και αλλάζει τις προσδοκίες των καταναλωτών για προσαρμοσμένες υπηρεσίες, καθώς και τους τρόπους διανομής των αγαθών και άμεσης ενημέρωσης των πελατών για την πορεία των παραγγελιών τους.
Από την άλλη πλευρά, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των αστικών εμπορευματικών μεταφορών είναι σημαντικό. Τα οχήματα που εκτελούν το συγκεκριμένο μεταφορικό έργο παράγουν περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και 30%-50% ρύπων στην Ευρώπη. Επομένως, από τη σκοπιά της επίτευξης του ευρωπαϊκού στόχου για μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050 η σημασία της διαχείρισης των city logistics είναι μεγάλη.
Πέρα όμως από την περιβαλλοντική διάσταση, οι αστικές εμπορευματικές μεταφορές συμβάλλουν ευρύτερα στη ζωή στην πόλη: στην κυκλοφοριακή συμφόρηση, στην ηχορύπανση καθώς και στην οδική ασφάλεια.
Σήμερα ολοένα και περισσότερες πόλεις πειραματίζονται με ιδέες και στρατηγικές μεταφοράς αγαθών που έχουν προκύψει τις τελευταίες δεκαετίες. Μία από αυτές είναι οι νυχτερινές παραδόσεις, οι οποίες μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να αυξάνουν το κόστος, αλλά αντίστοιχα μειώνουν την ημερήσια κυκλοφοριακή όχληση.
Μία άλλη αντίστοιχη πρακτική είναι η δημιουργία Ζωνών Χαμηλών ή Μηδενικών Εκπομπών, μέσα στις οποίες κυκλοφορούν μόνο οχήματα φιλικά στο περιβάλλον, δηλαδή με χαμηλό ή μηδενικό αποτύπωμα εκπομπών. Αντίστοιχα, πολλές πόλεις οργανώνουν πιο αποδοτικά τη χρήση των δρόμων με λωρίδες πολλαπλής χρήσης, οι οποίες διατίθενται για τον εφοδιασμό βάσει προγράμματος.
Από τη σκοπιά των υποδομών, τα Αστικά Κέντρα Ενοποίησης Εμπορευμάτων μοιάζουν να είναι αποτελεσματικά στη διαχείριση των παραδόσεων. Πρόκειται για εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών logistics στις οποίες εισέρχονται εμπορεύματα, αποθηκεύονται προσωρινά για λίγες ώρες, ενοποιούνται ανά περιοχή παράδοσης και αποστέλλονται την ίδια ημέρα προς το εσωτερικό της πόλης.
Σύμφωνα πάντα με ανθρώπους της αγοράς αυτό επιδιώκεται με την δημιουργία Κέντρου στην Φυλή.
Η μετεγκατάσταση των πρακτορείων στον Δήμο Φυλής, όπως αναφέρουν οι ίδιοι παράγοντες, μπορεί να ανακουφίσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, αλλά και να μετατοπίσει τις μετακινήσεις βαρέων οχημάτων στην Αττική Οδό.
Το έργο θα συμβάλει στην αποσυμφόρηση του κυκλοφοριακού φόρτου στον Κηφισό και στο κέντρο της Αθήνας, όπου σήμερα διακινούν εμπορεύματα περίπου 4.000 φορτηγά.
Αντίστοιχα, τα “dark stores”, δηλαδή καταστήματα λιανικής που δεν υποδέχονται πελάτες αλλά υπάρχουν αποκλειστικά για ηλεκτρονικές αγορές, επιχειρούν να ανταποκριθούν στην ανάγκη του ηλεκτρονικού εμπορίου για ταχύτερη και πιο αποδοτική παράδοση παραγγελιών. Τέλος, οι έξυπνες θυρίδες προσφέρουν στους καταναλωτές την ευκολία της παραλαβής σε επιλεγμένο σημείο.
Μία σημαντική πτυχή των αστικών logistics είναι το λεγόμενο “τελευταίο μίλι”, δηλαδή το τελευταίο στάδιο της παράδοσης των αγαθών το οποίο, συνήθως, είναι επίσης το πιο πολύπλοκο και το πιο κοστοβόρο. Σε επίπεδο μεταφοράς, τα “cargo bikes”, δηλαδή ποδήλατα με ειδικό χώρο μεταφοράς πακέτων, είναι αρκετά αποτελεσματικά στο “τελευταίο μίλι”, ενώ ταυτόχρονα έχουν μηδενικές εκπομπές.
Η κατάσταση στην Αθήνα πλέον καθιστά επιτακτική την πιο αποτελεσματική οργάνωση και διαχείριση των αστικών logistics, που αν συμβεί, θα φέρει σημαντικά οφέλη -περιβαλλοντικά και οικονομικά- τα οποία βελτιώνουν την καθημερινότητα των πολιτών και τη λειτουργία της οικονομίας. Ταυτόχρονα, νέες τάσεις και τεχνολογίες προσφέρουν αξιόλογες λύσεις για τη διαχείριση των προβλημάτων.
