Skip to main content

Γιγάντιοι κρατήρες από κρυοηφαίστεια ανακαλύφθηκαν στον Γανυμήδη

Το σκάφος της αποστολής Juno που εξερευνά τον Δία και τα δεκάδες φεγγάρια του είχε κάνει ένα ακόμη πέρασμα από τον Γανυμήδη τον πιο ογκώδη, φωτεινό και μεγαλύτερο φυσικό δορυφόρος του πλανήτη Δία αλλά και του Ηλιακού συστήματος. Με διάμετρο 5.268 είναι μεγαλύτερος ακόμη και από τον πλανήτη Ερμή και τον νάνο πλανήτη Πλούτωνα.

Το Juno είχε περάσει από τον Γανυμήδη τον περασμένο Ιούνιο και τα στελέχη της αποστολής μετά από την επεξεργασία των δεδομένων ανακοίνωσαν ότι το σκάφος όχι έχει καταγράψει νέες μεγάλης ευκρίνειας εικόνες της επιφάνειας του δορυφόρου. Οι εικόνες αυτές θα βοηθήσουν στην καλύτερη μελέτη των γεωλογικών δομών που ήδη γνωρίζαμε ότι υπήρχαν στον Γανυμήδη. Όμως το Juno εντόπισε και άγνωστους μέχρι σήμερα γεωλογικούς σχηματισμούς και ειδικότερα κάποιους τεράστιους κρατήρες που είχαν περάσει απαρατήρητοι από τις προηγούμενες αποστολές που επισκέφτηκαν τον δορυφόρο. Ένας από αυτούς τους κρατήρες έχει διάμετρο 110 χλμ. και ένας άλλος διάμετρο 100 χλμ.

Οι επιστήμονες εικάζουν ότι αυτοί οι κρατήρες δεν είναι αποτέλεσμα της πτώσης κάποιου αστεροειδή ή κομήτη στην επιφάνεια του Γανυμήδη αλλά της δραστηριότητας κρυοηφαιστείων που εκτόξευαν παγωμένο νερό και αέρια από το εσωτερικό του δορυφόρου. Αυτό σημαίνει ότι ο Γανυμήδης είχε πολύ μεγαλύτερη ηφαιστειακή δραστηριότητα από όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Οι επιτελείς της αποστολής αναφέρουν ότι συνεχίζεται η επεξεργασία των δεδομένων από το πέρασμα του Juno στον Γανυμήδη και είναι πολύ πιθανό να κρύβουν νέες εκπλήξεις.

Το μαγνητικό πεδίο

Η επιφάνεια του Γανυμήδη είναι ένα μείγμα δύο διαφορετικών τύπων εδαφών. Το ένα είναι πολύ παλιό, με πολλούς κρατήρες και σκοτεινές περιοχές, και ένα νεώτερο με φωτεινές περιοχές σημαδεμένο με ένα εκτεταμένο τόξο ρηγμάτων και ραβδώσεων που έχουν τεκτονική προέλευση αν και οι λεπτομέρειες μας είναι ακόμη άγνωστες. Το σκούρο έδαφος, το οποίο περιλαμβάνει περίπου το ένα τρίτο της επιφάνειας, περιέχει άργιλο και οργανικές ύλες που θα μπορούσαν να υποδεικνύουν τη σύνθεση των αντικειμένων με τα οποία οι δίιοι δορυφόροι συγκρούστηκαν.

Μια σημαντική ανακάλυψη του Γαλιλαίου ήταν η ύπαρξη μαγνητόσφαιρας στον Γανυμήδη, κάτι που σημαίνει ότι ο δορυφόρος αυτός έχει το δικό του μαγνητικό πεδίο. Λόγω του μαγνητικού αυτού πεδίου είναι πιθανή και η ύπαρξη ενός ρευστού πυρήνα από σίδηρο ή από αγώγιμο αλατισμένο νερό που βρίσκεται κάτω από τον παγωμένο φλοιό του. Άλλες πάλι μετρήσεις μας έδειξαν την πιθανή ύπαρξη ιονόσφαιρας ενώ κάτω από την ιονόσφαιρα πρέπει να υπάρχει και μια πολύ λεπτή και αραιή ατμόσφαιρα.