Κλειδωμένος σε ένα δωμάτιο, με άλλους 11 ενόρκους που έρχονται αντιμέτωποι με τη συνείδησή τους, ο ηθοποιός Γιώργος Γιαννόπουλος αναλαμβάνει τον δύσκολο ρόλο να αποφασίσει για τη ζωή ενός ανθρώπου, και μας μιλά για το έργο «Οι 12 ένορκοι».
Η θεατρική σκηνή μετατρέπεται σε δικαστικό μέγαρο, θέτοντας τους θεατές στη θέση των ενόρκων, μέσα από το έργο του Ρέτζιναλντ Ρόουζ, που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη, στο θέατρο Αλκμήνη, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 9.30 το βράδυ, με μέρος των εσόδων να διατίθεται στο ΕΚΚΝΑ (Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Αυλώνα).
Πρόκειται για τη θεατρική μεταφορά μίας από τις σημαντικότερες παρακαταθήκες της έβδομης τέχνης, της ταινίας «12 angry men», που, από αμερικανική τηλεταινία του 1954, αποτέλεσε, το 1957, το κινηματογραφικό ντεμπούτο του σκηνοθέτη Σίντνεϊ Λουμέτ, με πρωταγωνιστή τον Χένρι Φόντα, αποσπώντας τη Χρυσή Άρκτο, πολλά ακόμη βραβεία και τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και αυτή του καλύτερου σεναρίου. Έγιναν ριμέικ της ταινίας από πολλές χώρες σε όλον τον κόσμο, με τελευταίο το ρωσικό «12» του Νικίτα Μιχάλκοφ.
Σε ένα έργο, που αντικατοπτρίζει τις – δυστυχώς διαχρονικές – προκαταλήψεις της κοινωνίας, μέσα από 12 πεντακάθαρα ψυχογραφήματα, που ξετυλίγονται «βίαια» μπροστά στα μάτια μας, ο Γιώργος Γιαννόπουλος πρέπει να αντιμετωπίσει το βάρος της ευθύνης και το κόστος, που φέρει η κάθε του απόφαση, και μιλά για την παράσταση και τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
Πού βασίζεται η θεατρική αυτή μεταφορά;
Όταν ένα έργο, σαν τους “12 ενόρκους”, γίνεται 10 φορές ριμέικ σε Αμερική, Λονδίνο και άλλες χώρες του κόσμου, αυτό σημαίνει ότι έχει μεγάλη αξία και σημασία και ιστορία. Γι’ αυτό, αξίζει να προσαρμόζεται και στη θεατρική σκηνή.
Πού και πώς διαδραματίζεται η ιστορία της;
Μέσα σε μια αίθουσα ενόρκων, δίπλα από μια δικαστική αίθουσα, όπου οι 12 ένορκοι πρέπει να αποφασίσουν για τη ζωή ενός παιδιού. Η προκρούστια λύση είναι ότι, αν το παιδί καταδικαστεί, οδηγείται στην ηλεκτρική καρέκλα. Άρα, η απόφαση των 12 έχει μεγάλη βαρύτητα.
Ποια θέματα πραγματεύεται μέσα από αυτήν;
Μέσα από τη στάση ζωής και την εμπειρία που κουβαλάει ο κάθε ένορκος, πραγματεύεται την ίδια τη ζωή. Το θέμα είναι πως μπορεί να βγει συμπέρασμα, μια χρυσή τομή, μέσα από αυτές τις 12 εμπειρίες και τη στάση ζωής αυτών των 12 ανθρώπων. Αυτό προκύπτει μέσα από τη διαφορετικότητά τους και αυτή είναι η μαγεία του έργου, γιατί υπάρχουν 12 διαφορετικές προσεγγίσεις σε αυτό το ζήτημα ζωής και θανάτου ενός κατηγορούμενου για φόνο. Δεν ξέρω αν ο συγγραφέας χρησιμοποίησε τυχαία τον αριθμό 12 ή βασίστηκε στον πανάρχαιο μύθο της ελληνικής ιστορίας των 12 θεών του Ολύμπου ή στη σύγχρονη θρησκευτική μας ιστορία με τους 12 αποστόλους. Και επειδή η ερώτησή σας μου θυμίζει ένα τραγούδι, πιστεύω, εντέλει, ότι αυτό που γιατρεύει τα πάντα είναι η αγάπη, γιατί, όπως λέει και ο απόστολος Παύλος στους Κορινθίους, και πολύ σωστά χρησιμοποίησε ο Κισλόφσκι στην “Μπλε” ταινία: “νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα• μείζων δὲ τούτων ἡ άγάπη”.
Πώς αποκαλύπτονται οι προκαταλήψεις της κοινωνίας μας, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των ενόρκων;
Επειδή πιστεύω ότι οι ταμπέλες είναι για τους δρόμους, δεν πιστεύω ότι τον ένορκο Νο 10, που ενσαρκώνω εγώ και που, κατά κοινή ομολογία, είναι ο κατεξοχήν ρατσιστής, πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε ως έχει, γιατί εκεί είναι και η δυσκολία και η μαγεία, αν θέλετε, του ρόλου. Τα πράγματα στη ζωή δεν είναι μονοδιάστατα. Μέσα από τις συγκρούσεις με τους άλλους συν – ενόρκους, καταλήγει διαφορετικά. Έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα στη ζωή. Μέσα από την πολυπλοκότητα που έχουν οι άνθρωποι και οι χαρακτήρες τους, πρέπει να ψάχνουμε το μέγιστο αγαθό, την ελευθερία. Εγώ πιστεύω ότι, μέσα από τη δουλειά που κάναμε με τη σκηνοθέτιδα Κωνσταντίνα Νικολαΐδη και τους συναδέλφους μου, απελευθερώσαμε, εν δυνάμει, τον άνθρωπο αυτόν από τις προκαταλήψεις του, του δώσαμε ευκαιρία να βρει την ελευθερία του μέσα από ένα άλλο περιστατικό ζωής αύριο, μεθαύριο.
Τι θέση παίρνει ο χαρακτήρας που ενσαρκώνετε;
Όπως είπα και παραπάνω, πραγματεύεται τις μεγάλες αλήθειες – αντιθέσεις της ζωής: καλό – κακό, αλήθεια – ψέμα, ωραίο – άσχημο, ρατσισμό – ανθρωπισμό, εγωισμό – αλτρουισμό, σεβασμό – ασέβεια, αγάπη – μίσος, σκοτάδι – φως.
Ποια στοιχεία καθιστούν το έργο διαχρονικό και επίκαιρο; Αναγνωρίζετε κάποια από αυτά στη σύγχρονη καθημερινότητά μας, και τι συναισθήματα σας προκαλεί γενικώς η σημερινή ελληνική πραγματικότητα;
Αναγνωρίζω όλα τα παραπάνω, γιατί είναι διαχρονικά εσαεί των αιώνων. Ο άνθρωπος παλεύει αιώνια για αυτά και, στη διάρκεια των αιώνων, τα βελτιώνει. Και επειδή είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος, πιστεύω, μιας και με ρωτάτε για τη σημερινή πραγματικότητα, ότι είναι μεν δύσκολα τα πράγματα, αλλά, νομοτελειακά, θα γίνουν καλύτερα, γιατί ό,τι έρχεται, έτσι απλά, είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Σε αυτό, μας βοηθά και ο ποιητής, που λέει ότι “για να γυρίσει ο ήλιος, θέλει δουλειά πολύ”.
Ποια μαθήματα μπορούμε να πάρουμε από αυτήν, για να χαράξουμε μια καλύτερη πορεία;
Να μάθουμε να ακούμε ο ένας τον άλλον και να συνεννοούμαστε, γιατί, ναι μεν και ευτυχώς, υπάρχει η διαφορετικότητα, αλλά αν δεν συνεννοηθούμε και δεν ομονοήσουμε, πώς θα βρούμε τον στόχο μας, που είναι να περνάμε καλύτερα σε αυτήν την ουτοπία της ζωής, χωρίς να ενοχλούμε τον διπλανό μας;
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Ρέτζιναλντ Ρόουζ, μετάφραση – σκηνοθεσία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη, δραματουργική επεξεργασία: Κωνσταντίνα Νικολαΐδη – Νότης Παρασκευόπουλος, Α’ βοηθός σκηνοθέτη: Μαγδαληνή Παλιούρα, Β’ βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Κωνσταντέλλου, σκηνικά: David Negrin, κοστούμια: Κική Μήλιου, βοηθός ενδυματολόγου: Δανάη Ανεζάκη, φώτα: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου, κίνηση: Χριστίνα Φωτεινάκη, μουσική: Γιώργος Περού, sound design: Νίκος Τσέκος, video art: Λάμπης Ζαρουτιάδης, φωτογραφία: Γιάννης Βελισσαρίδης, γραφιστική επιμέλεια: Σπύρος Δαπέργολας, σκίτσα: Απόλλων Μπόλλας. Τη φωνή της χαρίζει η Νένα Μεντή. Παραγωγή: A PRIORI. Οι 12 ένορκοι είναι: Χριστόδουλος Στυλιανού, Κώστας Αρζόγλου, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, Γιώργος Γιαννόπουλος, Περικλής Λιανός, Βασίλης Παλαιολόγος, Χάρης Μαυρουδής, Μανώλης Ιωνάς, Απόλλων Μπόλλας, Αλέξανδρος Πέρρος, Νότης Παρασκευόπουλος, Κωνσταντίνος Μουταφτσής. Συμμετέχει: Αλέξης Σταυριανός.
Πληροφορίες
Θέατρο Αλκμήνη: Αλκμήνης 8 – Γκάζι (Μετρό: Κεραμικός), τηλ.: 210 3428650. Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά. Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 15 ευρώ, φοιτητικό – ευπαθείς ομάδες – άνω των 70: 10 ευρώ. Τηλ. κρατήσεων: 210 3428650 (μετά τις 18.00) και 6951 001133.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
