Στις 10 Απριλίου 1971, μια απροσδόκητη αποστολή Αμερικανών διασχίζει τη γέφυρα που ενώνει το Χονγκ Κονγκ με την κινεζική ενδοχώρα. Δεν κρατούν ούτε όπλα ούτε διπλωματικές βαλίτσες – κρατούν ρακέτες.
Εννέα παίκτες επιτραπέζιας αντισφαίρισης, τέσσερις παράγοντες, δύο σύζυγοι. Είναι οι πρώτοι Αμερικανοί πολίτες που πατούν κινεζικό έδαφος από το 1949, όταν οι κομμουνιστές του Μάο καταλαμβάνουν την εξουσία. Και μαζί τους, δέκα δημοσιογράφοι – πέντε από αυτούς Αμερικανοί – σπάνε τη σιωπή που κρατούσε πάνω από είκοσι χρόνια.
Η Αμερική και η Κίνα βρίσκονται σε παγωμένες σχέσεις από την Κομμουνιστική Επανάσταση και ακόμη περισσότερο μετά τον Πόλεμο της Κορέας, όπου βρέθηκαν σε αντίπαλα στρατόπεδα. Το 1971, στη Ναγκόγια της Ιαπωνίας, φιλοξενούνται οι 31οι Παγκόσμιοι Αγώνες Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης. Οι δύο αντιπροσωπείες – Αμερικανική και Κινεζική – δεν έχουν καμία διπλωματική ή οικονομική σχέση.
Κι όμως, στις 6 Απριλίου η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί με έκπληξη μια απρόσμενη εξέλιξη: η ομάδα επιτραπέζιας αντισφαίρισης των Ηνωμένων Πολιτειών λαμβάνει πρόσκληση από την κινεζική ομάδα να επισκεφθεί τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Μια πρόσκληση που θα αλλάξει τον ρου της ιστορίας και θα μείνει γνωστή ως «διπλωματία του πινγκ-πονγκ».
Μια τυχαία συνάντηση που άνοιξε πόρτες
Κατά τη διάρκεια του 31ου Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης στη Ναγκόγια της Ιαπωνίας, ο Αμερικανός παίκτης Γκλεν Κάουαν χάνει το λεωφορείο της ομάδας του. Βρίσκεται να επιβιβάζεται στο λεωφορείο της κινεζικής ομάδας, όπου ο Κινέζος πρωταθλητής Ζούανγκ Τσετούνγκ τον προσεγγίζει και του προσφέρει ένα δώρο: ένα μεταξένιο μαντήλι με απεικόνιση των βουνών Χουανγκσάν.
Ο Κάουαν, αν και δεν έχει κάτι αντίστοιχο να προσφέρει εκείνη τη στιγμή, ανταποδίδει την επόμενη ημέρα με ένα μπλουζάκι που φέρει το σύμβολο της ειρήνης και τη φράση “Let It Be”. Αυτή η φιλική ανταλλαγή δώρων απαθανατίζεται από τους δημοσιογράφους και γίνεται πρωτοσέλιδο, δημιουργώντας ένα κύμα θετικής δημοσιότητας.
Η απρόσμενη πρόσκληση
Στις 6 Απριλίου 1971, η κινεζική κυβέρνηση, με την έγκριση του Προέδρου Μάο Τσετούνγκ, προσκαλεί επίσημα την αμερικανική ομάδα να επισκεφθεί την Κίνα.
Η πρόσκληση γίνεται δεκτή, και στις 10 Απριλίου 15 άτομα διασχίζουν τη γέφυρα από το Χονγκ Κονγκ προς την κινεζική ενδοχώρα, γινόμενοι οι πρώτοι Αμερικανοί που επισκέπτονται την Κίνα από το 1949.
Μια εβδομάδα γεμάτη ιστορία
Κατά τη διάρκεια της επταήμερης παραμονής τους, από τις 11 έως τις 17 Απριλίου, οι Αμερικανοί αθλητές συμμετέχουν σε φιλικούς αγώνες με τους Κινέζους ομολόγους τους (και χάνουν), επισκέπτονται το Σινικό Τείχος, το Θερινό Παλάτι και άλλα πολιτιστικά αξιοθέατα.
Η κινεζική κυβέρνηση οργανώνει δεξιώσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις, επιδεικνύοντας τη φιλοξενία της. Ο Πρωθυπουργός Τσου Εν-Λάι, σε επίσημο δείπνο στο Μέγαρο του Λαού, δηλώνει: «Έχετε ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις των λαών μας».
Η επίσκεψη αυτή δεν είναι απλώς μια αθλητική ανταλλαγή, αλλά σηματοδοτεί την αρχή μιας σειράς διπλωματικών εξελίξεων. Τον Ιούλιο του 1971, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ, πραγματοποιεί μυστική επίσκεψη στο Πεκίνο, προετοιμάζοντας το έδαφος για την ιστορική επίσκεψη του Προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον τον Φεβρουάριο του 1972. Αυτές οι επαφές οδηγούν στη σταδιακή αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, αλλάζοντας τον γεωπολιτικό χάρτη της εποχής.
Η κληρονομιά της διπλωματίας του πινγκ-πονγκ
Μια τυχαία συνάντηση μεταξύ δύο αθλητών οδηγεί σε μια σειρά γεγονότων που αλλάζουν την πορεία της ιστορίας. Μία μικρή πράξη καλοσύνης έχει παγκόσμιο αντίκτυπο.
Θα μπορούσε άραγε να συμβεί σήμερα κάτι ανάλογο;
