Η Wall Street ξυπνάει σε μια ακόμα συνηθισμένη ημέρα συναλλαγών, αλλά κανείς δεν υποψιάζεται ότι θα είναι μια από τις πιο ταραχώδεις στιγμές στην ιστορία του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης. Το ημερολόγιο γράφει 8 Μαρτίου 1938.
Στις 10:05 ακριβώς, μόλις πέντε λεπτά μετά την έναρξη των συναλλαγών, ένας απότομος ήχος κουδουνιού παγώνει την αίθουσα. Οι φωνές σωπαίνουν, τα τηλέφωνα σιγούν, και οι traders κοιτάζουν ο ένας τον άλλον με απορία. Ένας υπεύθυνος του Χρηματιστηρίου ανεβαίνει στο βάθρο και ζητεί την προσοχή των πάντων.
Με βαρύ ύφος διαβάζει μια λιτή αλλά εκρηκτική ανακοίνωση: η επενδυτική εταιρεία του Ρίτσαρντ Γουίτνι είναι αφερέγγυα και αναστέλλεται η λειτουργία της. Ένας ηλεκτρισμός διαπερνά την αίθουσα. Ο Γουίτνι, άλλοτε πανισχυρός άνδρας της Wall Street, πρόεδρος του NYSE από το 1930 έως το 1935, ο άνθρωπος που κήρυττε την ηθική και την πειθαρχία, εκείνος που όλη η αγορά αποκαλούσε «ιππότη», αποδεικνύεται… απατεώνας.
Από την κορυφή στην…απάτη
Ο ίδιος ο Γουίτνι, εκείνη την ώρα, βρίσκεται στο γραφείο του, στον αριθμό 25 της Broad Street. Το τηλέφωνο χτυπάει ασταμάτητα. Φίλοι, συνεργάτες, δημοσιογράφοι, όλοι θέλουν απαντήσεις. Αλλά εκείνος γνωρίζει πως το παιχνίδι έχει τελειώσει. Εδώ και χρόνια παλεύει να κρατήσει την αυτοκρατορία του όρθια, βυθισμένος σε ένα ατελείωτο σπιράλ δανείων, επενδυτικών αποτυχιών και, τελικά… απάτης.
Η πτώση του είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’30, όταν η οικονομική κρίση και η Μεγάλη Ύφεση διέλυσαν τον μύθο του αλάνθαστου συστήματος της Wall Street. Ο ίδιος, ωστόσο, αρνήθηκε να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Όταν η επένδυσή του στη Distilled Liquors Corporation κατέρρευσε, πείστηκε ότι μπορούσε να ανακάμψει. Αντί να αποδεχτεί την ήττα, άρχισε να δανείζεται αλόγιστα και, όταν τα χρήματα δεν αρκούσαν, στράφηκε στην υπεξαίρεση.
Έκλεψε από το ταμείο του New York Yacht Club, από τα επενδυτικά κεφάλαια του Χρηματιστηρίου, ακόμα και από την προσωπική περιουσία της συζύγου του. Για χρόνια, ο μύθος του τον προστάτευε, κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ο κάποτε «Λευκός Ιππότης της Wall Street» ήταν ένας κοινός εγκληματίας.
Στο εσωτερικό του Χρηματιστηρίου, η είδηση εξαπλώνεται σαν φωτιά σε ξερόχορτα. Οι μεσίτες αναρωτιούνται: αν ο Ρίτσαρντ Γουίτνι, ο εκπρόσωπος του παλιού χρηματοοικονομικού κατεστημένου, δεν ήταν τίποτα άλλο από ένας απατεώνας, τι άλλο μπορεί να κρύβεται πίσω από τη βιτρίνα της Wall Street; Οι αγορές αντιδρούν σπασμωδικά. Οι επενδυτές πανικοβάλλονται. Οι New York Times δημοσιεύουν ειδική έκδοση μέσα στην ημέρα: «Ο Πρώην Πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Καταρρέει—Απάτες εκατομμυρίων».
Η πτώση
Το ίδιο βράδυ, η αστυνομία εμφανίζεται στο σπίτι του στη Park Avenue. Ο Γουίτνι, πάντα κομψός, φορά το σκούρο του κοστούμι και κατεβαίνει αργά τα σκαλιά, με το βλέμμα του άδειο. Οδηγείται στη φυλακή της Νέας Υόρκης εν μέσω φωτογράφων και δημοσιογράφων.
Η δίκη του δεν διαρκεί πολύ. Τα στοιχεία είναι συντριπτικά. Στις 5 Απριλίου 1938, ο Ρίτσαρντ Γουίτνι δηλώνει ένοχος για απάτη και υπεξαίρεση. Καταδικάζεται σε πέντε έως δέκα χρόνια φυλάκισης. Η πτώση του συμβολίζει το τέλος μιας εποχής για την Wall Street—της εποχής των ανέγγιχτων χρηματιστών, που πίστευαν πως μπορούσαν να λειτουργούν χωρίς καμία λογοδοσία.
Το 1941 αποφυλακίζεται με αναστολή, έχοντας εκτίσει μόλις τρία χρόνια και τέσσερις μήνες. Ο άλλοτε ισχυρός άνδρας της Wall Street καταλήγει να εργάζεται σε μια οικογενειακή φάρμα με αγελάδες στη Μασαχουσέτη. Η σύζυγός του τον συγχωρεί. Ο αδελφός του, Τζορτζ, αποπληρώνει όλα του τα χρέη. Αλλά η κοινωνία δεν ξεχνά.
Όταν πεθαίνει το 1974, οι New York Times γράφουν: «Η μεγαλύτερη παρακαταθήκη του ήταν η αυστηροποίηση των κανονισμών που πολεμούσε μια ζωή». Ο Ρίτσαρντ Γουίτνι ήταν η προσωποποίηση μιας γενιάς που πίστεψε ότι οι κανόνες δεν την αφορούσαν – μέχρι που η ίδια η Wall Street την έριξε στο κενό.
