Η Αμερική στέκεται στην κορυφή του κόσμου. Οι χρηματιστηριακoί δείκτες σκαρφαλώνουν σε πρωτοφανή ύψη και οι επενδυτές, μεθυσμένοι από τον πυρετό του χρήματος, αγοράζουν μετοχές με δανεικά, τροφοδοτώντας μια φούσκα που δείχνει άτρωτη.
Είμαστε στο 1929 και ο Χέρμπερτ Χούβερ, νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, παρακολουθεί την άνθηση της οικονομίας με αυτοπεποίθηση. Είναι οπαδός του «σκληροτράχηλου ατομικισμού» και πιστεύει πως η αγορά αυτορυθμίζεται. Κανείς δεν βλέπει τη θύελλα που πλησιάζει.
Τον Οκτώβριο του 1929, η πραγματικότητα αλλάζει βίαια. Το Χρηματιστήριο καταρρέει. Μέσα σε λίγες μέρες, χιλιάδες επενδυτές καταστρέφονται και δισεκατομμύρια δολάρια εξαϋλώνονται. Οι τράπεζες καταρρέουν η μία μετά την άλλη και η ανεργία αρχίζει να θερίζει.
Ο Χούβερ, σοκαρισμένος αλλά αμετακίνητος στις πεποιθήσεις του, προσπαθεί να συγκρατήσει τον πανικό. Καλεί τους μεγάλους επιχειρηματίες στον Λευκό Οίκο και τους ζητά να διατηρήσουν τους μισθούς των εργαζομένων. Εξασφαλίζει υποσχέσεις για επενδύσεις 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε δημόσια έργα. Παράλληλα, ζητά από το Κογκρέσο να εγκρίνει περικοπές φόρων και αύξηση δαπανών σε υποδομές.
Για λίγο, φαίνεται πως η κατάσταση σταθεροποιείται. Οι επιχειρήσεις δείχνουν διατεθειμένες να ακολουθήσουν τις οδηγίες του, ο Τύπος τον επαινεί και η οικονομία δίνει σημάδια ανάκαμψης. Αλλά τότε… η φύση παρεμβαίνει. Μια καταστροφική ξηρασία πλήττει 30 πολιτείες, στερώντας τους αγρότες από τις καλλιέργειές τους. Ο Χούβερ αρνείται να διαθέσει ομοσπονδιακά κονδύλια, επιμένοντας ότι η φιλανθρωπία πρέπει να καλύψει το κενό. Οι πολίτες αρχίζουν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους.
«Όλα δείχνουν ότι θα περάσει σε 60 ημέρες», αλλά…
Το 1930 η οικονομία εισέρχεται σε τροχιά συρρίκνωσης. Ο Χούβερ όχι μόνο δεν «βλέπει» τη Μεγάλη Ύφεση που έρχεται, αλλά αισιοδοξεί ότι τα χειρότερα πέρασαν. Είναι σαν σήμερα, 7 Μαρτίου 1930, όταν δηλώνει: «Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι το χειρότερο της κρίσης και ο αντίκτυπός της στην ανεργία θα έχει περάσει μέσα στις επόμενες 60 ημέρες». Στην πραγματικότητα η κρίση θα διαρκούσε αντί για δύο μήνες πάνω από δύο χρόνια.
Οι καταναλωτές από τα μέσα του 1930 περιορίζουν δραστικά τα έξοδά τους, οι επιχειρήσεις απολύουν εργαζομένους, και η ανεργία εκτοξεύεται. Ο Χούβερ δημιουργεί την Προεδρική Επιτροπή Έκτακτης Ανάγκης για την Απασχόληση (PECE) με στόχο το συντονισμό των τοπικών προγραμμάτων στήριξης. Όμως, χωρίς ομοσπονδιακή χρηματοδότηση, η επιτροπή δεν μπορεί να κάνει πολλά.
Το 1931, όταν μια σειρά τραπεζικών καταρρεύσεων στην Ευρώπη στέλνει νέο σοκ στην παγκόσμια οικονομία, ο Χούβερ αναδιαμορφώνει την PECE σε Πρόγραμμα Προεδρικής Οργάνωσης για την Ανακούφιση των Ανέργων (POUR). Προσπαθεί να συγκεντρώσει χρήματα μέσω εράνων, αλλά οι ανάγκες ξεπερνούν κατά πολύ τα διαθέσιμα κονδύλια.
Οι Χούβερβιλ
Η απογοήτευση του κόσμου μετατρέπεται σε οργή. Σε κάθε μεγάλη πόλη, ξεφυτρώνουν παραγκουπόλεις, οι διαβόητες «Χούβερβιλ», γεμάτες αστέγους που επιβιώνουν με ό,τι βρουν. Οι εφημερίδες που χρησιμοποιούν για να προστατευθούν από το κρύο βαφτίζονται «κουβέρτες Χούβερ». Η κοινή γνώμη στρέφεται εναντίον του.
Το 1932, με την ύφεση στο αποκορύφωμά της, ο Αμερικανός πρόεδρος δημιουργεί την Εταιρεία Χρηματοδότησης Ανασυγκρότησης (RFC) για να δανείζει χρήματα σε επιχειρήσεις που κινδυνεύουν. Επεκτείνει τη χρηματοδότηση των δημοσίων έργων, ενώ προωθεί τη δημιουργία Ομοσπονδιακών Τραπεζών Στεγαστικών Δανείων για να αποτρέψει τις κατασχέσεις κατοικιών. Όμως, για τον λαό, όλα αυτά είναι «πολύ λίγα, πολύ αργά». Οι πολίτες απαιτούν άμεση βοήθεια, όχι έμμεσες παρεμβάσεις. Οι Δημοκρατικοί βρίσκουν την ευκαιρία τους.
Τον Ιούνιο του 1932, 20.000 βετεράνοι πολέμου κατασκηνώνουν στην Ουάσινγκτον ζητώντας την πρόωρη καταβολή των μπόνους τους. Ο Χούβερ αρνείται και διατάζει τον στρατηγό ΜακΆρθουρ να τους διαλύσει. Τα τανκς και τα δακρυγόνα κατακλύζουν τους δρόμους. Οι εικόνες από τη βίαιη καταστολή σοκάρουν το έθνος. Ο Χούβερ έχει πια καταδικαστεί στη συνείδηση των Αμερικανών.
Το New Deal
Τον Νοέμβριο του 1932, ο Φράνκλιν Ρούζβελτ εκλέγεται με συντριπτική νίκη. Υπόσχεται ένα New Deal, άμεση παρέμβαση και κρατικές δαπάνες για την ανάκαμψη. Ο Χούβερ, ανήμπορος να ανατρέψει το κλίμα, εγκαταλείπει τον Λευκό Οίκο ηττημένος. Πιστεύει πως η ιστορία θα τον δικαιώσει, πως η παρέμβαση του Ρούζβελτ θα οδηγήσει σε καταστροφή. Όμως, η Αμερική έχει ήδη στραφεί προς μια νέα εποχή.
Η Μεγάλη Ύφεση θα συνεχιστεί, αλλά ο Χούβερ θα παραμείνει στη μνήμη των περισσότερων ως ο άνθρωπος που άφησε το έθνος να βυθιστεί στο χάος. Ένας πρόεδρος που δεν κατάλαβε ποτέ ότι η πίστη στην αυτορρύθμιση δεν αρκεί όταν ολόκληρο το σύστημα καταρρέει.
