Ήταν ένα ψυχρό απόγευμα, στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου. Αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορικής πραγματοποιούσαν άσκηση προσομοίωσης. Το σενάριο; Επίθεση με πυρηνικά στη Σοβιετική Ένωση.
Η άσκηση, ωστόσο, δεν εξελίχθηκε σύμφωνα με το σχέδιο. Δύο μαχητικά συγκρούστηκαν στον αέρα κατά τη διάρκειά της. Το ένα εξ αυτών ήταν βομβαρδιστικό B-47. Και μετέφερε μια θερμοπυρηνική βόμβα Mark 15. Το ημερολόγιο έγραφε 5 Φεβρουαρίου 1958.
Το χρονικό του ατυχήματος
Το B-47 έριξε την πυρηνική βόμβα 7.600 λιβρών στα νερά ανοιχτά του νησιού Τάιμπι της Τζόρτζια μετά από σύγκρουση με ένα μαχητικό αεροσκάφος F-86. Εκείνη την εποχή, η ποσότητα του ραδιενεργού υλικού, η καταστροφική ικανότητα της βόμβας και το αν περιείχε εικονική ή πραγματική σκανδάλη ήταν ασαφή. Τελικά έγινε γνωστό πως πρόκειται για βόμβα, με εκρηκτική απόδοση έως και 3,8 μεγατόνων, περίπου 190 φορές πιο ισχυρή από την «Fat Man», που κατέστρεψε το Ναγκασάκι το 1945.
Την εποχή της σύγκρουσης, ήταν «κοινή πρακτική» οι πιλότοι της Πολεμικής Αεροπορίας να μεταφέρουν βόμβες σε εκπαιδευτικές αποστολές, σύμφωνα με έκθεση του 2001 για το ατύχημα. Οι πιλότοι πετούσαν πάνω από διάφορες αμερικανικές πόλεις και κωμοπόλεις για να ελέγξουν αν η ηλεκτρονική τους σκόπευση μπορούσε να φτάσει στον στόχο.
Ο ταγματάρχης Χάουαρντ Ρίτσαρντσον, που πετούσε το B-47 με τη βόμβα, ήταν έτοιμος να ολοκληρώσει την αποστολή του, όταν ο υπολοχαγός Κλάρενς Στιούαρτ, πιλότος ενός F-86, εκτελούσε τη δική του αποστολή αναχαίτισης. Όμως, το ραντάρ του δεν εντόπισε ότι υπήρχαν δύο B-47, με αποτέλεσμα να συγκρουστεί με εκείνο, που χειριζόταν ο Ρίτσαρντσον.
Όλοι επέζησαν από το ατύχημα. Ο Στιούαρτ εκτινάχθηκε και προσγειώθηκε σε έναν βάλτο. Γλίτωσε με κρυοπαγήματα. Ο Ρίτσαρντσον συνειδητοποίησε ότι δεν μπορούσε να προσγειωθεί με ασφάλεια στη βάση, καθώς ο διάδρομος ήταν υπό κατασκευή και το αεροπλάνο του ήταν υπερβολικά βαρύ λόγω της βόμβας. Ανησυχούσε ότι η βόμβα θα εκραγεί κατά την προσγείωση. Έτσι κατευθύνθηκε προς τον ωκεανό και άφησε τη βόμβα από ύψος περίπου 2.194 μέτρων, πριν προσγειώσει το B-47 με ασφάλεια.
Οι έρευνες
Μια ομάδα 100 μελών εξοπλισμένων με φορητό σόναρ έσπευσε να αναζητήσει τη βόμβα αμέσως μετά το περιστατικό. Για περισσότερους από δύο μήνες, δύτες της Πολεμικής Αεροπορίας και του Ναυτικού έψαξαν σε μια περιοχή 24 τετραγωνικών μιλίων στον κόλπο Wassaw Sound, έναν όρμο του Ατλαντικού Ωκεανού κοντά στη Σαβάνα. Δεν βρήκαν ποτέ τη βόμβα. Στις 16 Απριλίου αποφασίστηκε ο τερματισμός της επιχείρησης αναζήτησης.
Το 2001, μια υδρογραφική έρευνα του Wassaw Sound αποκάλυψε ότι η βόμβα ήταν θαμμένη κάτω από αρκετά μέτρα λάσπης. Μια έκθεση εκείνης της χρονιάς, που εξέδωσε η Πολεμική Αεροπορία, ανέφερε ότι εάν η βόμβα ήταν ακόμα άθικτη, το εκρηκτικό υλικό της δεν θα αποτελούσε κίνδυνο. Το 2004, ο συνταξιούχος πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας, Ντέρεκ Ντιουκ, έδειξε ενδιαφέρον για το θέμα και εντόπισε ακτινοβολία 7-10 φορές υψηλότερη από την κανονική υπεράκτια κοντά στο νησί. Αργότερα όμως διαπιστώθηκε ότι αυτό οφείλεται σε φυσικά ορυκτά της περιοχής. Μια νέα επίσημη επιχείρηση έρευνας από την κυβέρνηση πραγματοποιήθηκε το 2004. Αλλά και πάλι ήταν ανεπιτυχής.
Μερίδα ειδικών πιστεύουν πως ακόμα και αν βρεθεί η βόμβα, ίσως είναι προτιμότερο να παραμείνει θαμμένη.
Το ερώτημα της κάψουλας πλουτωνίου και τα άλλα περιστατικά
Εκείνη την εποχή, η Πολεμική Αεροπορία δήλωσε ότι το όπλο δεν ήταν πλήρως συναρμολογημένο και «δεν υπήρχε κίνδυνος έκρηξης ή ραδιενέργειας».
Η τεχνολογία δεν είχε προχωρήσει ακόμα σε πλήρως σφραγισμένα πυρηνικά όπλα. Αντίθετα, το πλουτώνιο ήταν ξεχωριστό από το περίβλημα της βόμβας και τα εκρηκτικά που θα προκαλούσαν την έκρηξη. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η βόμβα του Tybee δεν περιείχε κάψουλα πλουτωνίου. Δεν έχουν πειστεί όλοι.
Λιγότερο από έναν μήνα μετά το ατύχημα στο Tybee, άλλο ένα B-47 έριξε κατά λάθος πυρηνική βόμβα στη Νότια Καρολίνα. Δεν περιείχε πλουτώνιο, αλλά δημιούργησε έναν κρατήρα 15 μέτρων στην αυλή μιας οικογένειας.
Από το 1950, ο στρατός των ΗΠΑ έχει καταγράψει 32 περιστατικά “broken arrow”, όπου χάθηκαν ή απορρίφθηκαν πυρηνικά όπλα ή υπήρξαν άλλα προβλήματα, όπως εκδήλωση πυρκαγιάς.
Το 2007, ένα B-52 φορτώθηκε κατά λάθος με έξι πυρηνικές κεφαλές και μεταφέρθηκε χωρίς μέτρα ασφαλείας, οδηγώντας στις παραιτήσεις του υπουργού και του αρχηγού της Πολεμικής Αεροπορίας.
