Επί 8 δεκαετίες κρατούσε τον τίτλο του μεγαλύτερου συγκροτήματος γραφείων στον κόσμο. Τον έχασε πέρυσι από το Surat Diamond Bourse, το χρηματιστήριο διαμαντιών της Ινδίας. Αλλά εξακολουθεί να είναι ένα κτίριο – θρύλος και ένα σύμβολο ισχύος σε όλο τον δυτικό κόσμο.
Ο λόγος για το Πεντάγωνο, που εγκαινιάστηκε σαν σήμερα, 15 Ιανουαρίου 1943, στο Άρλινγκτον της Βιρτζίνια και είναι το αρχηγείο του υπουργείου Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών. Σχεδιασμένο από τον Τζορτζ Έντγουιν Μπεργκστρομ, στοίχισε 83 εκατ. δολάρια. Καλύπτει μία έκταση 600.000 τετραγωνικών μέτρων, εκ των οποίων τα 340.000 τ.μ. χρησιμοποιούνται ως γραφεία, τα οποία στεγάζουν πάνω από 31.000 στρατιωτικούς και διοικητικούς υπαλλήλους.
Έχει πέντε πλευρές, πέντε ορόφους πάνω από το επίπεδο του εδάφους, δύο υπόγεια επίπεδα και πέντε κυκλικούς διαδρόμους σε κάθε πάτωμα με συνολικό μήκος διαδρόμων 28,2 χιλιόμετρων. Άπλετο φως μπαίνει στους εσωτερικούς χώρους από τα 7.748 παράθυρα του κτιρίου.
Διαθέτει επίσης μια κεντρική πλατεία εμβαδού 20.000 τετραγωνικών μέτρων, η οποία έχει σχήμα Πενταγώνου και αναφέρεται ανεπίσημα ως το «σημείο μηδέν», ένα παρατσούκλι το οποίο προέρχεται από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Ο εμπνευστής
Το Πεντάγωνο ήταν ιδέα του στρατηγού Μπρεχόν Β. Σόμερβελ, ο οποίος στις αρχές της δεκαετίας του 1940 το πρότεινε ως «προσωρινή λύση» για την κρίσιμη έλλειψη χώρου που αντιμετώπιζε τότε το Υπουργείο Πολέμου, καθώς η απειλή συμμετοχής στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο γινόταν ολοένα και πιο άμεση.
Το σχέδιο εγκρίθηκε, και στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 ξεκίνησε η κατασκευή. Περίπου 296 στρέμματα γης δεσμεύτηκαν για το κτίριο, το οποίο προβλεπόταν να μετατραπεί σε νοσοκομείο ή συγκρότημα γραφείων και αποθηκών ιδιωτικών εταιρειών μόλις τελείωνε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Το όνομα
Η λογική πίσω από το σχήμα ήταν αρκετά απλή: η τοποθεσία που καθορίστηκε για την κατασκευή οριοθετούνταν από πέντε οδούς, οπότε οι σχεδιαστές αποφάσισαν να προχωρήσουν με ένα πενταγωνικό σχέδιο. Τι πιο απλό από το ονομάσουν Πεντάγωνο.
Οι εργασίες κατασκευής διήρκεσαν 16 μήνες. Το κτίριο ολοκληρώθηκε επίσημα τον Ιανουάριο του 1943, χάρη στη συνδρομή 1.000 αρχιτεκτόνων και 14.000 τεχνιτών που δούλευαν σε τρεις βάρδιες, όλο το εικοσιτετράωρο. Χρειάστηκαν επίσης τεράστιες ποσότητες υλικών, όπως:
- 435.000 γιάρδες σκυροδέματος
- 43.000 τόνοι χάλυβα
- 680.000 τόνοι άμμου και χαλικιών
Από προσωρινό, μόνιμο
Στην κορύφωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Πεντάγωνο στέγαζε περισσότερους από 33.000 ανθρώπους και η αξία του ξεπέρασε τις προσδοκίες. Οι αξιωματούχοι διαπίστωσαν ότι όντως χρειάζονταν να διατηρήσουν μια τόσο μεγάλη στρατιωτική δύναμη ενεργή και μετά το τέλος του πολέμου. Έτσι, αντί να μετατραπεί σε άλλο κτίριο, το Πεντάγωνο παρέμεινε το διοικητικό κέντρο του στρατού.
Σήμερα, φιλοξενεί το Γραφείο του Υπουργού Άμυνας, το Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων και τα ανώτατα κλιμάκια του Στρατού, του Ναυτικού, του Σώματος Πεζοναυτών και της Αεροπορίας.
Το 1992, το Πεντάγωνο ανακηρύχθηκε Εθνικό Ιστορικό Μνημείο.
Η 11η Σεπτεμβρίου
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, η πτήση 77 της American Airlines συνετρίβη στη δυτική πλευρά του Πενταγώνου, διαπερνώντας τρεις από τους πέντε δακτυλίους του και σκοτώνοντας 184 ανθρώπους.
Αρκετά γραφεία σε εκείνη την περιοχή δεν ήταν κατειλημμένα λόγω των συνεχιζόμενων ανακαινίσεων. Επιπλέον, ένα από τα τμήματα μόλις είχε ολοκληρώσει αναβαθμίσεις με ενισχυμένα χαρακτηριστικά ασφαλείας, όπως τοίχους και παράθυρα με μεγαλύτερη αντοχή στις εκρήξεις. Αυτές οι βελτιώσεις εκτιμάται ότι έσωσαν πολλές ζωές.
Οι μεταγενέστερες εργασίες συνεχίστηκαν για μια δεκαετία. Η ανακατασκευή των κατεστραμμένων τμημάτων ονομάστηκε «Σχέδιο Φοίνικας» και κόστισε 500 εκατομμύρια δολάρια.
Η ανοικοδόμηση ολοκληρώθηκε σε μεγάλο βαθμό τον Αύγουστο του 2002. Παράλληλα, το 2006 ξεκίνησε η δημιουργία ενός μνημείου για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων, το οποίο εγκαινιάστηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2008.
