Ο αντιπρόεδρος της Ford, Τζέιμς Κούζενς, εξηγεί στο μεγάλο αφεντικό ποια θα είναι τα πλεονεκτήματα από το να δώσει μία γενναία αύξηση μισθού σε όλους τους εργαζομένους στα εργοστάσια της εταιρείας. Εκείνος αρχικά διστακτικός, τελικά πείθεται. Ο μισθός ορίζεται στα 5 δολάρια την ημέρα.
Το ημερολόγιο γράφει 5 Ιανουαρίου 1914 όταν ο Χένρι Φορντ ανακοινώνει το νέο μεροκάματο (για 8ωρο), προκαλώντας τεράστιο αντίκτυπο στην αγορά εργασίας. Και τούτο γιατί διπλασίασε μεμιάς τους ισχύοντες μισθούς για τη βιομηχανική εργασία, δημιουργώντας αίσθηση σε όλο τον κόσμο.
Η απόφαση αυτή δεν ήταν αναμενόμενη, καθώς δεν υπήρχε έλλειψη εργατικών χεριών στις ΗΠΑ. Πολλοί αναρωτήθηκαν γιατί ο Ford θα προχωρούσε σε μια τέτοια αύξηση, με την Wall Street Journal να σχολιάζει μάλιστα ότι ίσως εφάρμοζε «Βιβλικές ή πνευματικές αρχές σε έναν τομέα όπου δεν ανήκουν».
Μαζικές αποχωρήσεις λόγω… μονοτονίας
Ωστόσο, η απόφαση είχε στρατηγική σημασία. Πριν από την αύξηση, η Ford Motor Company αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα με αποχωρήσεις εργαζομένων. Όπως εξηγεί ο Πίτερ Ντρούκερ στο βιβλίο του Management: Tasks, Responsibilities, Practices, το 1912 η εταιρεία έπρεπε να προσλάβει 60.000 άνδρες για να διατηρήσει μόλις 10.000 εργαζόμενους. Η εισαγωγή του μισθού των 5 δολαρίων την ημέρα μείωσε δραστικά τον ρυθμό αποχωρήσεων, καθιστώντας την εργασία στα εργοστάσια της Ford σταθερή και άκρως ελκυστική.
Η απόφαση αυτή, που συνδυάστηκε με την πρωτοποριακή γραμμή συναρμολόγησης της Ford, έφερε σημαντικές αλλαγές. Από το 1913 έως το 1914, η Ford μείωσε τον χρόνο παραγωγής ενός Model T από 12,5 ώρες σε μόλις 93 λεπτά. Αυτή η θεαματική βελτίωση μείωσε το κόστος παραγωγής, μείωσε τις τιμές για τους πελάτες και αύξησε τη ζήτηση. Ωστόσο, η απλοποίηση της εργασίας σε επαναλαμβανόμενα καθήκοντα προκάλεσε δυσαρέσκεια στους εργαζομένους, πολλοί από τους οποίους το έβρισκαν μονότονο και παραιτούνταν.
Έπρεπε λοιπόν κάτι να γίνει. Και τα περιθώρια κέρδους για την αυτοκινητοβιομηχανία ήταν πια τόσο μεγάλα, που ο διπλασιασμός του μεροκάματου ήταν κάτι που μπορούσε με άνεση να γίνει.
Οι όροι
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ford επέβαλε αυστηρούς όρους για την απόκτηση του μισθού των 5 δολαρίων. Οι εργαζόμενοι λάμβαναν 2,30 δολάρια και ένα μπόνους 2,70 δολαρίων εάν πληρούσαν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως:
- αποχή από το αλκοόλ
- καλή συμπεριφορά προς την οικογένειά τους
- καθαριότητα του σπιτιού και
- αποταμίευση.
Επιθεωρητές της εταιρείας επισκέπτονταν τα σπίτια των εργαζομένων για να ελέγξουν τη συμμόρφωσή τους, προκαλώντας αντιδράσεις και δυσαρέσκεια. Το συγκεκριμένο τμήμα ελέγχου τελικά διαλύθηκε.
Και τα οφέλη
Παρά τις αντιφάσεις, η στρατηγική του Ford απέδωσε καρπούς. Η αύξηση των μισθών δημιούργησε μια νέα μεσαία τάξη, η οποία με τη σειρά της ενίσχυσε την κατανάλωση, την οικονομία και τελικά την ίδια την εταιρεία.
Όπως επισημαίνει ο Ντρούκερ, οι εξοικονομήσεις που προέκυψαν από τη σταθερότητα του εργατικού δυναμικού επέτρεψαν στη Ford να μειώσει τις τιμές του Model T και να αυξήσει το κέρδος ανά αυτοκίνητο, παρά την άνοδο του κόστους των πρώτων υλών.
Η απόφαση του Χένρι Φορντ για μισθό 5 δολαρίων την ημέρα δεν ήταν απλώς μια πράξη γενναιοδωρίας. Ήταν μια στρατηγική που άλλαξε την αγορά εργασίας, ανέδειξε τη σημασία της δίκαιης αμοιβής και διαμόρφωσε τη σύγχρονη μεσαία τάξη. Απέδειξε ότι η επένδυση στους εργαζόμενους μπορεί να είναι η καλύτερη επιχειρηματική απόφαση.
