Η συμφωνία είναι μυστική. Τη γνωρίζουν μόνο όσοι εμπλέκονται σε αυτοί. Μία ομάδα 41 επενδυτών την υπογράφει και με αυτή συγκεντρώνονται οι τίτλοι τους από 40 επιχειρήσεις σε μία ενιαία εταιρεία συμμετοχών που διοικείται από 9 διαχειριστές.
Το αρχικό καταπίστευμα αποτιμήθηκε στα 70 εκατομμύρια δολάρια. Και είχε τον έλεγχο του 90% των διυλιστηρίων και αγωγών της Αμερικής. Ήταν το απόλυτο μονοπώλιο. Το όνομα του νέου αυτού κολοσσού ήταν Standard Oil Trust. Και επικεφαλής του ήταν ο Τζον Ντ. Ροκφέλερ. Το trust ήταν ιδέα του Σάμιουελ Ντοντ και το κείμενο της συμφωνίας συντάχθηκε από τον Χένρι Μόρισον Φλάγκλερ.
Το ημερολόγιο έγραφε 2 Ιανουαρίου 1882. Είχε μόλις γεννηθεί ένας πρόδρομος των εταιρειών holding και μία πανίσχυρη επιχείρηση, που έδωσε στον Ροκφελερ τεράστια επιρροή και πλούτο. Η επιτυχία αυτής της επιχειρηματικής αυτοκρατορίας τον κατέστησε τον πρώτο δισεκατομμυριούχο της ιστορίας.
Πώς φτάσαμε εκεί;
Ο Τζον ίδρυσε την εταιρεία Standard Oil στις 10 Ιανουαρίου 1870 μαζί με τους επιχειρηματικούς συνεργάτες του και τον αδελφό του. Η Wall Street λάτρευε τις ικανότητές του στο να βγάζει χρήματα, ενώ δημοσιογράφοι λάτρευαν να μιλούν για τις ανήθικες επιχειρηματικές του πρακτικές.
Γεννήθηκε στις 8 Ιουλίου 1839 από στη Νέα Υόρκη και η οικογένειά του μετακόμισε κοντά στο Κλίβελαντ του Οχάιο. Εγκατέλειψε το σχολείο πριν τελειώσει το Λύκειο για να ξεκινήσει την πρώτη του δουλειά ως βοηθός λογιστή, κερδίζοντας 50 σεντ την ημέρα.
Με τα χρήματα που αποταμίευσε από την πρώτη του δουλειά και ένα δάνειο από τον επιχειρηματία και πωλητή «θαυματουργών φαρμάκων» πατέρα του, άνοιξε την πρώτη του επιχείρηση το 1859.
Την ίδια περίπου εποχή, στην κοντινή πόλη Τίτουσβιλ της Πενσυλβανίας, ο Έντουιν Ντρέικ και η Seneca Oil Company ολοκλήρωναν το πρώτο γεωτρύπανο πετρελαίου. Η ανακάλυψη μεγάλων υπόγειων κοιτασμάτων πετρελαίου, που έγιναν προσβάσιμα με τη νέα τεχνολογία γεώτρησης, δημιούργησε έκρηξη εταιρειών πετρελαίου στην Πενσυλβανία και το Οχάιο.
Η είσοδος στο πετρέλαιο και πώς «τελείωσε» τον ανταγωνισμό
Το 1870 ο Ροκφελερ αποφάσισε δυναμική είσοδο στην πετρελαϊκή βιομηχανία μαζί με τον αδελφό του Γουίλιαμ, τον Σάμιουλ Άντριου, τον Χένρι Φλάγκλερ και τον Στίβεν Χαρκνες. Η επιχείρησή τους, η Standard Oil Company του Οχάιο, εστίασε στη διύλιση πετρελαίου, η οποία είχε λιγότερα μεταβλητά κόστη από την εξερεύνηση και τη γεώτρηση πετρελαίου.
Οι σύγχρονοί του συχνά σχολίαζαν την εμμονή του με τη μείωση κόστους και τη μείωση αποβλήτων. Αλλά υπήρχε και κάτι άλλο που τον χαρακτήριζε πολύ περισσότερο. Ήθελε να είναι ο καλύτερος και γνώριζε πως για να το πετύχει πρέπει να επενδύει συνεχώς στην έρευνα και ανάπτυξη – όπως και έκανε.
Ενώ ο καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς οδήγησε στη δημιουργία πολλών εταιρειών πετρελαίου, δημιουργούσε, σύμφωνα με τον Ροκφελερ, απρόβλεπτο χάος στη βιομηχανία, με τα διυλιστήρια να καταφεύγουν σε έναν πόλεμο τιμών, προκαλώντας μεγάλες διακυμάνσεις. Για να αφαιρέσει αυτή την «αναποτελεσματικότητα της αγοράς», ο Ροκφέλερ ξεκίνησε να αποκτά ανταγωνιστικά διυλιστήρια. Μέσα στους πρώτους τρεις μήνες του 1872, είχε εξαγοράσει, κλείσει ή χρεοκοπήσει 22 από τους 26 ανταγωνιστές του στο Κλίβελαντ.
Το μέγεθός της Standard Oil επέτρεπε στην εταιρεία να διαπραγματεύεται εκπτώσεις μεταφορών με σιδηρόδρομους, υποσχόμενη 60 βαγόνια πετρελαίου ημερησίως, γεγονός που άρεσε στους ιδιοκτήτες των σιδηροδρόμων που επιθυμούσαν υψηλό και σταθερό όγκο φορτίου.
Μπαίνοντας στο στόχαστρο των πολιτικών και της Δικαιοσύνης
Το 1882, το Standard Oil Trust δημιούργησε ένα τεράστια δίκτυο, που απλωνόταν σε όλη τη χώρα. Ο έλεγχος άνω του 90% της αγοράς και το σκάνδαλο της Southern Improvement Company τράβηξαν την προσοχή των πολιτικών, που άρχισαν να περνούν αντιμονοπωλιακούς νόμους και να απαγορεύουν τις εκπτώσεις μεταφορών.
Το 1911, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε την Standard Oil ένοχη για παραβίαση του των αντιμονοπωλιακών νόμων. Ως αποτέλεσμα, η Standard Oil διασπάστηκε σε 34 ανεξάρτητες εταιρείες, αν και με την πάροδο του χρόνου, πολλές από αυτές τις εταιρείες αναπτύχθηκαν ξανά και παραμένουν κολοσσοί, όπως όπως η ExxonMobil.
Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν περιόρισε την περιουσία του Rockefeller: το 1916, οι εφημερίδες ανακοίνωσαν ότι ήταν ο πρώτος δισεκατομμυριούχος στον κόσμο. Σύμφωνα με το Forbes, τα συνολικά περιουσιακά του στοιχεία το 1937 αντιπροσώπευαν το 1,5% του ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών εκείνη τη χρονιά, καθιστώντας τον έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους όλων των εποχών.
Με την οικογένειά του ίδρυσαν το Ίδρυμα Rockefeller το 1913, υποστηρίζοντας δράσεις δημόσιας υγείας μέσω ενός μεγάλου κληροδοτήματος. Χρηματοδότησε επίσης την ίδρυση του Πανεπιστημίου του Σικάγο και του Ινστιτούτου Ιατρικών Ερευνών Rockefeller.
Όταν ήταν παιδί ονειρευόταν να δημιουργήσει περιουσία 100.000 δολαρίων και να ζήσει έως τα 100. Ξεπέρασε κατά πολύ τον πρώτο στόχο. Και πλησίασε τον δεύτερο Ο Τζον Ντ. Ροκφέλερ πέθανε στις 23 Μαΐου 1937, σε ηλικία 98 ετών.
