Ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι επιβιβάστηκε σε ένα λεωφορείο στη Δαμασκό τον Μάρτιο του 2003, κατευθυνόμενος στην έρημο προς τη Βαγδάτη με άλλους εθελοντές πρόθυμους να αποκρούσουν την επικείμενη αμερικανική εισβολή στο Ιράκ.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal, όταν επέστρεψε στην πατρίδα του το 2011, ύστερα από μια πενταετή θητεία σε στρατόπεδο αμερικανικών φυλακών στο Ιράκ, είχε ήδη αναλάβει μία σημαντικότατη θέση. Ήταν ο «απεσταλμένος» του ιδρυτή του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι. Ο Τζουλάνι έφτασε στη Συρία με τσάντες γεμάτες μετρητά και αποστολή να στρατολογήσει μαχητές για την τρομοκρατική ομάδα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Την περασμένη εβδομάδα, ο 42χρονος Τζουλάνι εισήλθε θριαμβευτικά στο Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, ως διοικητής της υποστηριζόμενης από την Τουρκία δύναμης ανταρτών, στην οποία έχει ηγετικό ρόλο η οργάνωση που ίδρυσε ο ίδιος, η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS). Απροσδόκητη και αστραπιαία, η νίκη του σηματοδοτεί μια από τις πιο δραματικές στιγμές σε μια Μέση Ανατολή, που φλέγεται σε πολλαπλά μέτωπα. Αν και προ δύο ημερών διέρρευσαν σε αραβικά μέσα πληροφορίες που τον ήθελαν να έχει σκοτωθεί σε ρωσική επιδρομή, αυτές τελικά δεν επιβεβαιώθηκαν.
Η τακτική του
Σε σύγκριση με την κατάληψη από το Ισλαμικό Κράτος της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ, της Μοσούλης, το 2014, η πτώση του Χαλεπίου ήταν μια πολύ διαφορετική υπόθεση μέχρι στιγμής. Είναι η πιο σοβαρή πρόκληση για την εξουσία του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Η Ρωσία απάντησε σε αυτήν με αεροπορικές επιδρομές για να υποστηρίξει το καθεστώς Άσαντ.
Η τακτική του Τζουλάνι αρκετά διαφορετική από αυτή που ακολουθούσε το ISIS του Μπαγκντάντι, γνωστό για αποκεφαλισμούς και άλλες φρικαλεότητες κατά κατά των θρησκευτικών μειονοτήτων. Ο Τζουλάνι εξέδωσε διατάγματα διατάσσοντας την προστασία των χριστιανών και των σιιτών και απαιτούσε από τους άνδρες του να μην επιβάλλουν αντίποινα. «Στη μελλοντική Συρία, πιστεύουμε ότι η διαφορετικότητα είναι η δύναμή μας, όχι μια αδυναμία», ανέφερε το τελευταίο τέτοιο διάταγμα τη Δευτέρα. Δεν έχουν υπάρξει αναφορές για σφαγές στο Χαλέπι μέχρι στιγμής, επισημαίνει η WSJ, προσθέτοντας ότι η HTS του επέτρεψε στις περικυκλωμένες κουρδικές δυνάμεις να φύγουν αβλαβείς.
«Την ημέρα που είπαν ότι κατέλαβαν το Χαλέπι, πριν τους δω, ένιωσα ότι ο Τιτανικός βυθιζόταν», είπε στη WSJ μια Χριστιανή στο Χαλέπι που δεν ήθελε να κατονομαστεί επειδή φοβόταν αντίποινα από το συριακό καθεστώς. «Αλλά δεν υπήρξε λεηλασία και τα καταστήματα και τα εστιατόρια άνοιξαν ξανά την επόμενη μέρα», σημείωσε, προσθέτοντας: «Όλοι ήταν σοκαρισμένοι γιατί μας συμπεριφέρονταν καλά. Μοιάζουν ακριβώς όπως φαντάζεσαι όταν κάποιος λέει τρομοκράτης: Μακριά γένια και τρελά μαλλιά».
Η νίκη του Τζουλάνι στο Χαλέπι σημαίνει ότι ένας επικηρυγμένος στη Δύση τρομοκράτης είναι υποψήφιος για να γίνει ηγεμόνας της Συρίας σε περίπτωση κατάρρευσης του καθεστώτος του Προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Φαίνεται, όμως, όπως σχολιάζει η WSJ, να επιδιώκει «έναν αξιοσημείωτο πολιτικό μετασχηματισμό από αυτούς που σπάνια παρατηρούνται στην περιοχή».
Από σύμμαχος, εχθρός των ISIS και Αλ Κάιντα
Γεννημένος ως Αχμέντ Χουσέιν Αλ Σαράα, υιοθέτησε το όνομα Τζουλάνι, μια αναφορά στις ρίζες της οικογένειάς του στα Υψίπεδα του Γκολάν που το Ισραήλ κατέλαβε από τη Συρία το 1967. Έσπασε τους δεσμούς του με το Ισλαμικό Κράτος το 2012. Έκοψε τις σχέσεις του και με την Αλ Κάιντα το 2016 και από τότε έχει πολεμήσει εναντίον των δύο οργανώσεων σε αιματηρές εκστρατείες.
Με αυτόν τον τρόπο, απομάκρυνε την HTS από το διεθνικό τζιχαντιστικό κίνημα που ενδιαφέρεται περισσότερο να διεξάγει πόλεμο στην Αμερική και τη Δύση – και που βλέπει τα εθνικά σύνορα στον μουσουλμανικό κόσμο ως ένα τεχνητό κατασκεύασμα που επιβάλλεται από τους άπιστους αποικιοκράτες.
Η ρήξη του και της ομάδας του με το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα είναι γνήσια, σημειώνουν ειδικοί στη WSJ, προσθέτοντας ότι ουσιαστικά έχουν περάσει 8 ½ χρόνια από τότε, που τους αποκήρυξε. Εκείνοι πιστεύουν στην παγκόσμια τζιχάντ, ενώ ο Τζουλάνι μετέτρεψε την HTS σε μια καλά πειθαρχημένη δύναμη που εστιάζει ακριβώς στη Συρία. Το δόγμα του είναι ένα μείγμα ισλαμισμού και εθνικισμού που είναι πιο κοντά στους Ταλιμπάν του Αφγανιστάν και τη Χαμάς των Παλαιστινίων. Αντί για το λάβαρο του Ισλάμ, τα στρατεύματα της HTS επιλέγουν να πολεμήσουν κάτω από τη συριακή σημαία που χρονολογείται από τη δημοκρατία που υπήρχε πριν από την επανάσταση του Κόμματος Μπάαθ το 1963.
Οι διαφορές με τις άλλες τζιχαντιστικές ομάδες
«Η HTS από την ίδρυσή της είπε ότι δεν έχουμε διακρατικούς, διεθνείς στόχους, επικεντρωνόμαστε στη Συρία, θέλουμε να πολεμήσουμε στη Συρία και αυτή ήταν η ουσία της διαφωνίας της με άλλες τζιχαντιστικές ομάδες», δήλωσε στη WSJ ο Νταρίν Καλίφα, ανώτερος σύμβουλος της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων που έχει συναντηθεί επανειλημμένα με τον Τζαουλάνι στη Συρία. «Η ηγεσία της HTS είναι πραγματιστική και ωφελιμιστική και λιγότερο ιδεολογική», πρόσθεσε. «Ο Τζουλάνι δεν είναι κληρικός, είναι ένας πολιτικός που είναι έτοιμος να συνάψει συμφωνίες και είναι συμβιβαστικός σε πολλά πράγματα, εκτός από τον αγώνα ενάντια στο καθεστώς», ανέφερε και προειδοποίησε: «Μην υποτιμάτε τη φιλοδοξία αυτού του άντρα».
Παρ’ όλες τις διαφορές με Αλ Κάιντα και ISIS η HTS παραμένει στον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων από τις ΗΠΑ και η Ουάσιγκτον προσφέρει αμοιβή 10 εκατομμυρίων δολαρίων σε όποιον βοηθήσει στη σύλληψη του Τζουλάνι. Ωστόσο, οι Η.Π.Α. δεν τον έχουν βάλει ενεργά στο στόχαστρο, ούτε άλλους ανώτατους διοικητές της HTS από τότε που είπαν δημοσίως πριν από σχεδόν μια δεκαετία ότι δεν επιδιώκουν να είναι εχθροί της Αμερικής.
