Skip to main content

Οι βαλίτσες με το χρήμα που έσωσε τη Wall Street

2,5 εκατ. δολάρια μέσα σε βαλίτσες έφυγαν από την τράπεζα - Ήταν το πρώτο καθοριστικό βήμα

Είναι 8:00 το πρωί και χιλιάδες άνθρωποι έχουν σχηματίσει τεράστιες ουρές έξω από τα γραφεία της Trust Company of America. Κάποιοι έχουν φτάσει από τις 6:00 πμ. Περιμένουν να ανοίξουν οι πόρτες και να μπουν μέσα, για να ζητήσουν τα λεφτά τους. Ο πανικός είναι σε πλήρη εξέλιξη και ένα τσουνάμι αναλήψεων μόλις αρχίζει.

Το ημερολόγιο γράφει Τετάρτη 23 Οκτωβρίου 1907 και στον απόηχο της κατάρρευσης της Knickerbocker Trust Company έντρομοι καταθέτες αποσύρουν μαζικά τα χρήματά τους από μικρές τράπεζες και καταπιστεύματα. Ο πρόεδρος της Trust Company, Όκλεϊ Θορν, προσπαθεί να πείσει το πλήθος ότι η δική του εταιρεία δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα. Μάταια. Όλοι θέλουν να κάνουν ανάληψη.

Ο Θορν εκλιπαρεί για στήριξη

Στις 12:00 το μεσημέρι ο Θορν αποφασίζει να φύγει από την εταιρεία και να πάει στο γραφείο του Τζέι Πι Μόργκαν, του ισχυρότερου ίσως τραπεζίτη της εποχής. Του εξηγεί την κατάσταση και τον εκλιπαρεί για μία κεφαλαιακή ένεση 2,5 εκατ. δολαρίων. Ο Μόργκαν που είχε ήδη από τα ξημερώματα συναντηθεί με τον υπουργό Οικονομικών, Τζορτζ Kόρταλγιου, σιχαινόταν την αστάθεια. Ήξερε ότι αυτή μπορούσε να πλήξει συνολικά το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την οικονομία.

Αλλά απεχθανόταν και τις εταιρείες καταπιστεύματος. Θεωρούσε ότι αναπτύσσονταν με απληστία. Πριν απαντήσει λοιπόν ζήτησε τον ισολογισμό του καταπιστεύματος και μία λίστα με τα εχέγγυα του Θορν. Δύο ώρες αργότερα είπε το ναι. Και στις 15:00 τα χρήματα – 2,5 εκατ. δολάρια μέσα σε βαλίτσες – έφευγαν από τη δική του τράπεζα και κατευθύνονταν για την Trust Company.

Η παρέμβασή του δεν σταμάτησε εκεί. Είχε επικοινωνία με αρκετούς ακόμη τραπεζίτες, προσπαθώντας να τους εξηγήσει τι έχει συμβεί και να τους πείσει ότι είναι προς το συμφέρον όλων να συγκεντρώσουν κεφάλαια και να στηρίξουν όσα πιστωτικά ιδρύματα δέχονται «επίθεση», για να σταματήσουν την αιμορραγία.

Η συνάντηση της Παρασκευής

Δύο ημέρες αργότερα, την Παρασκευή, με δική του πρωτοβουλία συναντήθηκαν οι κορυφαίοι τραπεζίτες της χώρας στο γραφείο του. Οκτώ πιστωτικά ιδρύματα είχαν ήδη καταρρεύσει και οι ρευστοποιήσεις στο χρηματιστήριο είχαν λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Η Wall Street ήταν έτοιμη να λυγίσει. Ο ιδρυτής της JPMorgan έδωσε εντολή να διαρρεύσει στην αγορά πως όποιος κερδοσκόπος συνεχίσει να πιέζει τις τιμές των μετοχών, θα έρθει αντιμέτωπος με συντριβή. Φρόντισε επίσης να επικοινωνήσει με τους επικεφαλής των διαφορετικών θρησκειών για να τους ζητήσει με τα κηρύγματά τους μέσα στο Σαββατοκύριακο να καθησυχάσουν τους πολίτες. Στόχος ήταν να μπει ένα φρένο στις ρευστοποιήσεις μετοχών και κυρίως στις εκροές καταθέσεων από τις τράπεζες.

Τότε οι ΗΠΑ δεν είχαν ακόμη κεντρική τράπεζα για να παρέμβει προς στήριξη της αγοράς. Και ήταν αδιανόητο να προβεί σε μία τέτοια κίνηση η κυβέρνηση. Έπρεπε λοιπόν οι ίδιες οι τράπεζες να δράσουν για να αποτρέψουν την κατάρρευση της Wall Street. Οι βαλίτσες με το χρήμα πολλαπλασιάστηκαν. Συγκεντρώθηκαν ακόμη 35 εκατ. δολάρια. Ήταν το πρώτο καθοριστικό βήμα για να σταματήσει ο πανικός.