«Δημοκρατικέ λαέ των Αθηνών… Απόψε ανασταίνεται, ανασταίνεται ο λαός των Αθηνών, ανασταίνεται ο ελληνικός λαός…». Ήταν 15 Οκτωβρίου του 1981, όταν ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας Παπανδρέου, από το «μπαλκόνι» της πλατείας Συντάγματος, με χιλιάδες κόσμου να παραληρεί έκανε το τελευταίο κάλεσμα πριν την κάλπη, για το «Ραντεβού με την ιστορία».
Σαν σήμερα, στις 18 Οκτωβρίου του 1981, το «ραντεβού» πραγματοποιήθηκε θριαμβευτικά, με το 48,07% των Ελλήνων (172 έδρες), να λέει «ναι» στην υπόσχεση για «Αλλαγή».
Η μέχρι τότε κυβερνητική ΝΔ, περιορίστηκε στο 35,87% -115 έδρες- ενώ το ΚΚΕ συγκέντρωσε ποσοστό 10,93% και 13 έδρες,
Κανένα άλλο κόμμα που έλαβε μέρος στις εθνικές εκλογές δεν κατάφερε να εκλέξει βουλευτή.
Με συνθήματα όπως «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες» «Λαός- ΠΑΣΟΚ στην εξουσία» και «Εδώ και τώρα αλλαγή», εξέφρασε την αλλαγή που τότε ζητούσε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας.
«Εμπρός Ανδρέα για μια Ελλάδα νέα», ήταν η ιαχή που ακουγόταν στις προεκλογικές συγκεντρώσεις.
Ο «Ανδρέας»
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο μόνος πολιτικός που εχθροί και φίλοι τον αποκαλούσαν με το μικρό του όνομα ( Ανδρέας), έμεινε στην εξουσία μέχρι το καλοκαίρι του 1989.
Η αποτίμηση του έργου του είναι θέμα των ιστορικών.
Από το ΠΑΚ στην κυβέρνηση
Η ιστορία του ΠΑΣΟΚ, επισήμως, ξεκίνησε την 3η του Σεπτέμβρη του 1974, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε την ιδρυτική διακήρυξη του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος.
Ήταν η συνέχεια του ΠΑΚ, του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος, που ιδρύθηκε επίσης από τον Ανδρέα Παπανδρέου στη Στοκχόλμη της Σουηδίας το 1968 με στόχο την ενδυνάμωση της αντίστασης στη δικτατορία που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα.
Η πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας πολιτικής εποχής φέρνοντας τομές στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή της Ελλάδας.
Αναδιανομή του εισοδήματος
Από τα πρώτα μέτρα που πάρθηκαν ήταν η αναδιανομή του εισοδήματος. Στις αρχές του 1982 θεσπίστηκε η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ – προσαρμογή των οικονομικών μεγεθών με βάση τον τιμάριθμο) και δόθηκαν σημαντικές αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς και συντάξεις του δημοσίου.
Μέσω της ΑΤΑ και άλλων μεταρρυθμίσεων το σύνολο των δαπανών του προϋπολογισμού για μισθούς και συντάξεις αυξήθηκε 35,5%.
ΕΣΥ: Η μεγάλη τομή στην Υγεία
Η σημαντικότερη τομή που κατάφερε η «Αλλαγή» ήταν η δημιουργία, στις 7 Οκτωβρίου του 1983, του Εθνικού Συστήματος Υγείας, το γνωστό μας ΕΣΥ, με αρχιτέκτονα τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά.
Το άρθρο 1, η γενική αρχή του νόμου 1397/1983, ανέφερε πως «το κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή των υπηρεσιών υγείας στο σύνολο των πολιτών. Οι υπηρεσίες υγείας παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση μέσα από ενιαίο και αποκεντρωμένο εθνικό σύστημα υγείας».
«Πιστεύω στο ΕΣΥ και θα συνεχίσω να το υπερασπίζομαι μέχρι την τελευταία μου πνοή» ανέφερε τότε ο Γιώργος Γεννηματας.
‘Αλλα βασικά σημεία του κυβερνητικού έργου του ΠΑΣΟΚ:
- Τον Αύγουστο του 1982, με νόμο αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση και οι αντιστασιακές οργανώσεις, ενώ καταργήθηκαν και τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων.
- Κατάργηση της Ελληνικής Χωροφυλακής και της Αστυνομίας Πόλεων, με την δημιουργία της ΕΛ.ΑΣ.
- Αποστρατικοποίηση της κρατικής τηλεόρασης, ΥΕΝΕΔ
- Κατοχύρωση του δικαιώματος στην εργασία και για τα δύο φύλα με την εφαρμογή της αρχής της ισότητας
- Θέσπιση του πολιτικού γάμου, κατάργηση της ποινικοποίησης της μοιχείας, και του αναχρονιστικού θεσμού της προίκας.
- Θέσπιση του συναινετικού διαζυγίου.
- Επέκταση του δικαιώματος ψήφου και στους 18χρονους.
- Εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος στα σχολεία και κατάργηση της ποδιάς
- Νομική κατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου
