Στη δεκαετία του 1920, το πετρέλαιο έπρεπε να ρέει και έπρεπε να ρέει επικερδώς. Αν πράγματα όπως οι κυβερνήσεις, οι νόμοι ή ακόμη και τα δικαιώματα το εμπόδιζαν, τότε έπρεπε να ανατραπούν.
Και τι καλύτερος τρόπος για να τακτοποιηθεί το ζήτημα από ένα ήσυχο Σαββατοκύριακο κυνηγιού, σκοποβολής και ψαρέματος σε ένα απομακρυσμένο κτήμα της Σκωτίας, όπου το κρασί και το ουίσκι θα έρεε και όπου κανείς δεν μπορούσε να κρυφακούσει το πώς οι παρευρισκόμενοι θα άλλαζαν την ισορροπία δυνάμεων στην κόσμο δημιουργώντας ένα μυστικό καρτέλ που θα γινόταν ο πρόδρομος του ΟΠΕΚ.
Το 1927 οι πετρελαϊκοί γίγαντες ήταν πιο ισχυροί από τις κυβερνήσεις. Ωστόσο οι πολιτικοί των μεγάλων δυνάμεων αντιλαμβάνονταν πόσο σημαντικός ήταν αυτός ο μαύρος χρυσός για τα έθνη τους. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Βρετανία και η Γαλλία είχαν κυριολεκτικά χαράξει μια γραμμή με ένα μολύβι σε έναν χάρτη, για να μοιράσουν τα πλούσια σε πετρέλαιο εδάφη της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Oι 4 πανίσχυροι ανταγωνιστές στο Κάστρο Achnacarry
Έναν χρόνο αργότερα, τα τέσσερα πιο ισχυρά στελέχη της πετρελαιοβιομηχανίας συναντήθηκαν στα Χάιλαντς της Σκωτίας.
Ο Σερ Τζον Κάντμαν, επικεφαλής της Anglo – Persian Oil Company (APOC) – της εταιρείας που επρόκειτο να μετεξελιχθεί σε BP – νοίκιασε το Κάστρο Achnacarry. Το ημερολόγιο έγραφε 17 Σεπτεμβρίου 1928.
Πλήρωσε 3.000 λίρες (περίπου 200.000 λίρες ή 237.000 ευρώ σε σημερινά χρήματα ) και κάλεσε τους τρεις μεγαλύτερους αντιπάλους του, τον Χένρι Ντίτερντινγκ, επικεφαλής της Shell, τον Γουίλιαμ Μέλον, ιδρυτή της Gulf Oil και τον Γουόλτερ Τιγκλ, επικεφαλής της Standard Oil.
Συναντήθηκαν σε μια εποχή μεγάλης πολιτικής έντασης ανάμεσα στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες και σκληρού ανταγωνισμών μεταξύ των πετρελαϊκών, όπως διαβάζουμε στο «The Course of History: Ten Meals That Changed the World» του Struan Stevenson. Με τις προμήθειες αργού πετρελαίου να φαίνονται ευάλωτες, οι 4 συνδαιτημόνες πίστευαν ότι έπρεπε να μειώσουν το κόστος, να συμφωνήσουν για δίκαιη κατανομή των ποσοστώσεων και να μοιράσουν διευκολύνσεις.
Η λύση ήταν να ρυθμίσουν μεταξύ τους τόσο την παραγωγή όσο και τις τιμές, καθώς και το ποιος θα πάρει το κάθε κομμάτι της αγοράς – κάτι που γνώριζαν ότι ήταν εντελώς παράνομο και εν πολλοίς ανήθικο, αφού ερχόταν εις βάρος κυβερνήσεων, καταναλωτών και μικρότερων ανταγωνιστών, οι οποίοι και οδηγήθηκαν στη χρεοκοπία.
Το πλούσιο γεύμα και η συμφωνία κυρίων
Κάθισαν σε ένα πλούσιο γεύμα με καπνιστό σολομό, ψητό πετεινό και ελάφι, συνοδευόμενα από καλό κρασί, για να κλείσουν το deal. Λόγω της αμφιλεγόμενης φύσης του «διακανονισμού», αποφασίστηκε ότι το τελικό έγγραφο που περιγράφει τη συμφωνία δεν θα πρέπει να υπογραφεί. Αντίθετα, έπρεπε να παραμείνει μια προφορική «συμφωνία κυρίων».
Όταν οι τέσσερις αποσύρθηκαν στη βιβλιοθήκη Achnacarry για να καπνίσουν πούρα, είχαν καταλήξει σε μια συμφωνία που θα άλλαζε την παγκόσμια οικονομία για τις επόμενες δεκαετίες και που έχει αφήσει τον αντίκτυπό της στην αγορά πετρελαίου έως και σήμερα. Εκτός από τις ποσοστώσεις, συμφώνησαν να μειώσουν το κόστος, να μοιραστούν τις εγκαταστάσεις και να συντονίσουν την κατασκευή νέων διυλιστηρίων. Λίγους μήνες αργότερα οι εταιρείες συμφώνησαν να ελέγχουν την παραγωγή, δημιουργώντας ένα καρτέλ που θα μπορούσε να καθορίζει τις τιμές.
«Τα επόμενα πέντε χρόνια η τιμή του αργού πετρελαίου του Ανατολικού Τέξας θα μειωνόταν ανελέητα από 98 σεντς το βαρέλι σε μόλις 10 σεντς το βαρέλι, αναγκάζοντας πολλές μικρότερες εταιρείες πετρελαίου να βάλουν λουκέτο. Όσοι έμειναν αναγκάστηκαν να υπογράψουν αυστηρές ποσοστώσεις παραγωγής που έχουν παραμείνει σε ισχύ μέχρι σήμερα. Αυτή ήταν ίσως η πιο ανήθικη συμφωνία που συνήφθη ποτέ από μια ομάδα επιχειρηματιών», διαβάζουμε.
