Η είδηση ότι o ιδρυτής των Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, κατέληξε σε συμφωνία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, που του δίνει την ελευθερία του, έρχεται να γράψει τους τίτλους τέλους σε μια μακροχρόνια εκπληκτική ιστορία αποκαλύψεων, ίντριγκας και νομικών διαμαχών, που κάλυπτε πολλές ηπείρους. Ο κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας; Ένας Δον Κιχώτης του Διαδικτύου με βαθιά περιφρόνηση για τα κυβερνητικά μυστικά.
Ο Αυστραλός publisher, που είναι περισσότερο γνωστός για την ίδρυση του ιστοτόπου WikiLeaks, κέρδισε τεράστια προσοχή – και φήμη – για την κυκλοφορία σχεδόν μισού εκατομμυρίου εγγράφων το 2010, που αφορούσαν τους πολέμους των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
All eyes on Flight VJ199 for the next 24 hours #AssangeJet https://t.co/It9CkV8Vg2
— WikiLeaks (@wikileaks) June 25, 2024
Ο ακτιβισμός του τον έκανε διάσημο μεταξύ υποστηρικτών της ελευθερίας του Τύπου που υπογραμμίζουν ότι η δουλειά του στην αποκάλυψη της παράτυπης/ ανάρμοστης συμπεριφοράς του αμερικανικού στρατού σε ξένες χώρες είναι καθοριστικής σημασίας για την πληροφόρηση της κοινής γνώμης. Αλλά αυτές οι ίδιες ενέργειες τον έβαλαν στο στόχαστρο των Αμερικανών εισαγγελέων (και όχι μόνο), που τον κατηγόρησαν για συνωμοσία με στόχο την παράνομη απόκτηση και δημοσίευση ευαίσθητων κυβερνητικών αρχείων. Ακόμη και στην κοινή γνώμη δεν είχε μόνο υποστηρικτικές, αλλά και σφοδρούς επικριτές, που συμφωνούσαν με την επισήμανση των αρχών ότι οι αποκαλύψεις του συνιστούσαν απειλή ασφαλείας. Κάποιοι έχουν σπεύσει να του αποδώσουν ρόλο πράκτορα ξένων μυστικών υπηρεσιών.
«Ο Τζούλιαν Ασάνζ δεν είναι δημοσιογράφος», είχε πει πριν από πέντε χρόνια ο Τζον Ντέμερς, τότε κορυφαίος αξιωματούχος εθνικής ασφάλειας του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, προσθέτοντας: «Κανένας υπεύθυνος φορέας, δημοσιογράφος ή άλλος, δεν θα δημοσίευε σκόπιμα τα ονόματα ατόμων που ήξερε ότι λειτουργούσαν ως εμπιστευτικές πηγές σε εμπόλεμες ζώνες, εκθέτοντας τους ανθρώπους στον μέγιστο κίνδυνο».
Θα πρέπει επίσης να θυμίσουμε ότι έχει κατηγορηθεί για βιασμό και σεξουαλική παρενόχληση – κάτι που ο ίδιος από την πρώτη στιγμή αρνήθηκε κατηγορηματικά. Οι κατηγορίες αυτές δεν αποδείχθηκαν ποτέ.
Το Associated Press έχει συγκεντρώσει τους σημαντικότερους σταθμούς στην πορεία του προσώπου αυτού, που όσο και αν διχάζει, έχει οπωσδήποτε αφήσει το στίγμα του και έχει ανοίξει μία τεράστια συζήτηση για τα όρια ανάμεσα στην ελευθερία του Τύπου, την αποκάλυψη της αλήθειας και την εθνική ασφάλεια.
Το χρονικό
2006: Ο Ασάνζ ιδρύει την ομάδα WikiLeaks στην Αυστραλία. Αρχίζει να δημοσιεύει διαβαθμισμένα ως απόρρητα έγγραφα κυβερνητικών οργανισμών, με άκρως ευαίσθητες πληροφορίες
2010: Με μία σειρά αναρτήσεων τα WikiLeaks, δίνουν στη δημοσιότητα σχεδόν μισό εκατομμύριο έγγραφα, που αφορούν τους πολέμους των ΗΠΑ σε Ιράκ και Αφγανιστάν.
Αύγουστος 2010: Οι σουηδικές εισαγγελικές αρχές εκδίδουν ένταλμα σύλληψης για τον Ασάνζ στη βάση καταγγελίας μίας γυναίκας για βιασμό και ακόμη μίας για παρενόχληση. Το ένταλμα αποσύρεται λίγο αργότερα, με τους εισαγγελείς να επικαλούνται ανεπαρκή στοιχεία για τον ισχυρισμό του βιασμού. Ο Ασάνζ αρνείται τις κατηγορίες.
Διεθνές ένταλμα σύλληψης με την κατηγορία του βιασμού
Σεπτέμβριος 2010: Ο ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός της Σουηδίας ανοίγει και πάλι την έρευνα για βιασμό. Ο Ασάνζ εγκαταλείπει τη Σουηδία για τη Βρετανία.
Νοέμβριος 2010: Η σουηδική αστυνομία εκδίδει διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον Ασάνζ.
Δεκέμβριος 2010: Ο Ασάνζ παραδίδεται στην αστυνομία στο Λονδίνο και κρατείται εν αναμονή της ακρόασης για την έκδοση. Το Ανώτατο Δικαστήριο ορίζει εγγύηση.
Φεβρουάριος 2011: Περιφερειακό δικαστήριο στη Βρετανία αποφασίζει την έκδοση του Ασάνζ στη Σουηδία.
Τα χρόνια που εγκλωβίστηκε στην πρεσβεία του Ισημερινού
Ιούνιος 2012: Ο Ασάνζ εισέρχεται στην πρεσβεία του Ισημερινού στο κέντρο του Λονδίνου, ζητώντας άσυλο, αφού οι προσπάθειές του να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης έκδοσης αποτυγχάνουν. Η αστυνομία στήνει 24ωρη φρουρά για να τον συλλάβει αν βγει έξω.
Αύγουστος 2012: Ο Ασάνζ λαμβάνει πολιτικό άσυλο από τον Ισημερινό.
Ιούλιος 2014: Ο Ασάνζ χάνει τη μάχη για ακύρωση του εντάλματος σύλληψης, που εκδόθηκε στη Σουηδία εναντίον του. Δικαστής στη Στοκχόλμη επικυρώνει το ένταλμα για σεξουαλικά αδικήματα κατά δύο γυναικών.
Μάρτιος 2015: Σουηδοί εισαγγελείς ζητούν να ανακρίνουν τον Ασάνζ στην πρεσβεία του Ισημερινού.
Αύγουστος 2015: Σουηδοί εισαγγελείς παύουν τις έρευνες για ορισμένες κατηγορίες εναντίον του Ασάνζ λόγω της παραγραφής. Η έρευνα για καταγγελία βιασμού παραμένει ενεργή.
Οκτώβριος 2015: Η Μητροπολιτική Αστυνομία τερματίζει την 24ωρη φρουρά της έξω από την πρεσβεία του Ισημερινού, αλλά λέει ότι θα συλλάβει τον Ασάνζ αν επιχειρήσει να φύγει, τερματίζοντας μια τριετή αστυνομική επιχείρηση που εκτιμάται ότι κόστισε πολλά εκατομμύρια.
Φεβρουάριος 2016: Ο Ασάνζ διεκδικεί «πλήρη δικαίωση» καθώς η Ομάδα Εργασίας του ΟΗΕ για την αυθαίρετη κράτηση διαπιστώνει ότι έχει τεθεί σε κράτηση παράνομα και συνιστά να αφεθεί αμέσως ελεύθερος και να του δοθεί αποζημίωση. Η Βρετανία αποκαλεί τη σύσταση του ΟΗΕ «ειλικρινά γελοία».
Σεπτέμβριος 2018: Ο πρόεδρος του Ισημερινού λέει ότι η χώρα του και η Βρετανία εργάζονται για μια νομική λύση που θα επιτρέψει στον Ασάνζ να φύγει από την πρεσβεία.
Οκτώβριος 2018: Ο Ασάνζ ζητά δικαστική διαταγή πιέζοντας τον Ισημερινό να του παράσχει βασικά δικαιώματα, στα οποία η χώρα συμφώνησε όταν του χορήγησε για πρώτη φορά άσυλο.
Νοέμβριος 2018: Κατάθεση δικαστηρίου των ΗΠΑ φαίνεται να αποκαλύπτει ακούσια την ύπαρξη μιας σφραγισμένης ποινικής υπόθεσης εναντίον του Ασάνζ. Δεν επιβεβαιώνονται λεπτομέρειες.
Η σύλληψη, η καταδίκη και το κατηγορητήριο των ΗΠΑ
Απρίλιος 2019: Ο Πρόεδρος του Ισημερινού Λένιν Μορένο κατηγορεί το WikiLeaks για ψευδείς ισχυρισμούς διαφθοράς. Η κυβέρνηση του Ισημερινού ανακαλεί το καθεστώς ασύλου του Ασάνζ. Η αστυνομία του Λονδίνου απομακρύνει τον Ασάνζ από την πρεσβεία του Ισημερινού και τον συλλαμβάνει για παραβίαση των όρων εγγύησης το 2012, καθώς και για λογαριασμό των αρχών των ΗΠΑ.
Μάιος 2019: Ο Ασάνζ καταδικάστηκε σε φυλάκιση 50 εβδομάδων.
Μάιος 2019: Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ασκεί ποινική δίωξη στον Ασάνζ για 18 κατηγορίες, που συνδέονται με τη δημοσίευση απόρρητων εγγράφων από το WikiLeaks. Οι Αμερικανοί εισαγγελείς υποστηρίζουν ότι συνωμότησε με την αναλύτρια πληροφοριών του αμερικανικού στρατού, Τσέλσι Μάνινγκ, για να χακάρει έναν υπολογιστή του Πενταγώνου και να δημοσιοποιήσει απόρρητα διπλωματικά τηλεγραφήματα και στρατιωτικά αρχεία για τους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Νοέμβριος 2019: Ο Σουηδός εισαγγελέας σταματά την έρευνα για βιασμό.
Η μάχη κατά της έκδοσης
Μάιος 2020: Μια ακρόαση έκδοσης για τον Ασάνζ καθυστερεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Ιούνιος 2020: Οι ΗΠΑ καταθέτουν νέο κατηγορητήριο κατά του Ασάνζ, το οποίο σύμφωνα με τους εισαγγελείς υπογραμμίζει τις προσπάθειες του Ασάνζ να αποκτήσει και να αποκαλύψει απόρρητες πληροφορίες.
Ιανουάριος 2021: Βρετανός δικαστής αποφάνθηκε ότι ο Ασάνζ δεν μπορεί να εκδοθεί στις ΗΠΑ επειδή είναι πιθανό να αυτοκτονήσει εάν κρατηθεί κάτω από σκληρές συνθήκες φυλάκισης στις ΗΠΑ.
Ιούλιος 2021: Το Ανώτατο Δικαστήριο χορηγεί στην κυβέρνηση των ΗΠΑ την άδεια να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης του κατώτερου δικαστηρίου που εμποδίζει την έκδοση του Ασάνζ.
Δεκέμβριος 2021: Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφαίνεται ότι οι διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ σχετικά με την κράτηση του Ασάνζ είναι αρκετές για να εγγυηθούν ότι θα τύχει ανθρώπινης μεταχείρισης.
Μάρτιος 2022: Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας αρνείται να χορηγήσει στον Ασάνζ την άδεια να ασκήσει έφεση κατά της έκδοσής του.
Ιούνιος 2022: Η βρετανική κυβέρνηση διατάσσει την έκδοση του Ασάνζ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ασάνζ κάνει έκκληση.
Μάιος 2023: Ο Αυστραλός πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανέζε λέει ότι ο Ασάνζ πρέπει να αφεθεί ελεύθερος και «τίποτα δεν εξυπηρετείται» από τη συνεχιζόμενη φυλάκισή του.
Ιούνιος 2023: Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου αποφάνθηκε ότι ο Ασάνζ δεν μπορεί να ασκήσει έφεση κατά της έκδοσής του.
20 Φεβρουαρίου 2024: Οι δικηγόροι του Ασάνζ ξεκινούν μια τελική νομική προσπάθεια για να σταματήσουν την έκδοσή του.
26 Μαρτίου 2024: Δύο δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου στο Λονδίνο δίνουν στις αρχές των ΗΠΑ τρεις ακόμη εβδομάδες για να υποβάλουν περαιτέρω διαβεβαιώσεις, συμπεριλαμβανομένης της εγγύησης ότι δεν θα επιβληθεί η θανατικοί ποινή στον Ασάνζ, προτού αποφασίσουν εάν θα προχωρήσει η νέα έφεση κατά της έκδοσής του.
Και η αποφυλάκιση
20 Μαΐου 2024: Οι δύο δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου αποφασίζουν ότι ο Ασάνζ μπορεί να ασκήσει νέα έφεση με βάση επιχειρήματα σχετικά με το αν θα λάβει προστασία ή αν θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση επειδή δεν είναι πολίτης των ΗΠΑ.
25 Ιουνίου 2024: Ανακοινώνεται ο διακανονισμός με το υπουργείο Δικαιοσύνης. Ο Ασάνζ βγαίνει από τη φυλακή, εγκαταλείπει το Ηνωμένο Βασίλειο και με ενδιάμεσο σταθμό την Μπανγκόκ, οδεύει προς τις Βόρειες Μαριάνες Νήσους, όπου θα παρουσιαστεί ενώπιον ομοσπονδιακού αμερικανικού δικαστηρίου προκειμένου να υπογράψει τη συμφωνία στην οποία έχει καταλήξει με τις ΗΠΑ.
Arriving in Bangkok #AssangeJet pic.twitter.com/K3tCn0Zyzk
— WikiLeaks (@wikileaks) June 25, 2024
