Όταν οι καταναλωτές θέλουν να τιμωρήσουν μία εταιρεία για αθέμιτες πρακτικές, για τους δεσμούς της με αυταρχικά καθεστώτα ή γιατί θεωρούν πως για κάποιο λόγο τους εξαπάτησε, η λύση είναι… απλή: το μποϊκοτάζ. Σήμερα συνοδεύεται ίσως και από το hashtag #cancel, αλλά δεν είναι μία πρακτική της εποχής των social media. Για να βρούμε τις ρίζες της και το πώς πήρε το όνομά της θα πρέπει να μεταφερθούμε δύο αιώνες πίσω.
Σαν σήμερα, στις 12 Μαρτίου 1832, γεννιέται στο Burgh St. Peter, ένα χωριό της Αγγλίας, ο Τσαρλς Κάνινγκχαμ Μπόικοτ (Charles Cunningham Boycott). Περίπου 50 χρόνια αργότερα θα εμπλακεί σε μία διαμάχη, η οποία θα γράψει το όνομά του – όχι με ιδιαίτερα κολακευτικό τρόπο στην ιστορία – και θα το συνδέσει για πάντα με την οργανωμένη, μαζική διαμαρτυρία με «όπλο» την άρνηση αγοράς αγαθών ή υπηρεσιών, όπως διαβάζουμε και στο This Day in Business History του Raymond Francis.
Ας δούμε λοιπόν ποια είναι η ιστορία του ανθρώπου που χάρισε το όνομά του στο μποϊκοτάζ.
Ο Μπόικοτ (12 Μαρτίου 1832 – 19 Ιουνίου 1897) ήταν αξιωματικός του στρατού και υπηρέτησε στο 39ο Σύνταγμα του Βρετανικού Στρατού, το οποίο τον οδήγησε στην Ιρλανδία. Μετά την αποστράτευσή του εργάστηκε ως επιστάτης και μεσίτης της γης που διατηρούσε ο Λόρδος Ερν, ένας από τους σημαντικότερους γαιοκτήμονες του Κο Μάγιο.
Ο Ερν ζούσε από τα υπέρογκα ενοίκια που χρέωνε για την εκμίσθωση γης και ακινήτων. Και ο Μπόικοτ είχε αναλάβει την είσπραξη των μισθωμάτων και τις εξώσεις όσων αρνούνταν ή καθυστερούσαν να πληρώσουν.
Ιρλανδοί εργάτες και κάτοικοι τον κάνουν…cancel
Το 1880 οι Ιρλανδοί ενοικιαστές άρχισαν να ξεσηκώνονται κατά των ιδιοκτητών και των βίαιων πρακτικών τους, που εκτελούσαν άνθρωποι όπως ο Μπόικοτ. Όταν εκείνος επιχείρησε να εκδιώξει 11 ενοίκους, ήρθε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η ένωση Irish Land League προέτρεψε τους υπαλλήλους που είχε προσλάβει ο Μπόικοτ στα κτήματα του Ερν, να σταματήσουν να του παρέχουν εργασία. Αρχίζει μία μαζική εκστρατεία απομόνωσής του από την τοπική κοινότητα, με ενοικιαστές, αγρότες και εργάτες να διαδίδουν παντού τα όσα έκανε εκ μέρους του σκληρού γαιοκτήμονα.
Ακόμη και καταστήματα αρνούνταν να τον εξυπηρετήσουν. Δεν ασκήθηκε βία εναντίον του (αν και υπήρχαν αναφορές για απειλές). Αυτό που βίωνε ήταν η απόλυτη περιφρόνηση. Τον είχαν… «ακυρώσει», για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του σήμερα.
Έξαλλος για αυτό του συνέβαινε αποφάσισε να στείλει μία επιστολή στους Times του Λονδίνου, στην οποία υποστήριζε ότι όλοι έχουν σταματήσει να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και τα προϊόντα τους υπό τον φόβο ότι σε διαφορετική περίπτωση θα χρειαστεί να τα βάλουν με την Land League. «Ο σιδεράς μου έχει λάβει ένα γράμμα που τον απειλεί με φόνο αν κάνει άλλη δουλειά για μένα, και η πλύστρα μου έχει επίσης λάβει εντολή να σταματήσει να δουλεύει για μένα. Ένα μικρό αγόρι, δώδεκα ετών, που μετέφερε την ταχυδρομική μου τσάντα από και προς τη γειτονική πόλη Ballinrobe, προπηλακίστηκε στις 27 Σεπτεμβρίου, οι καταστηματάρχες έχουν διαταχθεί να σταματήσουν όλες τις προμήθειες στο σπίτι μου και μόλις έλαβα ένα γράμμα από τον ταχυδρόμο, στο οποίο μου εξηγεί ότι φοβάται να μου μεταφέρει τηλεγραφήματα» εξιστορούσε μεταξύ άλλων στην επιστολή.
Οι αγγλικές εφημερίδες τον στηρίζουν
Το όλο θέμα έλαβε τεράστιες διαστάσεις στον αγγλικό Τύπο και συγκεντρώθηκαν κεφάλαια από την Daily Express, την Daily Telegraph και άλλες εφημερίδες για να στείλουν αγρότες από τον Orange North για τη συγκομιδή της σοδειάς στα κτήματα του Ερν. Το αποτέλεσμα ήταν οι Ιρλανδοί αγρότες και εργάτες να ξεσηκωθούν και τελικά, όπως διαβάζουμε στην Irish Central, να δαπανηθούν περί τις 10.000 στερλίνες για συγκομιδή αξίας… 500 στερλινών.
Ο Μπόικοτ έφυγε από την Ιρλανδία την 1η Δεκεμβρίου του 1880, έχοντας μάθει στους χωρικούς… τη δύναμη του μποϊκοτάζ. Τα χρόνια που ακολούθησαν υπήρξαν αρκετές αναφορές στον τοπικό Τύπο για ανάλογες πρακτικές κατά γαιοκτημόνων.
