Κιλελέρ σημαίνει ελώδης τόπος, βάλτος. Ένα κομμάτι γης «πνιγμένο» από γλυκό νερό. Το ιστορικό χωριό του θεσσαλικού κάμπου, ωστόσο, πριν από πολλά χρόνια, σαν σήμερα, «πνίγηκε» στο αίμα, όταν οι κάτοικοί του θέλησαν να αντισταθούν στα «στάσιμα νερά».
Ήταν 6 Μαρτίου 1910 όταν έλαβε χώρα η εξέγερση των αγροτών του Κιλελέρ. Τα αιματηρά επεισόδια εκείνης της ημέρας, που από εκείνο το μικρό χωριό εξαπλώθηκαν στη Λάρισα και σε άλλες πόλεις της Θεσσαλίας, αποτέλεσαν το πιο βίαιο και σημαίνον γεγονός κατά τη διάρκεια της αγροτικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα. Κράτησαν τρεις ημέρες και άφησαν πίσω τους τρεις νεκρούς.
Η Βουλή συζητούσε εκείνη την ημέρα το αγροτικό νομοσχέδιο. Και οι κολίγοι είχαν οργανώσει πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα. Βασικό αίτημά τους, η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.
Η οργή για τους τσιφλικάδες
Η Θεσσαλία είχε δοθεί στο Βασίλειο της Ελλάδος, μέσω της Συνθήκης της Κωνσταντινουπόλεως, το 1881. Ωστόσο οι αγροτικές περιοχές συνέχισαν για πολλά χρόνια να διοικούνται μέσω του συστήματος των τσιφλικιών που ίσχυε και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Οι Τσιφλικάδες απολάμβαναν ένα ημιφεουδαρχικό καθεστώς. Καθώς οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των αγροτών επιδεινώνονταν συνεχώς, οι διαμαρτυρίες γίνονταν ολοένα και πιο συχνές. Η οργή ξεχείλισε μετά τη δολοφονία προσωπικοτήτων όπως ο ακτιβιστής Μαρίνος Αντύπας.
Τα επεισόδια στο τρένο
Όλα άρχισαν όταν περίπου 200 αγρότες στον σταθμό του Κιλελέρ προσπάθησαν να επιβιβαστούν στο τρένο χωρίς εισιτήριο, αλλά τους εμπόδισαν. Οργισμένοι άρχισαν να εκτοξεύουν πέτρες. Το τρένο ξεκίνησε, αλλά δεν πρόλαβε να απομακρυνθεί πάνω από ένα χιλιόμετρο, όταν ξέσπασαν νέα επεισόδια. Ο σταθμάρχης ζήτησε την παρέμβαση της Χωροφυλακής και του Ιππικού. Οι δυνάμεις καταστολής άνοιξαν αρχικά πυρ για εκφοβισμό, αλλά στη συνέχεια στόχευσαν σε κολίγους. Τουλάχιστον 3 άνθρωποι έπεσαν νεκροί.
Για τις ταραχές συνελήφθηκαν και προφυλακίστηκαν δεκάδες άτομα. Πάνω από 60 παραπέμφθηκαν σε δίκη. Αθωώθηκαν όλοι στις 23 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς.
Και η δικαίωση
Η δικαίωση δεν ήρθε με την αθώωση στη δίκη, αλλά όταν έγιναν τα πρώτα – έστω δειλά – βήματα για την επίλυση του αγροτικού ζητήματος, το 1911, επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου.
Αν και προωθήθηκαν αρκετές ρυθμίσεις για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των κολίγων από τη νέα κυβέρνηση, οι πολυπόθητες απαλλοτριώσεις, που είχε υποσχεθεί και προεκλογικά ο Βενιζέλος, δεν προχώρησαν.
Χρειάστηκε να περάσουν ακόμη 12 χρόνια για να αρχίσουν ουσιαστικές απαλλοτριώσεις τσιφλικιών, το 1923.
