Πώς είναι δυνατόν μία επενδυτική τράπεζα, που μετράει 232 χρόνια ζωής και έχει ένα ισχυρό και αξιοσέβαστο όνομα στην αγορά ως η αρχαιότερη εκπρόσωπος του κλάδου, να… οδηγείται εν μία νυκτί σε κατάρρευση; Κι όμως δεν είναι καθόλου δύσκολο. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένας νεαρός trader με υπέρμετρη φιλοδοξία και ταλέντο… στην απάτη.
Το ημερολόγιο έγραφε 26 Φεβρουαρίου 1995 όταν ο Έντι Τζορτζ, τότε διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, σόκαρε τον χρηματοοικονομικό κόσμο ανακοινώντας ότι η Barings PLC, ο πρώτος χρηματοοικονομικός οργανισμός παγκοσμίως, που ειδικεύτηκε στην επενδυτική τραπεζική, είχε ξαφνικά χρεοκοπήσει.
Η ιστορική βρετανική τράπεζα πέρασε στον έλεγχο της ING έναντι του συμβολικού ποσού της 1 λίρας, προκειμένου να μην κλείσει. Ο ολλανδικός κολοσσός ανέλαβε τις υποχρεώσεις της.
Ο 28χρονος traders το σκάει
Έως και τρεις ημέρες νωρίτερα κανείς στην Βarings δεν είχε την παραμικρή ιδέα για το τι επρόκειτο να συμβεί, πέρα από τον υπαίτιο της καταστροφής.
Ο 28χρονος Νικ Λίσον, trader παραγώγων στα γραφεία της τράπεζας στη Σιγκαπούρη, στις 23 Φεβρουαρίου ξεκίνησε τη μέρα του κάνοντας αυτό, που είχε συνηθίσει: άκρως ριψοκίνδυνες επενδύσεις σε μία πτωτική αγορά, που αντί για κέρδος έφερναν ζημίες.
Το μεσημεριανό του διάλειμμα το πέρασε στο μπαρ Escape με συναδέλφους, που εξεπλάγησαν όταν τον είδαν να πίνει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, όπως είπαν αργότερα στις αρχές. Νωρίς το απόγευμα είχε αποφύγει ερωτήσεις εσωτερικών ελεγκτών που είχαν εντοπίσει παρατυπίες στα έγγραφά του. Και έως το βράδυ είχε εξαφανιστεί, αφήνοντας στο γραφείο του ένα post it που έγραφε «συγγνώμη». Αργότερα έγινε γνωστό ότι είχε πάρει το αεροπλάνο και ειχε καταφύγει στην Κουάλα Λαμπούρ.
Το αρμπιτράζ, η απάτη και ο σεισμός
Κάπως έτσι οι ελεγκτές της Barings αρχικά και στη συνέχεια και οι αρμόδιες αρχές άρχισαν να ανακαλύπτουν τι είχε συμβεί. Ο Λίσον επί 30 μήνες είχε με τις κινήσεις του στις αγορές επιφέρει ζημίες 1,3 δισ. δολαρίων, τις οποίες όμως είχε αποκρύψει. Το ποσό ήταν διπλάσιο από τα διαθέσιμα κεφάλαια της επενδυτικής τράπεζας. Η πτώχευση ήταν αναπόφευκτη.
Ο Λίσον είχε αναλάβει το αρμπιτράζ. Θα επεδίωκε δηλαδή κέρδος από τις διαφορές στις τιμές προθεσμιακών συμβολαίων του Nikkei 225, που ήταν εγγεγραμμένα στο Osaka Securities Exchange και το Singapore International Monetary Exchange (SIMEX). Ωστόσο αντί να αγοράζει εκ μέρους των πελατών στη μία αγορά και να πουλάει αμέσως στην άλλη, άρχισε να κάνει αρμπιτράζ με τα ίδια χρήματα της τράπεζας, ποντάροντας στη μελλοντική κατεύθυνση των ιαπωνικών αγορών.
Χρησιμοποιώντας έναν μυστικό λογαριασμό, τον 88888 (ο αριθμός 8 συνδέεται με την τύχη στην Ασία), πετύχαινε να κρύψει τις ζημιές, που πολλαπλασιάστηκαν ξαφνικά όταν ο φονικός σεισμός στο Κόμπε (17 Ιανουαρίου 1995) βύθισε την ιαπωνική αγορά μετοχών.
Ο Λίσον πέρασε 272 ημέρες ως φυγάς έως ότου πέσει στα χέρια των αρχών. Καταδικάστηκε σε κάθειρξη 6 ετών και 6 μηνών. Εξέτισε την ποινή του στην φυλακή Changi της Σιγκαπούρης.
