Οι καλύτεροι δρομείς στον κόσμο, οι πιο εντυπωσιακοί άλτες, κολυμβητές, καλαθοσφαιριστές, πάσης φύσεως αθλητές θα παλέψουν για προσωπική και εθνική δόξα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού. Περίπου 10.500 αθλητές από 206 χώρες θα δώσουν μάχη σε 329 αγώνες. Οι νικητές θα εμφανιστούν στα βάθρο. Τι γίνεται όμως με τις χώρες; Ποιοι μετρούν τις μεγαλύτερες επιτυχίες;
Το πιο απλό μέτρο, και αυτό που χρησιμοποιείται στους Ολυμπιακούς Αγώνες, είναι ο απολογισμός μεταλλίων. Με αυτό το μέτρο οι ΗΠΑ ξεχωρίζουν. Οι αθλητές της κέρδισαν το 11% όλων των μεταλλίων στους θερινούς αγώνες μεταξύ 2000 και 2021.
Ακολουθούν η Κίνα και η Ρωσία με 8% και 7%, αντίστοιχα. (Ο αριθμός της Ρωσίας περιλαμβάνει μετάλλια από Ρώσους που αγωνίζονται ως «ουδέτεροι» αθλητές, καθώς έχει ανασταλεί η συμμετοχή της ως χώρας μετά από ένα σκάνδαλο ντόπινγκ το 2017).
Το νικηφόρο σερί της Αμερικής φαίνεται ότι θα συνεχιστεί στο Παρίσι. Οι Linus Wunderlich και Christoph Schlembach, δύο ακαδημαϊκοί, δημιούργησαν ένα μοντέλο πρόβλεψης που παρουσιάζει ο Economist και δείχνει ότι οι ΗΠΑ είναι σε καλό δρόμο για να κερδίσουν 115 μετάλλια φέτος, ελαφρώς περισσότερα από τα 113 στους Αγώνες του Τόκιο το 2021. Η Κίνα προβλέπεται να κερδίσει 87 μετάλλια. Η Βρετανία θα μπορούσε να έρθει τρίτη με 67. Η Γαλλία, η διοργανώτρια χώρα, προβλέπεται να κερδίσει 46, από 33 το 2021.
Τι αλλάζει αν συνυπολογίσουμε το ΑΕΠ
Αλλά αυτοί οι απολογισμοί είναι εν μέρει αποτέλεσμα οικονομικών και δημογραφικών πλεονεκτημάτων. Οι πλούσιες χώρες, για παράδειγμα, μπορούν να επενδύσουν περισσότερα χρήματα από τις φτωχές στην αθλητική υποδομή και την προπονητική.
Το 2021 ο Economist υπολόγισε ότι το ΑΕΠ εξηγούσε περισσότερο από το ήμισυ της κατάταξης των Ολυμπιακών μεταλλίων μεταξύ χωρών από το 1960. Κρατώντας άλλες παραμέτρους σταθερές, εάν μια χώρα αυξήσει το μερίδιό της στο παγκόσμιο ΑΕΠ κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες, το μερίδιό της στα Ολυμπιακά μετάλλια αυξάνεται κατά τρεις μονάδες. Στους Αγώνες του Τόκιο το 2021, για παράδειγμα, η Αμερική, με το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ, κέρδισε το ένα δέκατο των μεταλλίων.
Με αυτό το μέτρο το νησιωτικό έθνος της Τζαμάικα, μικροσκοπικό σε σχέση με τις ΗΠΑ ή τη Ρωσία ( 10.991 τ.χλμ. έκταση και πληθυσμό 2.726.667 κατοίκων) έχει την κορυφαία επίδοση. Για κάθε 100 δισ. σε ΑΕΠ, κερδίζει 69 μετάλλια. Τα περισσότερα μετάλλιά της προέρχονται από τον στίβο. Ο Γιουσέιν Μπολτ έχει οκτώ χρυσά. Η Κίνα και η Αμερική κατεβαίνουν κατακόρυφα στην κατάταξη, στην 40η και 50η θέση, αντίστοιχα. Η Ινδία—η οποία έχει κερδίσει το 0,3% όλων των μεταλλίων από το 2000—έρχεται στην τελευταία θέση.
Η κατάταξη με βάση τον πληθυσμό
Το μέγεθος του πληθυσμού παίζει επίσης ρόλο. Οι μεγαλύτερες χώρες θα πρέπει, θεωρητικά, να έχουν μια βαθύτερη δεξαμενή ταλέντων. Αυτό κάνει την κατάταξη με μετάλλια ανά 1 εκατομμύριο άτομα λίγο πιο δίκαιη.
Η Ινδία, τώρα η πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου, έρχεται και πάλι τελευταία: ο αριθμός των μεταλλίων της από το 2000 είναι 0,0026 μετάλλιο ανά 1 εκατομμύριο άτομα (ή ένα μετάλλιο ανά 385 εκατομμύρια άτομα). Η Κίνα, η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη χώρα, υποχωρεί στην 40η και οι ΗΠΑ στην 50η. Η Τζαμάικα βρίσκεται και πάλι στην κορυφή των charts με 3,5 μετάλλια ανά εκατομμύριο κατοίκους.
Αυτά τα μέτρα δεν είναι επίσης τέλειοι δείκτες της εθνικής αθλητικής ικανότητας. Το κριτήριο των μεταλλίων ανά άτομο τείνει να ευνοεί μικρές χώρες, πολλές από τις οποίες ειδικεύονται σε ένα άθλημα.
Μια νέα εργασία από τους Robert Duncan και Andrew Parece, στατιστικολόγους, προσπαθεί να λάβει υπόψη όλα τα δεδομένα μαζί. Με τους υπολογισμούς τους, η Αυστραλία, που κέρδισε 46 μετάλλια στο Τόκιο, είναι η πρώτη όσον αφορά τον αριθμό των τροπαίων ως ποσοστό του πληθυσμού της, ακολουθούμενη από τη Βρετανία. Οι ΗΠΑ υποχωρούν στην 6η θέση.
