Του Στράτου Στρατηγάκη
Mαθηματικού – ερευνητή
[email protected]
Οι πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων, όπως αποκαλύπτονται από τα μηχανογραφικά δελτία, δείχνουν τη ζήτηση για σπουδές των υποψηφίων. Να τονίσουμε για μία ακόμη φορά ότι η ζήτηση, πολλές φορές, δεν έχει σχέση με την αξία των σπουδών, αλλά, συνήθως, με το αντίκρισμα στην αγορά εργασίας του πτυχίου ή με την εντύπωση που έχουν οι υποψήφιοι για το αντίκρισμα του πτυχίου, αφού τις περισσότερες φορές αυτές οι εικασίες διαψεύδονται σύντομα. Αυτό συμβαίνει γιατί στις μέρες μας όλο και λιγότεροι υποψήφιοι σκέφτονται τις ίδιες τις σπουδές. Οι περισσότεροι θέλουν να σπουδάσουν για να έχουν περισσότερες ελπίδες για αξιοπρεπή εργασία. Λογικό, αν σκεφτεί κανείς τα ποσοστά ανεργίας, ιδίως στους νέους. Ας μη σπεύσουμε να κατακρίνουμε τους νέους μας γι’ αυτή τους την επιλογή και ας δούμε τι επέλεξαν το 2015, γιατί αρχίζει σιγά-σιγά να εμφανίζεται μια αλλαγή στην άποψη σπουδές για καλύτερη εργασία και μόνο.
Για να δούμε τις τάσεις χρειαζόμαστε τη σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, το 2014, δηλαδή, ώστε να μελετήσουμε τη μεταβολή. Μελετάμε, λοιπόν, τις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων, γιατί αυτές μας δείχνουν τις σπουδές των ονείρων τους. Το σημαντικότερο συμπέρασμα, που προκύπτει από τη σύγκριση των στοιχείων, είναι ότι οι υποψήφιοι και οι οικογένειές τους δεν επηρεάστηκαν, από τα capital control που επιβλήθηκαν τον Ιούλιο ακριβώς τις ημέρες που οι υποψήφιοι συμπλήρωναν τα μηχανογραφικά τους δελτία. Σίγουρα κάποιες οικογένειες έλαβαν τις αποφάσεις τους υπό το κράτος του φόβου που έφεραν τα capital controls, αλλά δεν παρατηρήθηκε μαζική στροφή, όπως δείχνουν τα στοιχεία. Περιφρόνηση ή άγνοια κινδύνου; Κανείς δεν γνωρίζει. Ίσως και τα δύο σε διαφορετικά κομμάτια των υποψηφίων. Οι σχολές είναι διατεταγμένες ανά πεδίο, σύμφωνα με τα νέα πεδία που θα ισχύσουν το 2016.
1ο Πεδίο
Στις σχολές του 1ου πεδίου διαπιστώνουμε αύξηση των πρώτων προτιμήσεων για τις σχολές της ψυχολογίας, με τη “μάχη” στην Αθήνα να κερδίζει το τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών με 1157 πρώτες προτιμήσεις, έναντι 496 πρώτων προτιμήσεων του τμήματος του Παντείου. Οι Νομικές Σχολές που συγκεντρώνουν τις προτιμήσεις των υποψηφίων του πεδίου, δεκαετίες τώρα, δείχνουν μια σταθεροποίηση, σε πολύ υψηλές προτιμήσεις, βέβαια.
Θετική εντύπωση προξενεί η αύξηση των πρώτων προτιμήσεων σε τμήματα που δεν θεωρούνται καλών επαγγελματικών προοπτικών, αν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί κάτι τέτοιο. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, μεγάλη αύξηση των πρώτων προτιμήσεων στα ΤΕΦΑΑ (τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού) Αθήνας και Θεσσαλονίκης, Ισπανικής και Ιταλικής Φιλολογίας, Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, Μουσικών Σπουδών και άλλα. Αυτό δείχνει ότι αρχίζουν, επιτέλους, οι υποψήφιοι να ξεχωρίζουν τις σπουδές από το επάγγελμα και αυτό είναι μια θετική αλλαγή.
Στον αντίποδα τα τμήματα Φιλολογίας και Θεολογίας εμφανίζουν υποχώρηση στη ζήτηση των υποψηφίων, με τα τμήματα Θεολογίας Αθήνας και Θεσσαλονίκης να εμφανίζουν ισχυρή ζήτηση, παρά τη μείωση, και σχεδόν να αποτελούν τις σπουδές των ονείρων τόσων υποψηφίων όσες είναι και οι θέσεις εισακτέων.
2ο πεδίο
Τα σκήπτρα στις πολυτεχνικές σχολές κρατούν οι Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί και Μηχανικοί Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, που κάθε χρόνο αυξάνουν τις πρώτες προτιμήσεις. Εντύπωση προξενεί η μεγάλη μείωση στις πρώτες προτιμήσεις του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ, που από 1019 πρώτες προτιμήσεις που συγκέντρωσαν το 2010, έπεσαν στις μόλις 275 το 2015, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη μείωση πρώτων προτιμήσεων στο πεδίο. Αυτό οφείλεται στην κρίση του κατασκευαστικού τομέα, που αποθαρρύνει τους υποψηφίους να σπουδάσουν πολιτικοί μηχανικοί. Η μείωση της ζήτησης μειώνει τη βάση του τμήματος, που φέτος, για πρώτη φορά, έπεσε κάτω από 17.000 μόρια στο ΕΜΠ (16.785 για την ακρίβεια), από 19.241 μόρια που ήταν η βάση το 2010.
Αξιοσημείωτη άνοδο εμφάνισαν οι πρώτες προτιμήσεις στα τμήματα Χημείας Αθήνας, Φυσικών Θεσσαλονίκης και Επιστήμης Υλικών Πάτρας.
3ο Πεδίο
Η Ιατρικές κρατούν τα σκήπτρα, αυξάνοντας κάθε χρόνο τις πρώτες προτιμήσεις, φτάνοντας στην Ιατρική Αθήνας τις 1882 πρώτες προτιμήσεις για μόλις 180 θέσεις. Ο ανταγωνισμός είναι πολύ σκληρός, παρά το πλήθος γιατρών που κατατάσσει τη χώρα μας πρώτη παγκοσμίως στην αναλογία γιατρών ανά 1.000 κατοίκους. Ίσως οι υποψήφιοι προσδοκούν σε καριέρα στο εξωτερικό.
Μεγάλη άνοδο σημειώνουν και οι πρώτες προτιμήσεις στα τμήματα Εργοθεραπείας, Φυσικοθεραπείας και Νοσηλευτικής Αθήνας.
4ο Πεδίο
Στο 4ο πεδίο, σύμφωνα με τη νέα κατανομή των τμημάτων, κατατάσσονται τα παιδαγωγικά τμήματα. Το 2015 παρατηρήθηκε για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια αύξηση στις πρώτες προτιμήσεις των Παιδαγωγικών Δημοτικής Εκπαίδευσης σε όλες σχεδόν τις πόλεις όπου λειτουργούν τμήματα, παρά τους μηδενικούς διορισμούς στην εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια. Φυσικά η ζήτηση δεν έχει καμία σχέση με το 2010, όταν δήλωναν ως πρώτη προτίμησης το Παιδαγωγικό Θεσσαλονίκης 1854 υποψήφιοι. Το 2015, παρά την αύξηση της ζήτησης, οι πρώτες προτιμήσεις ήταν 694 και το 2014 ήταν 585.
5ο Πεδίο
Τα τμήματα Οικονομικών Σπουδών σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη αύξησαν τον αριθμό των υποψηφίων που τα προτίμησαν, όπως και τα τμήματα Πληροφορικής σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και στα ΤΕΙ.
Στα τμήματα που εμφανίζουν αύξηση στον αριθμό των υποψηφίων που τα επιλέγουν κατατάσσονται και το τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής Άρτας και Φωτογραφίας Αθήνας, που συγκέντρωσε 199 πρώτες προτιμήσεις, ενώ θα εκπαιδεύσει μόλις 90 φοιτητές. Οι καλλιτεχνικές σπουδές, ευτυχώς, δεν έχουν ακόμη ισοπεδωθεί από το άγχος της επιβίωσης. Μήπως θα έπρεπε να παίρνουν υπόψη τους στο Υπουργείο Παιδείας και τις προτιμήσεις των υποψηφίων όταν καθορίζουν τον αριθμό των εισακτέων στις σχολές, φυσικά όχι πέρα από τις δυνατότητες των σχολών.
