Από την έντυπη έκδοση
H υιοθέτηση μιας συστημικής λύσης για την ταχύτερη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί επιτακτική ανάγκη, σύμφωνα με την τακτική έκθεση επισκόπησης του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ).
Η ανάγκη υιοθέτησης μίας συστημικής λύσης επιβάλλεται, σύμφωνα με την ΤτΕ, προκειμένου οι τράπεζες να προχωρήσουν στον αναγκαίο μετασχηματισμό του επιχειρηματικού τους σχεδίου, στην αύξηση της αποδοτικότητάς τους και συνεπώς και στη διασφάλιση των αναγκαίων συνθηκών για τη δημιουργία εσωτερικού κεφαλαίου.
Συγχρόνως, τα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους με στόχο την επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης βιώσιμων επιχειρήσεων, την ενιαία αντιμετώπιση των οφειλετών με πολλαπλούς πιστωτές, τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και την εφαρμογή οριστικής λύσης για τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις.
Με αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με την ΤτΕ, τα πιστωτικά ιδρύματα θα συμβάλουν στη συνολική αναδιάρθρωση της οικονομίας υπέρ των κλάδων παραγωγής εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, με αποτέλεσμα την άνοδο της συνολικής παραγωγικότητας και του δυνητικού ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης.
«Ο χάρτης» NPEs
Παρά το γεγονός πως οι προσπάθειες για την αποτελεσματική διαχείριση του υψηλού αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων οδήγησαν στη μείωσή τους το 2018 κατά 12,6 δισ. ευρώ (στα 81,8 δισ. ευρώ), το ποσοστό τους παραμένει στο 45,4%, καθώς μειώθηκαν ταυτόχρονα κατά 10% και τα συνολικά υπόλοιπα πιστώσεων.
Η μείωση των NPEs κατά την περσινή χρονιά ήρθε κυρίως μέσω μη οργανικών ενεργειών (διαγραφές ύψους 5,9 δισ. ευρώ και πωλήσεις ύψους 5,8 δισ. ευρώ), ενώ συνεχίστηκε η καθαρή εισροή νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων, κυρίως λόγω αθέτησης υποχρεώσεων από πιστούχους με ρύθμιση οφειλής.
Μέσα στο 2018 δάνεια ανεξόφλητου υπολοίπου 7,7 δισ. ευρώ κατέστησαν μη εξυπηρετούμενα την ώρα που «θεραπεύτηκαν», κατόπιν ρύθμισης, δάνεια 6,8 δισ. ευρώ. Από εισπράξεις και ρευστοποιήσεις τα NPEs μειώθηκαν μόλις κατά 3,7 δισ. ευρώ.
Το ύψος των δανείων αβέβαιης είσπραξης (unlikely to pay) και το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων τα οποία είναι σε καθυστέρηση από 1 έως 90 ημέρες αποτελούν σημαντικούς δείκτες για την περαιτέρω πορεία του πιστωτικού κινδύνου. Τα δάνεια αβέβαιης είσπραξης ανήλθαν σε 25,1 δισ. ευρώ (31% των NPEs) στο τέλος του 2018, μειωμένα κατά 14,6% σε σχέση με το τέλος του 2017 (29,3 δισ. ευρώ). Ωστόσο, εμφανίζεται προβληματικός ο λόγος των δανείων τα οποία είναι σε καθυστέρηση από 1 έως 90 ημέρες προς το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων (πρώιμες ληξιπρόθεσμες οφειλές). Συγκεκριμένα, ο λόγος ανήλθε σε 13,4% στο τέλος του 2018, επίπεδο υψηλότερο από εκείνο στο τέλος του 2017.
Το σύνολο των ρυθμισμένων (forborne) δανείων ανήλθε στο τέλος του 2018 σε 46,3 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 25,7% των συνολικών δανείων, έναντι 25,2% στο τέλος του 2017 (50,3 δισ. ευρώ). Εντούτοις, το 19,9% των ήδη ρυθμισμένων δανείων εμφανίζει καθυστέρηση άνω των 90 ήμερων, έναντι 19,5% στο τέλος του 2017. Το 47,8% των NPEs άνω των 90 ημερών δεν έχει ρυθμιστεί, έναντι 54,7% στο τέλος του 2017.
Νομική προστασία
Επισημαίνεται ότι 11,9 δισ. ευρώ, ήτοι 14,5% των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών εντός ισολογισμού, αφορούν απαιτήσεις οι οποίες έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας και για τις οποίες εκκρεμεί η έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, εκ των οποίων 6,5 δισ. ευρώ αφορούν απαιτήσεις που είχαν ήδη καταγγελθεί. Σχετικά με τις επιμέρους κατηγορίες, περίπου το 31% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 20,5%.
Επάρκεια κεφαλαίων
Η κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζικών ομίλων υποχώρησε το 2018 εξαιτίας της σταδιακής εφαρμογής του ΔΠΧΑ 9 και της καταγραφής ζημιών μετά από φόρους, παραμένοντας, ωστόσο, σε ικανοποιητικό επίπεδο. Ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας σε ενοποιημένη βάση υποχώρησε στο 16% τον Δεκέμβριο του 2018 από 17% τον Δεκέμβριο του 2017. Μεγαλύτερη ωστόσο υποχώρηση εμφάνισε ο Δείκτης Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (Common Equity Tier 1 – CET1) σε 15,3% τον Δεκέμβριο του 2018 από 17% τον Δεκέμβριο του 2017, χωρίς να είναι υπολογισμένος σε πλήρη εφαρμογή (fully loaded) της επίδρασης υιοθέτησης του ΔΠΧΑ 9.
Έξι προτάσεις Γ. Στουρνάρα για αναπτυξιακή ώθηση
«Η Ελλάδα έχει το περιθώριο να επιτύχει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, εφόσον ακολουθηθεί η κατάλληλη πολιτική. Δεν έχουμε επαρκείς εγχώριους πόρους για να χρηματοδοτήσουμε αυτήν την ανάπτυξη, συνεπώς χρειαζόμαστε άμεσες, ξένες επενδύσεις», τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, που ήταν κεντρικός ομιλητής σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Εταιρεία Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ) για τα μέλη της.
Ο κ. Στουρνάρας -τον οποίο καλωσόρισαν τόσο ο πρόεδρος της ΕΑΣΕ και διευθύνων σύμβουλος της Xerox Hellas, Βασίλης Ραμπάτ, όσο και ο σύμβουλος Διοίκησης της ΕΑΣΕ Γιάννης Αναστασόπουλος- ανέφερε ότι παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί από το 2010 και μετά στη μείωση των ελλειμάτων του προϋπολογισμού και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας παραμένει πολύ υψηλό, όπως πολύ υψηλό είναι και το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πρόσθεσε ότι ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022) είναι πολύ υψηλός και εμποδίζει την επίτευξη υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, αν μάλιστα ληφθούν υπόψη οι υψηλοί συντελεστές φορολογίας και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Το χαμηλό ποσοστό αποταμίευσης (10% του ΑΕΠ) σε σχέση με τις απαιτούμενες επενδύσεις είναι επίσης ένα σοβαρό πρόβλημα.
Αναφερόμενος στην επόμενη κυβέρνηση συνέστησε 6 συγκεκριμένες δράσεις:
1. Να προχωρήσει άμεσα σε μεταρρυθμίσεις που να προσελκύουν ξένες επενδύσεις και να λύσει τα ζητήματα χρήσης γης, κτηματολογίου κ.λπ.
2. Να βελτιώσει τη θέση της χώρας στην αξιολόγηση των κριτηρίων του Doing Business Report της Παγκόσμιας Τράπεζας.
3. Να διαπραγματευτεί τη μείωση στο πρωτογενές πλεόνασμα.
4. Να επιτύχει περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις και μεταρρυθμίσεις.
5. Να μειώσει την άμεση φορολογία και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.
6. Να θωρακίσει τη Δικαιοσύνη και τις Ανεξάρτητες Αρχές.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Brain Drain και στο δημογραφικό πρόβλημα, επισημαίνοντας τον καταλυτικό ρόλο των επιχειρήσεων στην αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων και προσκάλεσε τις επιχειρήσεις να παράσχουν κίνητρα επαναπατρισμού στελεχών σε συνεργασία με το κράτος, για να προσελκύσουν υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό.
Τόνισε τέλος ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να συνδράμουν στην ενσωμάτωση του «τριγώνου της γνώσης», που περιλαμβάνει την εκπαίδευση, την καινοτομία και την έρευνα, αλλά και στην υιοθέτηση διεθνών λογιστικών προτύπων όπου δεν εφαρμόζονται σήμερα, και ιδιαίτερα στις μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμούς του δημοσίου τομέα, αλλά και στην υιοθέτηση καλών πρακτικών στην εταιρική διακυβέρνηση σε απόλυτη σύμπνοια με τις πάγιες θέσεις της ΕΑΣΕ, ώστε να μη ζημιώνεται η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό από κακές πρακτικές επιχειρήσεων.
