Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Σε έναν πόλεμο που μαίνεται περισσότερο από τρία χρόνια, προκαλώντας μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στη φτωχότερη χώρα του αραβικού κόσμου, η Αραβική Συμμαχία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κατάφεραν προ ημερών να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο του αεροδρομίου της Αλ-Χοντέιντα, στο πλαίσιο των επιχειρήσεων που άρχισαν πριν από μερικές ημέρες για την ανακατάληψη της στρατηγικής σημασίας πόλης, που ήταν υπό τον έλεγχο των ανταρτών Χούθι.
Η κλιμάκωση των επιχειρήσεων έχει προκαλέσει τις έντονες ανησυχίες των Ηνωμένων Εθνών για επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης, με σχεδόν οκτώ εκατομμύρια ανθρώπους να απειλούνται με λιμό και με τον πληθυσμό να έχει ήδη αποδεκατισθεί από την πρόσφατη επιδημία χολέρας.
Ο πόλεμος σε αριθμούς
Η κατάσταση στην Υεμένη αποτελεί, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις.
Στη διάρκεια της τριετίας από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, τον Μάρτιο του 2015, έχουν καταγραφεί σχεδόν 10.000 νεκροί και περισσότεροι από 50.000 τραυματίες. Εκ των θυμάτων, περισσότεροι από 5.000 ήταν άμαχος πληθυσμός, μεταξύ των οποίων και μικρά παιδιά.
Περίπου το 75% του πληθυσμού της Υεμένης -22,2 εκατομμύρια- έχουν ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς αντιμετωπίζουν βασικό πρόβλημα επιβίωσης. Περισσότεροι από οκτώ εκατομμύρια αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υποσιτισμού, ενώ η έλλειψη τροφής και βασικών ειδών απειλεί τη ζωή σχεδόν 400.000 παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών.
Με λιγότερα από τα μισά νοσοκομεία της χώρας σε λειτουργία, τουλάχιστον 16,4 εκατομμύρια στερούνται βασικών υπηρεσιών περίθαλψης. Η Υεμένη βρίσκεται στο έλεος της μεγαλύτερης επιδημίας χολέρας στον κόσμο, με πάνω από ένα εκατ. ύποπτα κρούσματα και σχεδόν 2.500 θανάτους από τον Απρίλιο του 2017.
Εξαιτίας του εμφυλίου, περισσότεροι από τρία εκατομμύρια έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους στη διάρκεια της τελευταίας τριετίας, συμπεριλαμβανομένων και δύο εκατομμυρίων που παραμένουν εκτοπισμένοι.
Αρκετοί πολιτικοί αναλυτές παρομοιάζουν την Υεμένη με βραδυφλεγή βόμβα που θα μπορούσε να πυροδοτήσει το κλίμα έντασης στον αραβικό κόσμο.
H Αλ-Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο (AQAP) θεωρείται από τις διεθνείς μυστικές υπηρεσίες ως το πιο επικίνδυνο παρακλάδι της Αλ-Κάιντα, ενώ σοβαρές ανησυχίες προκαλεί και η δράση του ΙΚ στην Υεμένη. Η Υεμένη θεωρείται παράλληλα και στρατηγικά σημαντική, καθώς βρίσκεται στα στενά Μπαμπ αλ-Μαντέμπ –ή αλλιώς «Πύλες των Δακρύων- ένα θαλάσσιο πέρασμα που συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Κόλπο του Άντεν, διαμέσου του οποίου περνούν όλα τα πλοία που μεταφέρουν πετρέλαιο.
Κάθε χρόνο περνούν από τα στενά σχεδόν 25.000 πλοία, περίπου 700 δισεκατομμύρια δολάρια σε εμπορεύματα και σχεδόν 2 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.
Το χρονικό του πολέμου –Η Αραβική Άνοιξη που δεν ήλθε
Οι συγκρούσεις άρχισαν μετά την αποτυχημένη πολιτική μετάβαση, που υποτίθεται ότι βοηθούσε στην αποκατάσταση της σταθερότητας στην Υεμένη και έπειτα από μία εξέγερση που ανάγκασε τον επί σειρά ετών πρόεδρο της χώρας, Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ , να παραδώσει την εξουσία το 2011 στον Αμπντ Αλ-Ραμπ Μανσούρ Αλ-Χαντί. Ο πρόεδρος Χαντί βρέθηκε αντιμέτωπος με μια σειρά προβλημάτων, μεταξύ των οποίων επιθέσεις της Αλ-Κάιντα, ένα αυτονομιστικό κίνημα στο Νότο, μέρος του στρατού που παρέμενε πιστό στον Σαλέχ, διαφθορά, ανεργία και ελλείψεις τροφίμων.
Το κίνημα των Χούθι, που υποστηρίζει τα δικαιώματα των σιιτών Ζαϊντι της Υεμένης, εκμεταλλεύθηκε την αδυναμία του νέου προέδρου, καταλαμβάνοντας τη βόρεια επαρχία Σααντά και γειτονικές περιοχές. Στις αρχές του 2015, οι αντάρτες Χούθι προχώρησαν στην κατάληψη της πρωτεύουσας, Σαναά, αναγκάζοντας τον πρόεδρο Xαντί σε φυγή.
Ο ρόλος της Αραβικής Συμμαχίας και των ΗΑΕ
Με αφορμή τις επιχειρήσεις και τα δεινά που υφίσταται ο λαός της Υεμένης, ο πρέσβης των ΗΑΕ στην Ελλάδα, Μοχάμεντ Μιρ Αλραϊσι, σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου σε Έλληνες δημοσιογράφους μίλησε για τον ρόλο των Εμιράτων και της Αραβικής Συμμαχίας γενικότερα στις προσπάθειες για αποκατάσταση της νόμιμης κυβέρνησης της Υεμένης, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τον τερματισμό ενός «ξεχασμένου» εμφυλίου πολέμου, με μέχρι στιγμής αιματηρό απολογισμό πάνω από 10.000 νεκρούς και με περίπου το 75% του πληθυσμού σε ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας.
Τα Εμιράτα προσφέρουν ζωτικής σημασίας στήριξη στις επιχειρήσεις της Αραβικής Συμμαχίας στο λιμάνι της Αλ-Χοντέιντα. Η πόλη είναι ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας, καθώς από εκεί περνά το 70% της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η κρίση της Υεμένης είναι σε άμεση σχέση με την τύχη της Χοντέιντα, υπογράμμισε ο κύριος πρέσβης κατά τη συνέντευξή του.
Σε μια σύντομη περιγραφή της κατάστασης και αναλύοντας τα αίτια του πολέμου, ο κ. Αλραϊσι εξήγησε ότι οι Χούθι αποτελούν μικρό αριθμό του λαού της Υεμένης, μόλις το ένα πέμπτο. Μετά την κατάληψη της πρωτεύουσας, Σαναά, αναγκάσθηκε σε φυγή η νόμιμη κυβέρνηση της Υεμένης, γι’ αυτό και ο πρόεδρος της χώρας, Αμπντ Αλ-Ραμπ Μανσούρ Αλ-Χαντί, ζήτησε την παρέμβαση της Αραβικής Συμμαχίας. Στις 13 Ιουνίου, η νόμιμη κυβέρνηση ξεκίνησε μαζί με την Αραβική Συμμαχία την επιχείρηση για την απελευθέρωση του λιμένα της Αλ-Χοντέιντα.
«Εδώ και τρία χρόνια γίνονται προσπάθειες για διαπραγματεύσεις με τους Χούθι, οι οποίοι όμως έχουν απορρίψει όλες τις προτάσεις για μια πολιτική λύση», υπογράμμισε ο πρέσβης των ΗΑΕ.
Γιατί όμως συμβαίνουν όλα αυτά στη Χοντέιντα; Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η πόλη ενέχει ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας. Οι Χούθι φέρνουν μέσω του λιμανιού λαθραία όπλα και βαλλιστικούς πυραύλους από το Ιράν στην Υεμένη, με στόχο την επίθεση στη Σαουδική Αραβία. Οι αντάρτες εκμεταλλεύονται το λιμάνι για να επεκταθεί ο πόλεμος. Χρησιμοποιούν το λιμάνι για όπλα και χρήματα.
Ανθρωπιστική κρίση
Με την Αλ-Χοντέιντα στα χέρια των Χούθι, το 70%-80% της ανθρωπιστικής βοήθειας δεν φτάνει στον λαό. Γίνεται κατάσχεση από τους αντάρτες. Οι προμήθειες φθάνουν σε συγκεκριμένες ομάδες που ανήκουν στους Χούθι, ενώ τα υπόλοιπα πωλούνται στη μαύρη αγορά, σε ένα λαθρεμπόριο που αποφέρει σημαντικά κέρδη, σε βάρος όμως του λαού της Υεμένης.
Η νόμιμη κυβέρνηση έχει αιτηθεί την παρέμβαση της Αραβικής Συμμαχίας για να απελευθερωθεί η Χοντέιντα. Εάν ανακαταληφθεί το λιμάνι, θα αναγκασθούν οι Χούθι να παραδοθούν.
Σύμφωνα με τον κύριο πρέσβη, εάν απελευθερωθεί το λιμάνι:
- Οι άνθρωποι της Υεμένης θα επιστρέψουν στις εργασίες τους
- Θα διασφαλισθεί ότι θα φθάσει η ανθρωπιστική βοήθεια σε όλον τον λαό
- Για την αντιμετώπιση της πείνας και της ανθρωπιστικής κρίσης: Τα ΗΑΕ έχουν ήδη αποστείλει δέκα πλοία και τρία αεροσκάφη γεμάτα με εφόδια και τροφές για τον λαό της Υεμένης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παρεχόμενες βοήθειες από τα ΗΑΕ κατά την περίοδο Απριλίου 2015-Μαϊου 2018 προς την Υεμένη έχουν ανέλθει στα 3,77 δισ. δολάρια, με στόχο την υποστήριξη των πολιτών της χώρας, μεταξύ των οποίων και 5,3 εκατ. παιδιά.
Συνοψίζοντας, ο πρέσβης των ΗΑΕ επισήμανε ότι «η στρατιωτική επιχείρηση άρχισε πριν από μερικές ημέρες. Οι στρατιωτικές δυνάμεις θα μπορούσαν να σταματήσουν την κατάσταση σε λίγες ώρες. Υπάρχει όμως φόβος μήπως ανακύψουν άλλα θέματα: Οι Χούθι χρησιμοποιούν οικογένειες και παιδιά και οι σκοπευτές των δυνάμεων της Αραβικής Συμμαχίας φοβούνται για τα παιδιά.
Η Αραβική Συμμαχία δεν επιδιώκει τίποτε στην Υεμένη. Η παρέμβαση αποσκοπεί στην επιστροφή της νόμιμης κυβέρνησης (το 85% των εδαφών έχει επιστραφεί στη νόμιμη κυβέρνηση), στην αποκατάσταση της ομαλότητας».
«Δεν θέλουμε άλλη μία Χεζμπολάχ στην Αραβική Χερσόνησο»: Μια χώρα σε αστάθεια και πόλεμο αποτελεί γόνιμο έδαφος για την τρομοκρατία. Γι’ αυτό και η στρατιωτική παρέμβαση από την Αραβική Συμμαχία.
Σε ερώτηση της «Ν» εάν η ανακατάληψη της Αλ-Χοντέιντα θα σήμαινε και τη λήξη του πολέμου της Υεμένης, ο κύριος πρέσβης ήταν αισιόδοξος. «Το πιστεύω. Οι Χούθι να επιστρέψουν στις συνομιλίες. Δεν θα έχουν όπλα και χρήματα. Απομένουν τρεις πόλεις υπό τον έλεγχό των ανταρτών, αντιπροσωπεύοντας το 15% των εδαφών: Σαναά, Σααντα και η Αλ Χοντέιντα. Η διαδικασία απελευθέρωσης έχει καθυστερήσει λόγω της ανθρώπινης ζωής. Είναι πολύ βασική η εξασφάλιση της ανθρώπινης ζωής», δήλωσε.
