Οι ΗΠΑ έκαναν την αρχή ανοίγοντας μία μακρά συζήτηση με πολλές παραμέτρους, ενστάσεις και μέρη που πρέπει να τοποθετηθούν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος τάχθηκε υπέρ της κατάργησης της πνευματικής ιδιοκτησίας στα εμβόλια που αφορούν την καταπολέμηση του κορωνοϊού, κάνοντας πράξη μια από τις βασικές του προεκλογικές υποσχέσεις.
Η ΕΕ δήλωσε αργότερα έτοιμη να καθίσει στο τραπέζι και να συζητήσει την πρόταση του Τζο Μπάιντεν για την κατάργηση της πατέντας στα εμβόλια κατά του Covid-19, αφήνοντας αρκετούς αστερίσκους.
Η Ισπανία υποστήριξε αμέσως την πρόταση των ΗΠΑ, με τη Γερμανία να περιπλέκει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαμορφώσει μια κοινή στάση.
«Η πνευματική ιδιοκτησία δεν μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για τον τερματισμό του Covid-19 και τη διασφάλιση δίκαιης και καθολικής πρόσβασης στα εμβόλια», δήλωσε η ισπανική κυβέρνηση σε ένα άτυπο έγγραφο που κυκλοφόρησε την Πέμπτη το απόγευμα. Η άποψή της είναι ότι η συναίνεση πρέπει να «βρεθεί επειγόντως στην πρόταση προσωρινής παραίτησης».
Η θέση της Ισπανίας στρώνει το έδαφος για μια τεταμένη συζήτηση όταν οι ηγέτες της ΕΕ θα συναντηθούν το βράδυ της Παρασκευής για να συζητήσουν πώς θα διαχειριστούν την πανδημία.
Η Ισπανία έρχεται σε αντίθεση με τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και με το λόμπι των φαρμακοβιομηχανιών, οι οποίες προειδοποίησαν ότι μια τέτοια κίνηση θα βλάψει τις προσπάθειες για τον περιορισμό της πανδημίας.
Ενώ η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν συμφώνησε να συζητήσει, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ απέρριψε το ενδεχόμενο. Ο υπουργός Υγείας της Γερμανίας, Γενς Σπαν, δήλωσε ότι το πρόβλημα δεν είναι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, αλλά η παραγωγική ικανότητα και η διαθεσιμότητα, και ζήτησε από την Ουάσινγκτον να μπλοκάρει τις εξαγωγές εμβολίων.
«Θα ήμουν ευχαριστημένος εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ήταν διατεθειμένες, όπως και η Ευρωπαϊκή Ένωση, να αποδεσμεύσουν τις δόσεις που παράγονται στις ΗΠΑ για εξαγωγή», δήλωσε ο Σπαν την Παρασκευή σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο.
«Η ΕΕ παράγει για τον κόσμο, γνωρίζοντας ότι είμαστε ασφαλείς μόνο όταν όλοι στον κόσμο είναι ασφαλείς», πρόσθεσε ο Σπαν. «Και θα εξάγουμε πολύ περισσότερα», είπε.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων ακολούθησε τον πνεύμα του Σπαν λέγοντας ότι η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας δεν είναι αυτό που εμποδίζει τις παγκόσμιες παραδόσεις εμβολίων. Σύμφωνα με την διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων (EFPIA), Νάταλι Μολ, το «πραγματικό εμπόδιο» είναι η ικανότητα παραγωγής και όχι η προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας.
«Εάν ξαφνικά έχετε μια εκτροπή προς άλλους κατασκευαστικούς χώρους που ίσως είναι λιγότερο αποτελεσματικοί, λιγότερο παραγωγικοί, ίσως η ποιότητα είναι λιγότερο καλή, ίσως ξαφνικά έχετε απομιμήσεις», είπε σε μια συνέντευξη στο Bloomberg. «Εκτρέπετε επίσης την τρέχουσα επιτυχημένη παραγωγή εμβολίων σε λιγότερο έλεγχο», πρόσθεσε.
Η Γαλλία από την άλλη θέλει τα εμβόλια να είναι δημόσια αγαθά και υποστηρίζει την ιδέα της άρσης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά η παραίτηση από την προστασία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια κατά του Covid δεν θα βοηθήσει αμέσως τις χώρες που αγωνίζονται να πάρουν προμήθειες.
«Η άρση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας δεν έχει βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο», δήλωσε την Παρασκευή ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, Κλεμάν Μπον. «Επιτρέπει τις επείγουσες εξαγωγές», σημείωσε.
Η Πορτογαλία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, αναφέρει ότι η αναστολή των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας θα ήταν ένα «πολύ σημαντικό» βήμα, αλλά επεσήμανε επίσης τις δυσκολίες παραγωγής.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχουμε πρόβλημα παραγωγικής ικανότητας και ότι αυτό πρέπει να επιλυθεί», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Πορτογαλίας, Ογκούστο Σάντος Σίλβα στο περιθώριο της συνόδου κορυφής των ηγετών της ΕΕ στο Πόρτο. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι πρέπει να κάνουν μια προσπάθεια, επειδή οι αλυσίδες εφοδιασμού των υλικών που απαιτούνται για την παραγωγή εμβολίων είναι παγκόσμιες», είπε.
Η διάσπαση μεταξύ των μελών της ΕΕ και η έντονη αντίδραση από την πλευρά των φαρμακοβιομηχανιών τροφοδοτούν μια έντονη συζήτηση για το θέμα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, δημιουργώντας αμφιβολίες για το εάν η άρση της πατέντας θα μπορούσε να υιοθετηθεί εγκαίρως ώστε να βοηθήσει στην καταπολέμηση της πανδημίας.
Ενώ οι ηγέτες της ΕΕ θα συζητήσουν το θέμα στη σύνοδο κορυφής της Παρασκευής στο Πόρτο, είναι απίθανο να επικυρωθούν συγκεκριμένες αποφάσεις.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες την Παρασκευή ότι η ΕΕ δεν έχει πραγματοποιήσει συζητήσεις με την κυβέρνηση Μπάιντεν από τότε που η πρόταση των ΗΠΑ κατατέθηκε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα.
Το μπλοκ πρέπει πρώτα να καθορίσει τη δική του θέση και τα κράτη μέλη πρέπει να δώσουν στην Κομισιόν εντολή να διαπραγματευτεί άρση της πατέντας, δήλωσε η εκπρόσωπος, προσθέτοντας ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ζήτημα θα εξεταστεί από τους ηγέτες της ΕΕ στη συνάντησή τους στο Πόρτο.
Αξιωματούχοι και διπλωμάτες στις Βρυξέλλες προειδοποίησαν ότι οι συζητήσεις του ΠΟΕ θα διαρκέσουν μήνες. Οι συνομιλίες θα οδηγήσουν επίσης σε μερική παραίτηση μόνο, καθώς υπάρχουν λίγες πιθανότητες χώρες όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ, των οποίων οι εταιρείες πρωτοστάτησαν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας messenger-RNA που χρησιμοποιείται στα εμβόλια κατά του Covid, να συμφωνήσουν να παραχωρήσουν πνευματική ιδιοκτησία σε ανταγωνιστές όπως η Κίνα.
Σε κάθε περίπτωση, οι περισσότερες φτωχές χώρες στον κόσμο δεν έχουν ούτε την ικανότητα ούτε την τεχνογνωσία να παράγουν τέτοιες προηγμένες θεραπείες, ανέφεραν οι αξιωματούχοι.
Οι χώρες της ΕΕ αναμένεται συνεπώς να συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο για να επιτρέψουν περισσότερες εξαγωγές και να μοιραστούν τα αποθέματά τους με τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο εξήγαγαν μόνο ένα μέρος των αποστολών που έχουν εγκριθεί από το μπλοκ. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε την Πέμπτη ότι η ΕΕ έχει αποστείλει περισσότερες από 200 εκατομμύρια δόσεις, ενώ ένα υπόμνημα που κυκλοφόρησε μεταξύ των διπλωματών στις Βρυξέλλες δείχνει ότι 178 εκατομμύρια έχουν εκκαθαριστεί για εξαγωγή σε 45 χώρες μεταξύ 31 Ιανουαρίου και 3 Μαΐου.
naftemporiki.gr με πληροφορίες από Bloomberg
