«Ένα συνώνυμο για το αδιανόητο και μία υπόμνηση, έναν τόπο ενάντια στη λήθη, όπου το “Ποτέ ξανά” έγινε πέτρα», χαρακτηρίζει το Μαουτχάουζεν ο Αυστριακός ομοσπονδιακός πρόεδρος Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν, στο μήνυμά του με την ευκαιρία της σημερινής 76ης επετείου από την απελευθέρωση του γερμανοναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης από συμμαχικά στρατεύματα στις 5 Μαΐου 1945, με την οποία, όπως τονίζει, έληξε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ανθρώπινη ιστορία.
Οι παραδοσιακές τελετές μνήμης για την επέτειο απελευθέρωσης του Μαουτχάουζεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν την μεθεπόμενη Κυριακή 16 Μαΐου, σε πολύ μικρή έκταση και με τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας λόγω της πανδημίας, ενώ πέρυσι – για πρώτη φορά μεταπολεμικά — είχαν ματαιωθεί και οι ομιλίες πλαισιωμένες από ιστορικό υλικό είχαν μεταδοθεί διαδικτυακά σε απευθείας σύνδεση με την ιστοσελίδα της Αυστριακής Επιτροπής Μαουτχάουζεν.
Η Επιτροπή ανακοίνωσε στα μέσα Απριλίου την διοργάνωση εφέτος σε περιορισμένη κλίμακα των τελετών μνήμης στις πρώην εγκαταστάσεις του γερμανικού στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν, όπου 3.700 Έλληνες, μαζί με πολλές δεκάδες χιλιάδες άλλους ανθρώπους, υπήρξαν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Κανονικά, στις κεντρικές τελετές, με την ευκαιρία της επετείου απελευθέρωσης του στρατοπέδου, συρρέουν κάθε χρόνο δεκάδες επίσημες αντιπροσωπείες και πολλές χιλιάδες προσκυνητές από όλη την Ευρώπη, παρούσας της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας της Αυστρίας, με επικεφαλής τον ομοσπονδιακό πρόεδρο Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν.
Μεταφορές κρατουμένων από Αουσβιτς και Νταχάου
Το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν, έξω από το ομώνυμο χωριό 170 χιλιόμετρα δυτικά της Βιέννης, ιδρύθηκε από τους Γερμανούς ναζιστές, πριν από 83 χρόνια, τον Αύγουστο του 1938 – λίγους μήνες μετά την προσάρτηση της Αυστρίας στο γερμανοναζιστικό Τρίτο Ράιχ στις 12 Μαρτίου 1938 – αρχικά για να μεταφερθούν εκεί κρατούμενοι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου και μετά από το Αουσβιτς.
Μέχρι την απελευθέρωσή του, από συμμαχικά στρατεύματα στις 5 Μαΐου 1945, πάνω από 206.000 κρατούμενοι από όλη την Ευρώπη, γνώρισαν στο Μαουτχάουζεν ό,τι πιο απάνθρωπο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Για τους 122.797 από αυτούς – ανάμεσά τους και 3.700 Έλληνες – η απελευθέρωση ήλθε πολύ αργά, είχαν ήδη αφήσει στα κρεματόρια του Μαουτχάουζεν την τελευταία τους πνοή.
Μουσείο και τόπος προσκυνήματος
Μετά τον πόλεμο οι εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης μετατράπηκαν σε μουσείο και τόπο προσκυνήματος με μνημεία των χωρών που είχαν εκεί τα θύματά τους, και κάθε χρόνο, στην επέτειο απελευθέρωσής του, συρρέουν στο Μαουτχάουζεν πολλές χιλιάδες προσκυνητές από τα πέρατα της Ευρώπης, αλλά και οι ελάχιστοι πλέον εν ζωή από τους επιζώντες του.
Τρισάγιο, στεφάνια και Μίκης Θεοδωράκης
Στο ελληνικό μνημείο στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο εξόντωσης, ο Ελληνισμός τιμά κάθε χρόνο την μνήμη των 3.700 θυμάτων του, με τρισάγιο, ομιλίες, καταθέσεις στεφάνων, παρουσίαση του μνημειώδους έργου του Μίκη Θεοδωράκη «Μαουτχάουζεν» και με εκπροσώπηση της ελληνικής πολιτείας.
Το μνημειώδες έργο του «Μαουτχάουζεν» ο κορυφαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε το 1965 σε ποίηση του εκλιπόντα το 2011, μεγάλου θεατρικού συγγραφέα και ακαδημαϊκού Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο οποίος υπήρξε για δυόμιση χρόνια κρατούμενος στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του.
Ο Μίκης Θεοδωράκης, έχοντας δίπλα του τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, είχε πρωτοπαρουσιάσει το «Μαουτχάουζεν» στον τόπο του μαρτυρίου στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, τον Μάιο του 1988, σε μια ιστορική συναυλία του με τη Μαρία Φαραντούρη, την Ανατολικογερμανίδα Γκίζελα Μάι και την Ισραηλινή Ελινόαρ Μοάβ-Βενιάδη (στα ελληνικά, γερμανικά και εβραϊκά, αντίστοιχα), παρουσία του τότε καγκελάριου της Αυστρίας Φραντς Βρανίτσκι και δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη.
Πηγή: ΑΜΠΕ
