Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Καθόλη τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ, η παγκόσμια κοινή γνώμη είναι επιφυλακτική, αν όχι ευθέως αρνητική, απέναντι στην πολιτική του Αμερικανού προέδρου. Νέα διεθνής έρευνα αποκάλυψε ότι το 64% δεν εμπιστεύεται ότι θα «ενεργήσει ορθώς» στις διεθνείς εξελίξεις, ενώ μόλις το 29% εξέφραζε αυτήν την πεποίθηση. Πόσο όμως εμπιστεύονται οι Έλληνες τον Τραμπ και τις ΗΠΑ σε περίοδο εντάσεων και αβεβαιότητας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή; Και τι έχει αλλάξει από την εκλογή του 2016 και σε σχέση με την εποχή Ομπάμα;
Εάν εξετάσει κανείς τα στοιχεία των τελευταίων ετών θα διαπιστώσει κάτι πολύ ενδιαφέρον. Ενώ το ποσοστό εμπιστοσύνης στον Τραμπ (αν και βαίνει αυξανόμενο) είναι σαφώς χαμηλότερο σε σχέση με εκείνο που απολάμβανε ο Ομπάμα, το ποσοστό των θετικών απόψεων για τις ΗΠΑ είναι σήμερα εμφανώς ενισχυμένο. Η εποχή του αντιαμερικανισμού έχει μάλλον παρέλθει.
Στην έρευνα του Pew (που διενεργήθηκε πριν από τις τελευταίες εξελίξεις στο Ιράν) συμμετείχαν συνολικά 32 χώρες ανά τον κόσμο. Τα αρνητικά αισθήματα για τον Τραμπ είναι ιδιαιτέρως έντονα στην Δυτική Ευρώπη: χονδρικά ¾ δηλώνουν ότι δεν του έχουν εμπιστοσύνη στη Γερμανία, στη Σουηδία, στη Γαλλία, την Ισπανία και την Ολλανδία. Αντιθέτως είναι εξαιρετικά δημοφιλής σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ουκρανία.
Στην Ελλάδα μόλις το 25% των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνουν ότι έχουν εμπιστοσύνη στον Τραμπ για τον διεθνή του ρόλο. To ποσοστό είναι αυξημένο σε σχέση με την έρευνα του 2018 (17%) και του 2017 (19%).
Η έρευνα του Pew εξετάζει ξεχωριστά τα ποσοστά μεταξύ όσων δηλώνουν ότι ανήκουν ιδεολογικά στον χώρο της Δεξιάς. Σε αυτήν την ομάδα τα ποσοστά εμπιστοσύνης στον Τραμπ έχουν αυξηθεί διεθνώς σε σχέση με πέρυσι. Στην Ελλάδα μεταξύ των συντηρητικών καταγράφεται άλμα 13 μονάδων από το 24% στο 37%.
Θα είχε βεβαίως πολύ ενδιαφέρον να δούμε ποια είναι η εξέλιξη στα ποσοστά και μεταξύ κεντρώων ή αριστερών Ελλήνων, δεδομένου ότι συνολικά ο πολιτικός κόσμος στη χώρα φαίνεται να έχει αφήσει πίσω τις ημέρες του σφοδρού αντιαμερικανισμού. Δεν είναι μόνο η σημερινή κυβέρνηση που επιδιώκει πιο στενούς δεσμούς και ποντάρει στην προσέλκυση αμερικανικών επενδύσεων. Αυτή ήταν η γραμμή και της προηγούμενης- όσο και εάν σήμερα ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ο Αλέξης Τσίπρας ζητεί την αναστολή της αμυντικής συμφωνίας.
H στροφή αυτή του πολιτικού κόσμου αποτυπώνεται και στην κοινή γνώμη, αφού παρά τα χαμηλά ποσοστά εμπιστοσύνης στον Τραμπ, το 54% των Ελλήνων έχουν θετική άποψη για τις ΗΠΑ. Στη Γερμανία το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 39% και στη Γαλλία 48%. Το ποσοστό ανεβαίνει στο 62% μεταξύ των Ιταλών, ενώ είναι στα ύψη μεταξύ στην Πολωνία (79%) και στη Λιθουανία (70%).
Σύγκριση με την περίοδο διακυβέρνησης Ομπάμα
Πώς όμως ήταν τα πράγματα όταν ετοιμαζόταν να παραδώσει τα ηνία της χώρας ο Μπαράκ Ομπάμα; Στον τελευταίο χρόνο θητείας του Ομπάμα, σε έρευνα του Pew την άνοιξη του 2016, στο σύνολο σχεδόν των χωρών που συμμετείχαν το θετικό των ποσοστών απόψεων για τις ΗΠΑ ήταν πάνω από το 50%. Μοναδική εξαίρεση τότε ήταν η Ελλάδα, όπου μόλις το 38% είχε θετική γνώμη για την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη.
Το 64% διεθνώς εξέφραζε εμπιστοσύνη στον Ομπάμα για το ρόλο του στην παγκόσμια σκηνή. Το ποσοστό μεταξύ των Ελλήνων ήταν σαφώς χαμηλότερο, στο 41%, ενώ 58% δήλωνε ότι δεν του έχει εμπιστοσύνη. Εάν όμως αναλογιστεί κανείς ότι μόλις το 10% στη χώρα μας δήλωνε στην ίδια έρευνα ότι εμπιστεύεται την καγκελάριο, Άγκελα Μέρκελ, ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να είναι σχετικά ευχαριστημένος.
Αξίζει να επισημάνουμε εδώ τρία στοιχεία: Το πρώτο είναι πως τέσσερα χρόνια νωρίτερα (το 2012) όταν ξεκινούσε η θητεία Ομπάμα η εικόνα ήταν πιο αρνητική με το 30% των Ελλήνων να δηλώνει ότι τον εμπιστεύεται στο διεθνή ρόλο του και το 68% ότι δεν έχει καμία εμπιστοσύνη.
Δεν υπάρχουν στοιχεία σύγκρισης για το πώς έβλεπε η ελληνική κοινή γνώμη τον Ομπάμα στην έναρξη της θητείας του, εάν δηλαδή οι προσδοκίες ήταν υψηλές και διαψεύστηκαν ή εξαρχής υπήρχε σκεπτικισμός. Η Ελλάδα δεν ήταν μεταξύ των χωρών, που συμμετείχαν στις σχετικές δημοσκοπήσεις του Pew την περίοδο 2008-11. Σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ισπανία πάντως είχαμε πτώση των ποσοστών εμπιστοσύνης σε διψήφιο ποσοστό από την έναρξη έως τη λήξη της θητείας του τέως προέδρου.
To δεύτερο στοιχείο που αξίζει να θυμίσουμε είναι πως την άνοιξη του 2016 η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στο πρόσωπο του Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν δώδεκα μονάδες υψηλότερη από ό,τι στον Ομπάμα, στο 53%.
Και το τρίτο ότι τότε οι Έλληνες δεν εμπιστεύονταν κανέναν από τους δύο υποψηφίους για την προεδρία των ΗΠΑ. Το ποσοστό εμπιστοσύνης στο πρόσωπο της Χίλαρι Κλίντον για το διεθνή της ρόλο ήταν 15% και στου Ντόναλντ Τραμπ μόλις… 3%!
Σε έρευνα του 2017 στην οποία το Pew επιχειρούσε μία σύγκριση ανάμεσα σε Τραμπ και Ομπάμα ανά την Ευρώπη τα συναισθήματα για την «Αμερική του Τραμπ» και τον ίδιο τον πρόεδρο ήταν εξίσου αρνητικά με εκείνα της περιόδου 2004-2008 απέναντι στον Τζορτζ Μπους. Σε ερώτηση για τα χαρακτηριστικά του νέου προέδρου, το 75% παγκοσμίως επέλεγε το «υπερόπτης», ενώ ένα 65% συμφωνούσε με τον χαρακτηρισμό «ανυπόφορος» και ένα 62% με το «επικίνδυνος». Ωστόσο η πλειονότητα (55%) τον χαρακτήριζε επίσης «ισχυρό ηγέτη» και ένα διόλου ευκαταφρόνητο 39% «χαρισματικό».
Πώς βλέπουμε τις ΗΠΑ σε σχέση με Κίνα
Η Ελλάδα είναι μεταξύ των εννέα χωρών σε ξεχωριστή έρευνα του Pew (10.01.2020), στις οποίες οι θετικές απόψεις υπερισχύουν τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την Κίνα. Το ποσοστό των απόψεων για την πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη είναι ελαφρώς χαμηλότερο (51% έναντι 54%), αλλά και πάλι εξαιρετικά υψηλό.
Οι ΗΠΑ αποσπούν υψηλότερα ποσοστά θετικών απόψεων σε 21 από τις 33 χώρες. Ωστόσο τα ποσοστά και των δύο ηγετών είναι πολύ χαμηλά στη μεγάλη πλειονότητα των χωρών. Να σημειωθεί πως σε ερώτηση για τον ποιον εμπιστεύονται περισσότερο στη διεθνή σκηνή τον Τραμπ ή τον Σι, το Pew δεν δίνει συγκεκριμένα ποσοστά για την Ελλάδα, αφού όπως εξηγεί σε υποσημείωσή του είναι μεταξύ των χωρών, όπου ήταν εξαιρετικά υψηλό το ποσοστό όσων δήλωσαν Δεν γνωρίζω/ δεν απαντώ.
