Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Ανησυχία για δημοσιονομικό εκτροχιασμό και επαπειλούμενη νέα κρίση στην Ευρωζώνη προκαλούν οι προθέσεις της νέας ιταλικής κυβέρνησης του Κινήματος των Πέντε Αστέρων με τη Λέγκα. Το νέο κυβερνητικό πρόγραμμα προβλέπει την εξαίρεση των ιταλικών κρατικών ομολόγων που έχει στη διάθεσή της η ΕΚΤ από τον υπολογισμό του δημόσιου χρέους, μειώσεις φόρων, αύξηση των κοινωνικών παροχών και ακύρωση της προβλεπόμενης αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67, μέτρα τα οποία απειλούν να φέρουν τη Ρώμη σε τροχιά σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες και να προκαλέσουν ντε φάκτο δημοσιονομική χαλάρωση. Oι αποδόσεις των ιταλικών δεκαετών ομολόγων ενισχύθηκαν για δεύτερη ημέρα χθες και έφθασαν κοντά στο υψηλότερο επίπεδο των τριών μηνών.
Το νέο κυβερνητικό πρόγραμμα των Πέντε Αστέρων-Λέγκα θέτει σε αμφισβήτηση τα θέσφατα του χρέους και του Συμφώνου Σταθερότητας, φέρνοντας την Ε.Ε. μπροστά στη μεγαλύτερη πρόκληση από το δημοψήφισμα του Brexit.
Ένα από τα αμφιλεγόμενα μέτρα της οικονομικής πολιτικής που συμφώνησαν τα δύο κόμματα να ακολουθήσουν είναι η εξαίρεση από το ποσοστό του χρέους της αξίας των κρατικών ομολόγων που αγόρασε η ΕΚΤ μέσω του προγράμματος της ποσοτικής χαλάρωσης.
Η Ιταλία, με δημόσιο χρέος 132% του ΑΕΠ, έχει το δεύτερο μεγαλύτερο χρέος στην Ευρωζώνη μετά την Ελλάδα. Η εξαίρεση που ζητούν οι δύο κυβερνητικοί εταίροι σημαίνει «κούρεμα» του χρέους κατά 250 δισ. ευρώ. Τόση είναι η αξία των ιταλικών κρατικών ομολόγων που αγόρασε η ΕΚΤ στο πλαίσιο της ποσοτικής χαλάρωσης, μέτρο που είχε στόχο να λειτουργήσει ως πρόσθετη μείωση επιτοκίων και ενίσχυση της ρευστότητας για να βοηθηθεί η οικονομική ανάκαμψη, όταν η κρίση κτυπούσε το 2010 και την πόρτα της Ιταλίας, τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας στην Ευρώπη. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε 11% του σημερινού συνολικού ιταλικού χρέους το οποίο φθάνει στα 2,3 τρισ. ευρώ.
Ήδη Ευρωπαίοι αξιωματούχοι απορρίπτουν το έμμεσο αυτό «κούρεμα» του ιταλικού χρέους, λέγοντας ότι η Ιταλία είναι αυτή που προχώρησε στην έκδοση των ομολόγων και δεν έχει σημασία ποιος το κατέχει, ιδιώτες επενδυτές ή η ΕΚΤ. Είναι λεφτά τα οποία εξακολουθεί να χρωστά η Ιταλία.
Το κυβερνητικό πρόγραμμα λοιπόν των Πέντε Αστέρων και της Λέγκα περιλαμβάνει ήδη ένα σημαντικό «συγκρουσιακό» στοιχείο με την κυρίαρχη πολιτική στην Ε.Ε., γεγονός που αναμένεται να οξύνει τα πνεύματα και κυρίως να συνεχίσει να ταρακουνά τις αγορές.
Χθες το κόστος δανεισμού της Ιταλίας συνέχισε να ενισχύεται, αυξάνοντας τη διαφορά αποδόσεων μεταξύ του ιταλικού και του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου σε 156 μονάδες βάσης, επίπεδο το οποίο είναι το υψηλότερο από τις αρχές Ιανουαρίου. Στις αρχές της εβδομάδας η διαφορά ήταν στις 130 μονάδες βάσης.
Η απόδοση του ιταλικού δεκαετούς ομολόγου αυξήθηκε κατά 8 μονάδες βάσης, κοντά στο υψηλότερο επίπεδο των τριών μηνών στο 2,18%. Το διετές ομόλογο κατέγραψε την υψηλότερη άνοδο από τον Μάρτιο του 2017.
Θορυβημένος από την «αμφισβητισιακή» διάθεση των νέων Ιταλών κυβερνώντων, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις δήλωσε χθες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η νέα ιταλική κυβέρνηση πρέπει να εμμείνει στη δημοσιονομική πειθαρχία και να συνεχίσει να μειώνει το δημόσιο χρέος. «Αυτό είναι το μήνυμά μας προς τη νέα κυβέρνηση. Είναι σημαντικό να παραμείνει σε αυτή την πορεία», τόνισε ο Ντομπρόβσκις.
Το κυβερνητικό πρόγραμμα της νέας ιταλικής κυβέρνησης προβλέπει και άλλα αγκάθια, τα οποία είναι σίγουρο πως θα δυσκολέψουν τις σχέσεις της με τις Βρυξέλλες. Το πρόγραμμα κάνει λόγο για επιστροφή της Ευρώπης στην «προ-Μάαστριχτ» περίοδο όταν οι χώρες καθοδηγούνταν από την «αυθεντική επιθυμία για ειρήνη, συναδέλφωση, συνεργασία και αλληλεγγύη».
Πονοκέφαλο αποτελεί και το φορολογικό πρόγραμμα το οποίο υπόσχεται κατάργηση της αύξησης στον ειδικό φόρο κατανάλωσης, ύψους 12,5 δισ. ευρώ. Προβλέπει σταθερή φορολόγηση για τις επιχειρήσεις στο 15%, ενώ οι συντελεστές στη φορολογία εισοδήματος θα περιοριστούν στο 15% και 20%.
Στα σχέδια της νέας κυβέρνησης βρίσκεται και η πρόθεση για κατάργηση της αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 έτη από 66 και 5 μήνες, το οποίο επρόκειτο να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2019. Μέτρο που θα προκαλέσει ωστόσο απώλεια 5 δισ. ευρώ.
Προβλέπεται ακόμη η δημιουργία «καθολικού εισοδήματος» 780 ευρώ τον μήνα για τους φτωχούς, μέτρο το κόστος του οποίου θα ανέλθει σε 17 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Σεβασμός στο σύμφωνο
H βουλευτής πάντως του Κινήματος των Πέντε Αστέρων Λάουρα Καστέλι, που συνέβαλε στη συγγραφή του κοινού κυβερνητικού προγράμματος, δήλωσε στο Reuters ότι η εξαίρεση από το δημόσιο χρέος των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ θα βοηθήσει την Ιταλία να ανταποκριθεί στους κανόνες για μείωση του δημόσιου χρέους. «Η μόνη επίπτωση (της πρότασης) είναι να διευκολύνει τον σεβασμό του δημοσιονομικού συμφώνου», επισήμανε η Καστέλι.
