Από την έντυπη έκδοση
Των Νίκου Μπέλλου – Μωυσή Λίτση
Οι γαλλικές προεδρικές εκλογές που ξεκινούν αύριο με τον πρώτο από τους δύο γύρους και οι βουλευτικές εκλογές τον Ιούνιο θα κρίνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό και τις εξελίξεις στην Ε.Ε., κυρίως στην Ευρωζώνη, αφού για πρώτη φορά οι δυνάμεις του λαϊκισμού φλερτάρουν ανοικτά με την εξουσία, στη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα και οικονομία της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Στις Βρυξέλλες, έδρα των θεσμικών οργάνων, αλλά και στις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παρακολουθούν σε καθημερινή βάση τις δημοσκοπήσεις στη Γαλλία και όσο αυτές δεν μπορούν να βγάλουν αδιαφιλονίκητο φαβορί, τόσο η αγωνία κορυφώνεται.
Ενδεικτικό της αβεβαιότητας είναι το γεγονός ότι λίγες ώρες πριν από τον αυριανό πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, οι τέσσερις πρώτοι στις δημοσκοπήσεις κινούνταν σε ένα εύρος πέντε ποσοστιαίων μονάδων, δηλαδή βρίσκονται πολύ κοντά στα όρια του στατιστικού λάθος, κάνοντας απαγορευτική οποιαδήποτε ασφαλή πρόβλεψη.
Η Γαλλία δεν είναι Ολλανδία, όπου η άνοδος των λαϊκιστών ανησυχούσε μεν πριν από τις εκλογές της 20ής Μαρτίου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν τρομοκρατούσε, η κατάσταση σήμερα είναι πολύ διαφορετική. Ο γαλλογερμανικός άξονας είναι η κινητήρια δύναμη της Ευρώπης, ό,τι επιτεύχθηκε διαχρονικά στην Ε.Ε. οφείλεται σε ηγέτες αυτών των χωρών, στα δίδυμα Μονέ-Αντενάουερ, Ζισκάρ Ντ’ Εστέν-Σμιτ, Μιτεράν-Κολ. Τα διαστήματα που στις χώρες αυτές δεν υπήρχαν ηγέτες με ευρωπαϊκό όραμα, στην Ε.Ε. επικρατούσε στασιμότητα.
Σήμερα η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με πρωτοφανή προβλήματα που απειλούν την ύπαρξή της, όπως το αναμενόμενο επεισοδιακό Brexit, το προσφυγικό και ο απρόβλεπτος Ερντογάν, και κυρίως η άνοδος του λαϊκισμού, προϊόν της απομάκρυνσης των συμβατικών πολιτικών κομμάτων από την καθημερινότητα του πολίτη. Μετά την απόφαση των Βρετανών να αποχωρήσουν, η Ε.Ε. έχει ανάγκη όσο ποτέ τον γαλλογερμανικό άξονα, ο οποίος καλείται να δώσει ώθηση προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και κυρίως της εμβάθυνσης της Ευρωζώνης.
Στη Γερμανία (θα γίνουν εκλογές τον Σεπτέμβριο) δεν υπάρχει πρόβλημα δεδομένου ότι τα δύο φαβορί, η Άγκελα Μέρκελ από την πλευρά των Χριστιανοδημοκρατών και ο Μάρτιν Σουλτς των Σοσιαλδημοκρατών, είναι ευρωπαϊστές πολιτικοί και φαίνονται αποφασισμένοι να προωθήσουν αλλαγές στην Ευρώπη.
Aβεβαιότητα
Στη Γαλλία, όμως, η κατάσταση δεν ήταν ποτέ τόσο περίπλοκη όσο σήμερα γιατί οι θέσεις των τεσσάρων φαβορί των δημοσκοπήσεων είναι από απομακρυσμένες μέχρι διαμετρικά αντίθετες σε σχέση με την προσέγγιση της Ευρώπης.
Ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας χαρακτηρίζεται από υψηλή αβεβαιότητα, λόγω του υψηλού μέχρι την τελευταία στιγμή ποσοστού αναποφάσιστων και ανθρώπων που δηλώνουν ότι δεν σκοπεύουν να προσέλθουν στις κάλπες, με τέσσερις υποψηφίους να συνωστίζονται για το τελικό φίνις. Ο δεύτερος γύρος, ο οποίος θα αναδείξει τον νέο πρόεδρο της Γαλλίας, θα διεξαχθεί στις 7 Μαΐου.
Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις φέρουν πρώτο τον πρώην σύμβουλο του προέδρου Ολάντ και πρώην υπουργό Οικονομίας Εμανουέλ Μακρόν (23%-24%), ενώ στη δεύτερη θέση 1 με 2 μονάδες πίσω από τον Μακρόν, ανάλογα με τις δημοσκοπήσεις, βρίσκεται η Μαρίν Λεπέν. Στην τρίτη θέση εναλλάσσονται στις δημοσκοπήσεις ο γκωλικός Φρανσουά Φιγιόν και ο ανένταχτος αριστερός Ζαν-Λικ Μελανσόν, ο οποίος και εμφανίζει τη μεγαλύτερη δυναμική τις τελευταίες βδομάδες πλησιάζοντας το 20%, χωρίς κανένα κομματικό μηχανισμό πίσω του, ούτε γνωστά στελέχη.
Σε χθεσινή δημοσκόπηση των Ipsos/Sopra/Steria, ο Μακρόν προηγείται με 24% έναντι 22% της Μαρίν Λεπέν, με τους Φιγιόν και Μελανσόν να συγκεντρώνουν από 19% ο καθένας. Σε δημοσκόπηση της Opinionway, o Μακρόν συγκεντρώνει 23% έναντι 22% της Λεπέν και ακολουθούν ο Φιγιόν με 21% και ο Μελανσόν με 18%.
Το αρνητικότερο σενάριο για τη Γαλλία και την Ευρώπη, αν και συγκεντρώνει λίγες πιθανότητες, θα ήταν να βγουν αύριο από την κάλπη στις δύο πρώτες θέσεις η Λεπέν και ο Μελανσόν, που σημαίνει ότι ένας από τους δύο θα γινόταν ο επόμενος πρόεδρος.
Μέχρι στιγμής στις δημοσκοπήσεις, ο Μακρόν εάν περάσει στον δεύτερο γύρο (7 Μαΐου) κερδίζει έναντι όλων των αντιπάλων, ενώ από την άλλη η Λεπέν αν περάσει στον δεύτερο γύρο χάνει από όλους τους πιθανούς αντιπάλους της, ακόμη και από τον Μελανσόν. Ωστόσο, αυτό λένε οι δημοσκοπήσεις, οι οποίες πολλές φορές διαψεύδονται από την κάλπη.
Σε σχέση με την Ελλάδα, γενικότερα η χώρα μας έχει κάθε συμφέρον τα πράγματα να εξελιχθούν ομαλά στη Γαλλία και να επικρατήσουν οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, στη λογική ότι σε μια κρίση οι πρώτοι που πέφτουν είναι οι αδύναμοι κρίκοι και σήμερα είμαστε ο πιο αδύναμος κρίκος, αφού είμαστε πλήρως εξαρτημένοι από τις δόσεις του δανείου. Μακράν η καλύτερη εξέλιξη για την Ελλάδα θα ήταν μια νίκη του Εμανουέλ Μακρόν, όχι μόνο λόγω των γενικότερων θέσεών του για την Ευρώπη, αλλά κυρίως γιατί σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης και μάλιστα ως υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας ήταν πολέμιος του Grexit, είχε ταχθεί κατά της σκληρής λιτότητας που επιβλήθηκε στη χώρα μας, ενώ είναι υποστηρικτής μιας ουσιαστικής ελάφρυνσης του χρέους.
Τέσσερις υποψήφιοι στο νήμα
- Εμανουέλ Μακρόν
Ο πρώην υπουργός Οικονομίας, ο οποίος πριν από έναν χρόνο παραιτήθηκε για να δημιουργήσει το δικό του πολιτικό κίνημα, παίρνοντας αποστάσεις από τους σοσιαλιστές, κινείται μεταξύ κεντροδεξιάς και σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή στη μεγάλη δεξαμενή των ψηφοφόρων. Έχει διεμβολίσει τα παραδοσιακά κόμματα του χώρου αυτού, παίρνοντας μαζί του σημαντικά στελέχη τους. Ο κ. Μακρόν θεωρεί ως μοναδική διέξοδο για την Ευρώπη τη φυγή προς τα εμπρός και όποιος θελήσει ας ακολουθήσει, ενώ για τη Γαλλία υπόσχεται μεγάλες μεταρρυθμίσεις, κυρίως στον κρατικό τομέα. Είναι προφανές ότι μια νίκη του Μακρόν θα είναι η καλύτερη εξέλιξη για την Ευρώπη και αυτό εύχονται όλοι στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο. Πάντως, για να μπορέσει να κυβερνήσει θα πρέπει να κερδίσει και τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου και εκεί θα πρέπει πρώτα να κάνει το κίνημά του κόμμα, αλλά και τις κατάλληλες επιλογές προσώπων. - Μαρίν Λεπέν
Δεύτερη στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται η Μαρίν Λεπέν, η οποία τις τελευταίες βδομάδες εμφανίζει μια τάση συρρίκνωσης της δύναμής της, αν και το τρομοκρατικό χτύπημα στο Παρίσι την Πέμπτη το βράδυ θα μπορούσε θεωρητικά να της δώσει ώθηση. Η Λεπέν έχει υποσχεθεί δημοψήφισμα για την έξοδο της Γαλλίας από την Ευρωζώνη, αλλά και από την Ε.Ε. εάν η τελευταία δεν εγκαταλείψει την παγκοσμιοποίηση. Είναι σαφές ότι όσα υπόσχεται είναι ο ορισμός της δημαγωγίας και του λαϊκισμού, ωστόσο μια νίκη της θα έφερνε πρωτοφανή αναταραχή όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και στην Ευρώπη. Το μειονέκτημά της είναι πως ακόμη κι αν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, για να μπορέσει να κάνει αυτά που υπόσχεται θα πρέπει να κερδίσει και τις βουλευτικές του Ιουνίου και αυτό φαίνεται πολύ δύσκολο αν όχι αδύνατο καθώς χωρίς συμμαχίες είναι αδύνατη η αυτοδυναμία και προς το παρόν με τη Λεπέν δεν συνεργάζεται κανένα κόμμα. - Φρανσουά Φιγιόν
Για τον γκολικό Φρανσουά Φιγιόν αυτές οι προεδρικές φαίνονταν περίπατος, αφού οι πρώτες δημοσκοπήσεις τον έφεραν άνετο νικητή, μέχρι που αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο του διορισμού στο ιδιαίτερο γραφείο του της γυναίκας του για δεκαετίες και των δύο παιδιών του κατά καιρούς. Ο Φιγιόν κατηγορείται από τη γαλλική δικαιοσύνη για εικονική απασχόληση μελών της οικογενείας του με χρήματα του Δημοσίου. Ο ίδιος μιλάει για σκευωρία, αλλά η πλειονότητα των Γάλλων, τουλάχιστον από τις δημοσκοπήσεις, δείχνει ότι δεν συμμερίζεται την άποψή του. Για να περάσει στον δεύτερο γύρο ο κ. Φιγιόν θα πρέπει να τερματίσει πρώτος ή δεύτερος αύριο, κάτι που μοιάζει δύσκολο αλλά όχι αδύνατο με δεδομένη τη μικρή διαφορά που χωρίζει τους τέσσερις πρώτους. Εάν κερδίσει τις προεδρικές είναι σχεδόν βέβαιο πως θα κερδίσει και τις βουλευτικές γιατί έχει πίσω του τον κομματικό μηχανισμό των γκολικών και των κεντρώων. Αναφορικά με την Ευρώπη, ως γκολικός παλιάς κοπής, ο πρώην πρωθυπουργός του Νικολά Σαρκοζί δεν θεωρείται ιδιαίτερα ευρωπαϊστής, αλλά ούτε και αντιευρωπαίος. Σε κάθε περίπτωση δεν προκαλεί φόβο στις Βρυξέλλες, αλλά ούτε και ενθουσιασμό. - Ζαν-Λικ Μελανσόν
Ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, άλλοτε μέλος του σοσιαλιστικού κόμματος και σύμβουλος του Μιτεράν, είναι αντισυστημικός και εμφανίζει τη μεγαλύτερη δυναμική τις τελευταίες βδομάδες πλησιάζοντας το 20%, χωρίς κανένα κομματικό μηχανισμό πίσω του, ούτε γνωστά στελέχη. Χρησιμοποιεί, όμως, πολύ καλά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ είναι ο τελευταίος Γάλλος και από τους ελάχιστους πλέον Ευρωπαίους πολιτικούς που έχει ευχέρεια λόγου και μάλιστα από στήθους. Πριν από λίγες μέρες συγκέντρωσε στο λιμάνι της Μασσαλίας 70.000 οπαδούς του, αριθμός πρωτοφανής για μια χώρα που δεν φημίζεται για τις μεγάλες υπαίθριες προεκλογικές συγκεντρώσεις. Ο Μελανσόν θέλει να αλλάξει τις ευρωπαϊκές συνθήκες, να δοθεί έμφαση στον κοινωνικό τομέα και να υπάρξει προστατευτισμός έναντι της παγκοσμιοποίησης. Διαφορετικά απειλεί με έξοδο της Γαλλίας από την Ευρωζώνη, αν και τις τελευταίες μέρες λόγω της δυναμικής που έχει και για να διευρύνει το ακροατήριό του «στρογγυλεύει» τις απειλές περί εξόδου. Σίγουρα δεν είναι Λεπέν, ωστόσο η νίκη του Μελανσόν θα έφερνε αναταραχή στη Γαλλία και στην Ε.Ε., ενώ το μειονέκτημά και του ίδιου είναι πως δεν έχει κόμμα και δεν θα μπορέσει, αν εκλεγεί, να κερδίσει και τις βουλευτικές εκλογές.
Στις κάλπες υπό τη σκιά του τρομοκρατικού χτυπήματος
Με πρωτοφανή μέτρα ασφαλείας, μετά την προχθεσινή τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, προσέρχονται αύριο στις κάλπες οι Γάλλοι, σε μια ετυμηγορία η οποία μπορεί να αποδειχτεί μοιραία για το μέλλον της Ε.Ε. Παράγοντες της Ε.Ε. δηλώνουν πως δεν υπάρχει σχέδιο Β για την περίπτωση που οι δύο θεωρούμενοι «κόκκινο πανί» για τις Βρυξέλλες υποψήφιοι, η ακροδεξιά Λεπέν και ο αριστερός Μελανσόν, επικρατήσουν στον κρίσιμο αυριανό πρώτο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών.
Οι υποψήφιοι της δεξιάς και της άκρας δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν και Μαρίν Λεπέν έσπευσαν να υιοθετήσουν άμεσα μετά τη νέα τρομοκρατική επίθεση «πολεμοχαρή ρητορική», κάνοντας λόγο για πόλεμο με τους ισλαμιστές, ο οποίος πρέπει να κερδηθεί, ζητώντας παράλληλα την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων, ενώ ο ανεξάρτητος υποψήφιος Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε τους Γάλλους «να μην ενδώσουν στον φόβο».
Αργά το βράδυ της Πέμπτης ένας ένοπλος επιτέθηκε με καλάσνικοφ στην πολυσύχναστη λεωφόρο των Ηλυσίων στο Παρίσι και σκότωσε έναν αστυνομικό και τραυμάτισε άλλους δύο πριν πέσει νεκρός ο ίδιος από τα πυρά αστυνομικών. Την ευθύνη για το τρομοκρατικό χτύπημα ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος. Πρόκειται για τον 39χρονο Γάλλο υπήκοο Καρίμ Σερφί, ο οποίος είχε εκτίσει πολυετή κάθειρξη για προηγούμενες επιθέσεις κατά ανδρών των υπηρεσιών ασφαλείας.
Επίλεκτες μονάδες των δυνάμεων ασφαλείας θα συνδράμουν αύριο τους 50.000 αστυνομικούς, προκειμένου να αποτραπεί ένα επίδοξο τρομοκρατικό χτύπημα εν μέσω της εκλογικής διαδικασίας.
Ο υποψήφιος της δεξιάς Φρανσουά Φιγιόν, ο οποίος δείχνει αξιοσημείωτη αντοχή στις δημοσκοπήσεις παρά την εμπλοκή της οικογένειάς του σε σκάνδαλο αργομισθίας, δήλωσε χθες ότι η καταπολέμηση του «ισλαμιστικού ολοκληρωτισμού» πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τον νέο πρόεδρο.
«Το ριζοσπαστικό Ισλάμ απειλεί τις αξίες μας και τη δύναμη του χαρακτήρα μας. Βρισκόμαστε σε πόλεμο, δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική, ή εμείς ή αυτοί» τόνισε.
Ο Φιγιόν ανέφερε ακόμη σε συνέντευξηΤύπου ότι αν εκλεγεί πρόεδρος, θα προσπαθήσει να επαναδιαπραγματευτεί τη συνθήκη Σένγκεν προκειμένου να διατηρηθούν οι συνοριακοί έλεγχοι και πέραν του Νοεμβρίου του 2017 – η Γαλλία έχει προσωρινά επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους από τον Νοέμβριο του 2015, μετά το μπαράζ τρομοκρατικών επιθέσεων που έχει δεχτεί.
Η Μαρίν Λεπέν ζήτησε από τον πρόεδρο Ολάντ να επαναφέρει αμέσως τους συνοριακούς ελέγχους και να προχωρήσει στην απέλαση όσων ξένων βρίσκονται σε λίστες των μυστικών υπηρεσιών.
«Δεν μπορούμε να αντέξουμε να χάσουμε αυτόν τον πόλεμο, αλλά τα δέκα τελευταία χρόνια, αριστερές και δεξιές κυβερνήσεις έχουν κάνει ό,τι μπορούν για να τον χάσουμε» είπε η Λεπέν, μιλώντας στους δημοσιογράφους από τα γραφεία της προεκλογικής της καμπάνιας.
Αναφερόμενη στον πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, η Λεπέν ανέφερε: «Ζητώ μια προσπάθεια της τελευταίας στιγμής από αυτόν πριν εγκαταλείψει την εξουσία: Του ζητώ επισήμως να επαναφέρει με αποτελεσματικότητα τα σύνορά μας».
Το φερόμενο ως φαβορί να κόψει πρώτος το νήμα της αυριανής εκλογικής αναμέτρησης Εμανουέλ Μακρόν, κάλεσε τους Γάλλους να μην ενδώσουν στον φόβο. «Μην ενδίδετε στο φόβο, μην ενδίδετε στη διαίρεση και τον εκφοβισμό. Η Δημοκρατία είναι ισχυρότερη» ανέφερε σε ανακοίνωσή του η οποία μεταδόθηκε από την έδρα της προεκλογικής του εκστρατείας.
Παρέμβαση Τραμπ
Παρέμβαση στις εκλογές, με αφορμή το τρομοκρατικό χτύπημα, έκανε και ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Μέσω του προσφιλούς του Twitter σχολίασε: «Μία ακόμη τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι. Θα έχει μεγάλη επίπτωση στην προεδρική εκλογή!»
Οι Βρυξέλλες τρέμουν στην ιδέα μιας αναμέτρησης Λεπέν – Μελανσόν στον δεύτερο γύρο, αλλά όπως δηλώνει Ευρωπαίος διπλωμάτης στο Reuters, η Ε.Ε. δεν έχει σχέδιο Β για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. «Αν η Μαρίν Λεπέν κερδίσει τις εκλογές, η Ε.Ε. όπως την ξέρουμε παύει να υπάρχει» επισημαίνει Ευρωπαίος διπλωμάτης, ο οποίος έχει υπηρετήσει στο Παρίσι. «Τότε πρέπει να σκεφτούμε άλλα μοντέλα. Δεν υπάρχει σχέδιο Β. Η πόλη (σ.σ.: οι Βρυξέλλες) τρέμει από μέσα της» τονίζει.
