Η ιστορική επίσκεψη του Μπαράκ Ομπάμα στην Κούβα, η πρώτη Αμερικανού προέδρου στο νησί της Καραϊβικής εδώ και 88 χρόνια, σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις των δύο χωρών και ανοίγει νέους ορίζοντες τόσο σε επίπεδο γεωπολιτικής στρατηγικής όσο και σε οικονομικό. Όλα αυτά προϋποθέτουν αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και πρόοδο της Κούβας στο μέτωπο της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αναλυτές, ωστόσο, πιστεύουν ότι η επούλωση των πολιτικών “πληγών” θα είναι πιο εύκολη ή τουλάχιστον λιγότερο χρονοβόρα υπόθεση από την πλήρη αποκατάσταση των οικονομικών δεσμών.
Έναν και πλέον χρόνο μετά τη συμφωνία ανάμεσα στον Μπαράκ Ομπάμα και τον πρόεδρο της Κούβας, Ραούλ Κάστρο, για επαναπροσέγγιση, οι Αμερικανοί επενδυτές και επιχειρηματίες παραμένουν επιφυλακτικοί απέναντι σε μία οικονομία, η οποία έχει δοκιμαστεί από ένα εμπάργκο πέντε δεκαετιών, ενώ και οι Κουβανοί εμφανίζονται να έχουν ανάμεικτα συναισθήματα ως προς την υποδοχή των αμερικανικών επενδύσεων.
Χθες το βράδυ η ξενοδοχειακή αλυσίδα Starwood ανακοίνωσε ότι έλαβε το πράσινο φως από το υπουργείο Οικονομικών για να ανοίξει δύο ξενοδοχεία στην Αβάνα. Είναι η πρώτη αμερικανική πολυεθνική που εγκαθίσταται στην χώρα μετά την επανάσταση του Φιντέλ Κάστρο το 1959. Οι JetBlue Airways Corp., Carnival Corp. και Airbnb Inc. είναι επίσης μεταξύ των εταιρειών, που έχουν ανακοινώσει επενδύσεις ή πρόθεση για ένα τέτοιο βήμα. Αυτές, ωστόσο, όπως σχολίαζαν αναλυτές, είναι περισσότερο η εξαίρεση παρά ο κανόνας.
Μεταξύ των κυριότερων προκλήσεων είναι οι αντιστάσεις στους κόλπους του Κογκρέσου των ΗΠΑ, η νομοθεσία της Κούβας σχετικά με το μετοχικό καθεστώς των επιχειρήσεων και τις εργασιακές σχέσεις, αλλά και το περίπλοκο σύστημα του διπλού νομίσματος, που ακολουθεί η χώρα. Ακόμη και εάν έχουμε πλήρη άρση των οικονομικών κυρώσεων- κάτι που εξαρτάται από τις διαθέσεις των ελεγχόμενων από τους Ρεπουμπλικάνους σωμάτων του Κογκρέσου- δεν θα μπορούμε να μιλήσουμε για ομαλοποίηση των οικονομικών σχέσεων, όπως προειδοποιούν οι ειδικοί. Θα χρειαστούν σκληρές διαπραγματεύσεις, τις οποίες πιθανότατα θα αναλάβει ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος και όχι ο Μπαράκ Ομπάμα.
Οι αρχές της Κούβας ενδεχομένως να αναγκαστούν να επεναξετάσουν το σημερινό νομισματικό σύστημα. Η χώρα αυτή τη στιγμή έχει το πέσο (με την ισοτιμία στα 23 πέσο ανά αμερικανικό δολάριο) και το μετατρέψιμο πέσο (του οποίου η ισοτιμία με το δολάριο είναι περίπου 1:1). Η εκτεταμένη χρήση του δεύτερου προκαλεί διάφορες στρεβλώσεις. Ωστόσο μία απότομη προσαρμογή της ισοτιμίας θα πυροδοτούσε έκρηξη του πληθωρισμού. Οι όποιες κινήσεις σε αυτό το μέτωπο θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεχτικές.
Επιπλέον, οι περισσότερες ξένες επιχειρήσεις, που έχουν λάβει έγκριση για παρουσία στην Κούβα, επιτρέπεται να διατηρούν μετοχικό μερίδιο έως και 49%, με το υπόλοιπο να ελέγχεται από κρατική εταιρεία συμμετοχών. Σε τέτοιες κοινοπραξίες είναι ο κρατικά ελεγχόμενος φορέας, που αποφασίζει για τις προσλήψεις προσωπικού και το ύψος των μισθών, αλλά ενίοτε ακόμη και για αποφάσεις, που αφορούν την στρατηγική.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg πίσω από τις κρατικές εταιρείες με τις οποίες αναγκάζονται να συνεργαστούν οι ξένες επιχειρήσεις βρίσκεται ο Λουίς Αλμπέρτο Ροντρίγκεζ, στρατηγός των ενόπλων δυνάμεων, ο οποίος έχει αναλάβει την επίβλεψη του Grupo Administracion Empresarial, ενός κρατικού κολοσσού με τουλάχιστον 57 θυγατρικές. Είναι επίσης ο σύζυγος της κόρης του Ραούλ Κάστρο.
Κανείς πάντως δεν αμφισβητεί ότι ανοίγονται ευκαιρίες. Σε πρόσφατη ανάλυσή του ο οίκος Moody’s έχει επισημάνει ότι οι κλάδοι με τις μεγαλύτερες προοπτικές στην Κούβα για αμερικανικές επενδύσεις είναι αυτοί του τουρισμού, της γεωργίας και των ιατρικών υπηρεσιών.
