Στη βουλγαρική λουτρόπολη Βάρνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιχειρήσει να βρει ένα modus vivendi με την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν. Οι οιωνοί δεν φαίνονται ευνοϊκοί, ενώ η ατζέντα των συζητήσεων προοιωνίζεται δύσκολη.
Και οι δύο πλευρές έχουν βάλει ψηλά τον πήχη και θέλουν να επιτύχουν τα μέγιστα, όχι όμως απαραίτητα προς την ίδια κατεύθυνση. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει τη συνάντηση της Βάρνα τόσο δύσκολη. Από πλευράς Ε.Ε. δεν υπάρχουν αυταπάτες. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ το επανέλαβε πολλές φορές τις προηγούμενες ημέρες. Αλλά και ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, που είχε και την πρωτοβουλία της συνάντησης, έσπευσε να διευκρινίσει ότι η ημέρα θα είναι πολύ δύσκολη.
«Η Τουρκία απομακρύνεται από τις αξίες της Ε.Ε.»
Ο κατάλογος θεμάτων είναι μακρύς: μεταξύ αυτών η προσφυγική συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, οι τουρκικές επιχειρήσεις στην Συρία, η «κλινικά νεκρή» υποψηφιότητα της χώρας στην Ε.Ε. και η διάβρωση των δομών του κράτους δικαίου μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα τον Ιούλιο του 2016.
Σχεδόν 9 δισ. ευρώ έχει εμβάσει από το 2007 η Ε.Ε. στη χώρα στο πλαίσιο του προενταξιακού διαλόγου, ωστόσο πολλά πρότζεκτ είτε δεν έγιναν είτε έμειναν στη μέση, όπως σημειώνει στη γερμανική ραδιοφωνία DLF ο Ντένις Βέρνερους από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο. «Επί τη βάσει των 10 αυτών χρόνων, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι στον τομέα διοίκησης των τουρκικών υπηρεσιών δεν έχει γίνει καμιά πρόοδος, ότι καταγράφονται καθυστερήσεις. Αυτό ισχύει κυρίως στον τομέα του κράτους δικαίου της χώρας, όπου συστηματικά πρότζεκτ που έχουν να κάνουν με τη Δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία του Τύπου είτε παρεμποδίζονται είτε δεν προχωρούν σωστά».
Τo δίλημμα της Ε.Ε. είναι μεγάλο. Από τη μια η Τουρκία αποτελεί χώρα-κλειδί στην προσφυγική κρίση, από την άλλη η πολιτική Ερντογάν από το αποτυχημένο πραξικόπημα και μετά απομακρύνει τη χώρα του έτη φωτός από την Ε.Ε. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε συνέντευξή του στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας Die Welt, ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κούρτς ζήτησε να σταματήσουν οι προενταξιακές διαπραγματεύσεις, «Η Τουρκία απομακρύνεται εδώ και χρόνια από την Ε.Ε. και τις αξίες της», είπε ο κ. Κουρτς, κάτι που προφανώς ασπάζονται πολλοί, αν όχι όλοι οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων των χωρών-μελών της Ε.Ε.
«Να τραβήξουμε τους μοχλούς»
Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής των Πρασίνων Σκα Κέλερ ζήτησε από την Κομισιόν να πάρει ξεκάθαρη θέση. «Χρειαζόμαστε άμεσα μια καθαρή γραμμή της Κομισιόν αλλά και των κρατών – μελών απέναντι στην Τουρκία. Διότι η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα είναι καταστροφική, γι αυτό θα πρέπει να τραβήξουμε τους μοχλούς που διαθέτουμε». Εάν η Ε.Ε. θα τραβήξει απόψε αυτούς τους μοχλούς στη Βάρνα, μένει να φανεί. Κανείς από τους σημερινούς πρωταγωνιστές δεν έχει συμφέρον από τυχόν εκτροχιασμό των συζητήσεων.
Για την Τουρκία η Ε.Ε., παρά τις κραυγές Ερντογάν, παραμένει σημαντικός εμπορικός εταίρος, ενώ για τις Βρυξέλλες η Άγκυρα είναι αναντικατάστατη στην καταπολέμηση της προσφυγικής κρίσης. «Η Βάρνα θα δώσει την ευκαιρία στις δύο πλευρές να επανεκκινήσουν τον μεταξύ τους διάλογο, ακόμη κι αν δεν επέλθει καμιά ουσιαστική πρόοδος», θεωρεί η Ζάνα Ζομπούρ από το Κέντρο Διεθνών Σπουδών και Έρευνας CERI.
