Ήταν άσημοι τεχνοκράτες. Μέχρι την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Τότε αναδείχτηκαν σε πρωταγωνιστές της παγκόσμιας οικονομίας.
Αυτό είναι ένα μεγάλο άλμα για θεσμούς που στις αρχές του αιώνα ήταν απρόθυμοι να εκδώσουν έστω και ένα δελτίο τύπου.
Οι υπεύθυνοι των κεντρικών τραπεζών, όπως ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Μπεν Μπερνάνκι και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, έγιναν αναγνωρίσιμα ονόματα, εμφανιζόμενοι σε τηλεοπτικές εκπομπές υψηλής τηλεθέασης ή πρωταγωνιστώντας σε μεγάλα συνέδρια.
Ο Μαρκ Κάρνεϊ, πρώην επικεφαλής τόσο της Τράπεζας του Καναδά όσο και της Τράπεζας της Αγγλίας, επιχείρησε την αντικατάσταση του Τζάστιν Τριντό ως επικεφαλής του Φιλελεύθερου Κόμματος του Καναδά. Ο σημερινός διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, ο Άντριου Μπέιλι, μπήκε ακόμη και στο TikTok για να εξηγήσει την οικονομική πολιτική.
Αλλά η εκτόξευση της φήμης τους συνοδεύεται από αντιδράσεις. Κι από τα δεξιά και από τα αριστερά, σημειώνει το Bloomberg.
Καρφωμένο στην Fed το βλέμμα του Τραμπ
Στις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ επικρίνει συστηματικά τη Fed. Έχει υποστηρίξει ότι θα πρέπει να του επιτραπεί να επηρεάζει την πολιτική της Fed, αν και στη συνέχεια το πήρε πίσω, λέγοντας ότι έχει απλώς το δικαίωμα να λέει πόσο πιστεύει ότι πρέπει να κυμαίνονται τα επιτόκια.
Στην ομιλία του στο Νταβός, είπε ότι «θα απαιτήσει να πέσουν αμέσως τα επιτόκια», προσθέτοντας επίσης ότι «θα πρέπει να πέσουν σε ολόκληρο τον κόσμο».
«Η εποπτεία τους είναι θέμα δημοκρατίας»
Αλλά και η ακαδημαϊκός Leah Downey, στο πρόσφατο βιβλίο της “Our Money: Monetary Policy As If Democracy Matters” αμφισβητεί τα πλεονεκτήματα της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών.
Για την Downey, η οποία είναι ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, το ερώτημα είναι «πώς η δημιουργία χρήματος και η νομισματική πολιτική μπορούν να γίνουν πιο δημοκρατικές».
Το ερώτημα για την ίδια δεν είναι πώς να απομονώσουμε τους κεντρικούς τραπεζίτες από τους πολιτικούς. Αντίθετα, είναι πώς θα επιτευχθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ του να επιτραπεί στους εμπειρογνώμονες της νομισματικής πολιτικής να κάνουν τη δουλειά τους, και να διασφαλιστεί παράλληλα η εποπτεία τους.
Εν αρχή…υπήρχε έλεγχος
Στις ΗΠΑ, η Fed ιδρύθηκε το 1913, ως απάντηση στις συχνές τραπεζικές κρίσεις. Ο τρόπος λειτουργίας της, ήταν ένας συμβιβασμός μεταξύ της επιθυμίας των τραπεζών για ένα ιδιωτικού χαρακτήρα ίδρυμα και της επιθυμίας των ρεφορμιστών για μια νέα κρατική υπηρεσία.
Ο υπουργός Οικονομικών προήδρευε αρχικά στο διοικητικό συμβούλιο της ομοσπονδιακής Τράπεζας. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Fed συμφώνησε να βοηθήσει το υπουργείο Οικονομικών να συγκρατήσει τις αποδόσεις προκειμένου να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο.
Η πορεία προς τη σημερινή ανεξαρτησία δεν ξεκίνησε παρά το 1951, με μια συμφωνία μεταξύ της Fed και του Υπουργείου Οικονομικών που αναγνώριζε την ελευθερία της κεντρικής τράπεζας να διαχειρίζεται τη νομισματική πολιτική. Για δεκαετίες μετά, οι πρόεδροι και των δύο κομμάτων ασκούσαν πιέσεις, άλλοτε απευθείας και άλλοτε μέσω του Υπουργείου Οικονομικών.
Η δημιουργία χρήματος στους εκλεγμένους
Η Downey τάσσεται κατά της παραχώρησης ανεξαρτησίας στις κεντρικές τράπεζες, με το σκεπτικό ότι η εκχώρηση τέτοιων κρίσιμων αποφάσεων για την οικονομία δεν είναι ούτε οικονομικά συνετή, ούτε δημοκρατική. Μια υγιής δημοκρατία είναι εκείνη όπου η πλάστιγγα της εξουσίας σχετικά με τη δημιουργία χρήματος κλίνει προς τους εκλεγμένους νομοθέτες, υποστηρίζει.
«Η υπερβολική ανεξαρτησία δεν συνάδει με τη Δημοκρατία»
Η κοινωνία θα πρέπει να είναι σε θέση να αξιοποιεί την τεχνογνωσία χωρίς να κυβερνάται από τεχνοκράτες.
Η κεντρική τοποθέτηση της Downey είναι φιλοσοφική: η υπερβολική ανεξαρτησία σε έναν τόσο κεντρικό τομέα χάραξης πολιτικής δεν συνάδει με τη Δημοκρατία.
Η Downey υποστηρίζει ότι τα όποια οικονομικά οφέλη δεν αντισταθμίζουν το πλήγμα στη δημοκρατία.
naftemporiki.gr
