Το 2024 έφερε στην Ευρώπη δύο πολέμους στη γειτονιά της, πολιτικές αναταράξεις σε μεγάλες οικονομίες της, αναιμική ανάπτυξη και χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, με την ΕΚΤ να προσπαθεί να προσφέρει τα απαραίτητα στηρίγματα. Τι θα κομίσει το 2025;
Ένα παρόμοιο σκηνικό, αλλά νέες προκλήσεις. Για αυτές συζητήσαμε με τον Dean Turner, Chief Eurozone and UK Economist στη UBS Global Wealth Management, ο οποίος επισκέφτηκε τη χώρα μας.
Η πιο άμεση από τις προκλήσεις; Οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις και ο φόβος για «παράλυση» στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του ευρώ, τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Ο πληγωμένος γαλλογερμανικός άξονας
Ο γαλλογερμανικός άξονας, που οδηγούσε σε πολλαπλά επίπεδα τη γηραιά ήπειρο, φαίνεται να έχει σκουριάσει. «Το πολιτικό κενό που παρατηρούμε τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία λειτουργεί ως τροχοπέδη για τις μεταρρυθμίσεις», τονίζει ο Dean Turner.
Στη Γερμανία, όπως εξηγεί, η οικονομία βρίσκεται σαφώς σε μετάβαση. Η βιομηχανία δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί πλήρως σε έναν κόσμο με υψηλότερες τιμές ενέργειας, αλλά και αυξανόμενο ανταγωνισμό στις αγορές, προσθέτοντας: «Χρειαζόμαστε πολιτικές που να ευνοούν περισσότερο την ανάπτυξη, ουσιαστικά δημοσιονομική χαλάρωση και μεταρρυθμίσεις. Μέχρι να έχουμε τη νέα κυβέρνηση τον Φεβρουάριο και να δούμε ποιο θα είναι το πρόγραμμά της και οι φιλοδοξίες της, δεν θα ξέρουμε πολλά». Η βασική εκτίμηση είναι ότι η γερμανική οικονομία θα μείνει παγιδευμένη στη στασιμότητα. «Δεν έχουμε ύφεση, αλλά ούτε ανάπτυξη, η μεταβολή είναι οριακή».
Για τη Γαλλία, το τιμόνι της οποίας ανέλαβε μόλις ο Φρανσουά Μπαϊρού, πιστεύει ότι αποτελεί λιγότερο δραματική περίπτωση. «Θα έχουμε την έγκριση ενός προϋπολογισμού, τελικά», προβλέπει. Το υψηλό έλλειμμα (περίπου 6% του ΑΕΠ φέτος) ασκεί βεβαίως ανοδικές πιέσεις στις αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων, αλλά δεν υπάρχουν κίνδυνος για ένα σοκ, για μία ραγδαία αύξησή τους δηλαδή.
Η Γαλλία δεν θα είναι «νέα Ελλάδα», δεν θα έχουμε νέα κρίση χρέους
Ο κ. Turner δεν συμμερίζεται σε καμία περίπτωση τα σενάρια, που θέλουν τη Γαλλία να εξελίσσεται σε «νέα Ελλάδα», να είναι δηλαδή ο αρνητικός πρωταγωνιστή μίας νέας κρίσης χρέους.
«Η νέα πραγματικότητα είναι ότι δεν βλέπουμε αρκετή δημοσιονομική πειθαρχία σε χώρες όπως η Γαλλία. Παρά τους όποιους κινδύνους, όμως, δεν είμαστε στο κατώφλι μιας νέας κρίσης», ξεκαθαρίζει. Επιπλέον, υπογραμμίζει, ότι σε αντίθεση με το 2012, τώρα πια η ΕΚΤ είναι πιο ισχυρή, έχει περισσότερα «όπλα» στη διάθεσή της, όπως το OMT και τη δυνατότητα χρήσης του ισολογισμού με τρόπους που δεν ήταν δυνατοί πριν. «Υπάρχουν αρκετά εργαλεία που μπορούν να αποτρέψουν την εξάπλωση κρίσεων», λέει.
Όσο για τη συνολική κατάσταση στην Ευρωζώνη; Το βασικό σενάριο τη θέλει να αναπτύσσεται περίπου 1% το 2025, με τις οικονομίες του Νότου να είναι εκείνες που εμφανίζουν πιο δυναμικές προοπτικές.
Πού θα οδηγήσει τα επιτόκια η ΕΚΤ
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον λοιπόν, ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ μετά και την προχθεσινή μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης; Ο Dean Turner πιστεύει ότι θα ακολουθήσουν διαδοχικές μειώσεις της τάξης των 25 μ.β. σε κάθε συνεδρίαση έως και τον Ιούνιο του 2025, με το καταθετικό επιτόκιο να οδηγείται έτσι έως τότε στο 2%. Αυτό είναι το επίπεδο, που η ΕΚΤ θεωρεί ουδέτερο. Όσο για το εάν υπάρχει κίνδυνος να «παγώσει» η χαλάρωση της πολιτικής, το αποκλείει. Αντιθέτως πιστεύει ότι αν υπάρχει κάποια άλλα πιθανότητα, αυτή είναι να δούμε τα επιτόκια ελαφρώς χαμηλότερα, κοντά στο 1,5% έως το τέλος της επόμενης χρονιάς. «Ωστόσο, θεωρώ ότι αυτό είναι περισσότερο ένα σενάριο κινδύνου προς το παρόν, καθώς, παρά τις προβλέψεις για υποχώρηση του πληθωρισμού, στον τομέα των υπηρεσιών ο δείκτης εξακολουθεί να κινείται κοντά στο 4%. Νομίζω ότι θα χρειαστεί να δούμε περισσότερη πρόοδο σε αυτό το μέτωπο προτού η ΕΚΤ χαλαρώσει περαιτέρω την πολιτική της».
Ποιες οι επιπτώσεις από τους δασμούς του Τραμπ
Το 2025 είναι βεβαίως το έτος, κατά το οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ θα επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, αποφασισμένος για δασμούς και για πολιτικές «η Αμερική πρώτα». Θα μπορούσε αυτός ο παράγοντας να ανατρέψει τα δεδομένα για την Ευρωζώνη και την ΕΚΤ;
«Δεν πιστεύουμε ότι οι δασμοί θα είναι οριζόντιοι, για παράδειγμα 20% σε όλες τις εξαγωγές. Αυτό θα ήταν καταστροφικό για την οικονομία των ΗΠΑ αλλά και για άλλες οικονομίες. Εάν έχουμε επιλεκτικούς δασμούς, δεν πρέπει να υποτιμήσουμε το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει μια αρκετά καλή διαπραγματευτική θέση. Μπορεί να αντιδράσει στους δασμούς, όπως έκανε και στο παρελθόν», εξηγεί ο οικονομολόγος της UBS. «Επομένως, η προσδοκία μου είναι ότι θα επιτευχθεί μια συμφωνία για χαμηλότερους δασμούς. Ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό θα είναι περιορισμένος και δεν θα αλλάξει τη ρότα της ΕΚΤ».
Ωστόσο υπάρχει και μία άλλη διάσταση. Εάν ο Τραμπ στοχεύσει με υψηλούς δασμούς την Κίνα, τότε εκείνη θα αναζητήσει άλλες αγορές πέραν της αμερικανικής για τα προϊόντα της. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαμε να έχουμε μεγαλύτερες ποσότητες κινεζικών αγαθών να κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Και αυτός θα ήταν ένας αποπληθωριστικός παράγοντας (αφού οι τιμές τους είναι χαμηλότερες).
To ελληνικό success story
Σε αυτόν τον περίπλοκο κόσμο, πώς βλέπει o Dean Turner την Ελλάδα και ποια είναι η συμβουλή του για αυτή; «Η Ελλάδα είναι ένα success story. Με τη σωστή χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και εστιάζοντας στην τεχνολογία, η χώρα μπορεί να γίνει ακόμη πιο ανθεκτική και πιο δυναμική», τονίζει.
