Στις 22, 23 και 24 Νοεμβρίου 2024 πραγματοποιείται το 4ο Μαθητικό Συνέδριο Έρευνας και Επιστήμης στο Συνεδριακό Κέντρο του ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» στην Αθήνα.
Μαθητές από όλη την Ελλάδα αλλά και την ομογένεια έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν εργασίες με μορφή ολοκληρωμένης επιστημονικής μελέτης και έρευνας. Στόχος του συνεδρίου ήταν μεταξύ άλλων, να προσομοιώσει ένα Επιστημονικό Συνέδριο δίνοντας βήμα σε μαθητές να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν υλοποιήσει στο πλαίσιο σχολικών δραστηριοτήτων ή και ευρύτερων συνεργασιών, να ενθαρρύνει τους μαθητές στη συγγραφή μιας ολοκληρωμένης ερευνητικής εργασίας, ακολουθώντας συγκεκριμένη μορφοποίηση και τηρώντας κανόνες εγκυρότητας, να προωθήσει τη συνεργασία σχολικών μονάδων με Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα, με σκοπό την ενημέρωση των εκπαιδευτικών για τα σύγχρονα επιστημονικά επιτεύγματα, την εφαρμογή νέων μαθησιακών μεθόδων και τη διάχυση της νέας επιστημονικής γνώσης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Μεταξύ των εργασιών που παρουσιάστηκαν ήταν και εκείνες δύο ομάδων από το 26ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας/Μαράσλειο. Συγκεκριμένα οι μαθήτριες Βικτώρια Παλαιάκη, Στέλλα Μανώλου, Αγγελική Σωκρατίδη, Δήμητρα Μπαχμετιεφ, μελέτησαν την εξέλιξη της πλημμύρας Daniel στη Θεσσαλία τον Σεπτέμβριο του 2023 και οι μαθήτριες Ιωάννα Γιαννακοπούλου – Μουμούρη, Ελίνα Γεωργίου, Αρματά Παναγιώτα την εξέλιξη των πυρκαγιών στην Πορτογαλία τον Σεπτέμβριο του 2024, μέσω της χρήσης ανοιχτών επιστημονικών δεδομένων και ελεύθερων δορυφορικών δεδομένων.
Οι δύο ομάδες μαθητριών με την υποστήριξη των εκπαιδευτικών Κική Μακρή, Ιωάννα Λαζάρου, Χριστίνα Καρουσάτου και Μυρτώ Αποστόλου, παρευρέθηκαν στο Συνεδριακό Κέντρο του ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ και παρουσίασαν τις εργασίες τους.
Για την υλοποίηση των εργασιών χρησιμοποιήθηκαν ανοιχτά επιστημονικά δεδομένα από την υπηρεσία Μeteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, την εφαρμογή Ventusky καθώς και δορυφορικά δεδομένα από τις πλατφόρμες του EO Browser (ESA) και της NASA Worldview (NASΑ).
Οι μαθήτριες στην εργασία τους αποτύπωσαν το μέγεθος των πλημμυρισμένων περιοχών, λόγω της κακοκαιρίας που έπληξε τη Θεσσαλία από τις 3 ως τις 6 Σεπτεμβρίου, με αποτέλεσμα την απώλεια ζωής 17 πολιτών και την καταστροφή τεράστιων καλλιεργήσιμων εκτάσεων, δημόσιων υποδομών και κατοικιών.
Mέσω της χρήσης των καταγραφών των δορυφόρων Sentinel 2, αποτυπώθηκε η εξέλιξη της πλημμύρας και η μεταβολή της κάλυψης με νερό στις περιοχές Λίμνη Κάρλα, Βλοχός Καρδίτσας, Φαρκαδόνα Τρικάλων και Λάρισα, όπου έγινε η καταγραφή της επιφάνειας κάλυψης με νερό και λασποροεές. (εικόνα 1 και 2)
Εικόνα 1. Εξέλιξη της πλημμυρών λόγω της κακοκαιρίας Danie, όπως αποτυπώθηκε από την εργασία των μαθητριών (EO Browser, true color).
Ο χάρτης με τα δορυφορικά δεδομένα (εικόνα 2) δείχνει με μαύρο ως πράσινο σκούρο χρώμα τις περιοχές της Θεσσαλίας που έχουν πλημμυρίσει. Συνολικά υπολογίζονται περίπου 720.000 στρέμματα πλημμυρισμένων εκτάσεων (πηγή meteo.gr)
Στην εικόνα 3, το μπλε χρώμα απεικονίζει το νερό λόγω της πλημμύρας στις πληγείσες περιοχές και με το λευκό χρώμα τις αποθέσεις φερτών υλικών λόγω λασποροής στις πειροχές βορειοανατολικά της της Λάρισας, στην κοιλάδα των Τεμπών και βόρειοδυτικά της της λίμνης Κάρλας.
Πυρκαγιές στην Πορτογαλία
Μετά από μία περίοδο υψηλών θερμοκρασιών και έντονης ξηρασίας, στις 13 Σεπτεμβρίου 2024, ξέσπασαν δεκάδες πυρκαγιές στην Πορτογαλία με την έναρξη τους να τοποθετείται στην επαρχία Aveiro, όπου τα μέτωπα εξαπλώθηκαν σε περίμετρο 100 χιλιομέτρων και κατέστρεψαν σχεδόν 200.000 στρέμματα βλάστησης.
Με τη χρήση των δεδομένων από την πλατφόρμα της NASA Worldview οι μαθήτριες μεταξύ άλλων, σημείωσαν πως στις 13/9 στην έναρξη της πυρκαγιάς στην περιοχή Aveiro καταγράφηκε Θερμοκρασία φωτεινότητας (Brightness Temperature) 319,4 Kelvin (46,25oC) και και η Aκτινοβολούμενη θερμική ενέργεια (Fire Radiative Power )13,57 MW. Αντίστοιχα κατά την μέγιστη ανάπτυξη της πυρκαγιάς στις 18/9 στην ίδια οι καταγραφές είναι Brightness Temperature/Θερμοκρασία φωτεινότητας = 393.62 Kelvin (120, 47oC) και Fire Radiative Power/ Aκτινοβολούμενη θερμική ενέργεια/ = 295,31 MW
Οι πληροφορίες σχετικά την ποσότητα ακτινοβολούμενης θερμικής ενέργειας που απελευθερώνεται ανά μονάδα χρόνου σχετίζεται με τον ρυθμό με τον οποίο καταναλώνεται το καύσιμο, κατά συνέπεια με την δυναμική της πυρκαγιάς. Η απόδοση μίας ανεμογεννήτριας σε μία ημέρα κατά μέσο όρο υπολογίζεται περίπου 42 MW, άρα στις 13/9 η θερμική ενέργεια που απελευθερώθηκε ανά μονάδα χρόνου ήταν όμοια με το 1/3 μίας ανεμογεννήτριας ενώ στις 18/9 περίπου όμοια με εκείνη 7 ανεμογεννητριών.
Τα ανοιχτά δεδομένα είναι «ψηφιακά δεδομένα που διατίθενται με τα απαραίτητα τεχνικά και νομικά χαρακτηριστικά για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ελεύθερα, να επαναχρησιμοποιηθούν και να αναδιανεμηθούν από οποιονδήποτε, οποτεδήποτε και οπουδήποτε» (Open Data Charter 2015, para. 1).
Την επίβλεψη των εργασιών των μαθητριών είχε η εκπαιδευτικός Γεωλογίας Δρ Κική Μακρή, η οποία σημειώνει πως, η χρήση ανοιχτών επιστημονικών δεδομένων δεν προσφέρει μια νέα παιδαγωγική, αλλά συνδέεται με τις υπάρχουσες έννοιες διδασκαλίας και μάθησης για την καθοδήγηση της έρευνας και της πρακτικής και ειδικότερα συνδέεται με τη μάθηση βάσει της διερεύνησης, της ανοικτής εκπαίδευσης, της εξατομίκευσης και της αυθεντικότητας.
Παράλληλα παρέχει την ευκαιρία στους μαθητές, να παρατηρούν, να περιγράψουν και να μελετήσουν τη δημιουργία και εξέλιξη φυσικών κινδύνων. Μέσω της χρήσης εργαλείων όπως τα δορυφορικά δεδομένα και οι μετεωρολογικές μετρήσεις, οι μαθητές δύναται να ενισχύσουν τον επιστημονικό και ψηφιακό εγγραματισμό τους με κύριο πεδίο εκμάθησης το γεωπεριβάλλον. Ουσιαστικά οι μαθητές προσεγγίζουν τον ερευνητικό και διερευνητικό τρόπο σκέψης μέσω του οποίου μπορούν να κατανοήσουν και να συσχετίζουν τις αρχές των φυσικών επιστημών που διδάσκονται στο σχολικό πρόγραμμα με το φυσικό φαινόμενο που μελετούν.
Η διοργάνωση του 4ου Μαθητικού Συνεδρίου Έρευνας και Επιστήμης, αποτελεί μία σημαντική δράση καθώς υποδεικνύει πως τα ερευνητικά ιδρύματα καθώς και οι πρωτοβουλίες τους που συνδέουν τους μαθητές με τους επιστημονικό τρόπο σκέψης, παρέχουν στους μαθητές αλλά και τους εκπαιδευτικούς νέες ευκαιρίες να αναπτύξουν σύγχρονες και σημαντικές δεξιότητες που θα τους καταστήσουν ενεργούς και ικανούς πολίτες μέσα σε οποιαδήποτε εργασιακή και κοινωνική ομάδα.
*Το συνέδριο αποτελεί συνδιοργάνωση της Διοικούσας Επιτροπής Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων (ΔΕΠΠΣ) και του Γραφείου Εκπαίδευσης του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», με τον Τομέα Θετικών και Θεωρητικών Επιστημών και Διδακτικής του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Εργασίας του Παν. Πατρών, με το Εργαστήριο Διδακτικής της Φυσικής και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και με την Ε.Λ.Μ.Ε. Προτύπων και Πειραματικών. http://www.scrs.edu.gr/el/normal/home
