Έρευνα για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια στην Ελλάδα έκανε η εταιρία FocusBari σε 1003 άτομα ηλικίας 18+, τον Σεπτέμβριο του 2024.
Το πιο εντυπωσιακό εύρημα της έρευνας είναι ότι οι Έλληνες δεν είναι θετικοί στην πλειοψηφία τους στη λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Οι άνδρες είναι θετικοί σε ποσοστό 43% και οι γυναίκες σε ποσοστό 28%, που μας δίνει ποσοστό 35,5%. Ένας στους τρεις είναι, δηλαδή, θετικός στη λειτουργία των ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Αυτό σημαίνει ότι η λειτουργία των ιδιωτικών Πανεπιστημίων δεν αποτελεί αίτημα της κοινωνίας.
Αρνητικοί είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό οι νέοι κάτω των 34 ετών και θετικοί οι άνω των 55. Αναμενόμενο είναι· οι μεγαλύτεροι δεν θέλουν να πληρώνουν φόρους για να σπουδάζουν οι νεότεροι. Πιστεύουν ότι με τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια θα μειωθεί η χρηματοδότηση των δημόσιων Πανεπιστημίων και συνεπώς θα πληρώνουν λιγότερους φόρους. Αντίθετα οι νεότεροι νιώθουν ότι θα αυξηθούν οι κοινωνικές ανισότητες, πράγμα που δεν επιθυμούν.
Η κύρια ανησυχία
Στην ερώτηση: Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο κύριος προβληματισμός σε σχέση με τη λειτουργία των ιδιωτικών Πανεπιστημίων στη χώρα μας, οι απαντήσεις είναι διαφωτιστικές, όπως βλέπουμε στην εικόνα.
Ανησυχία για πρόσβαση μόνο σε οικονομικά δυνατούς / κατάργηση δημόσιων δομών ποσοστό 34%, κίνδυνος υποβάθμισης των δημόσιων Πανεπιστημίων 19%, Ανισότητα στην εκπαίδευση μεταξύ των κοινωνικών τάξεων 18% και αμφιλεγόμενη ποιότητα εκπαίδευσης/ επικέντρωση στο κέρδος 18%. Τέλος ένας στους δέκα δεν απάντησε στην ερώτηση.
Ένας στους τρεις πιστεύει ότι απευθύνονται μόνο σε οικονομικά δυνατούς, που θα έστελναν το παιδί τους, έτσι και αλλιώς, να σπουδάσει στο εξωτερικό. Ανησυχούν ότι παράλληλα θα καταργηθούν δημόσιες δομές. Αν όσα παιδιά προέρχονται από ευκατάστατες οικογένειες και δεν καταφέρουν να περάσουν στη σχολή που θέλουν σε δημόσιο Πανεπιστήμιο κατευθύνονται σε ιδιωτικό, τότε θα μένουν περισσότερες θέσεις στο δημόσιο Πανεπιστήμιο για τα παιδιά των οικονομικά ασθενέστερων.
Αυτό, φυσικά, αποτελεί πολιτική απόφαση, που εξαρτάται από την κάθε φορά κυβέρνηση. Φαίνεται, όμως σύμφωνα με την έρευνα, ότι δεν πιστεύουν ότι θα συμβεί αυτό οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στην έρευνα, αφού το 34+19=53% πιστεύουν ότι θα καταργηθούν κάποια Τμήματα ή θα υποβαθμιστούν τα δημόσια Πανεπιστήμια.
Τα Τμήματα χωρίς φοιτητές
Πράγματι αυτό έχει ήδη ξεκινήσει να γίνεται με την εφαρμογή της ΕΒΕ από το 2021 και τις χιλιάδες κενές θέσεις στα περιφερειακά Πανεπιστήμια. Μοιραία θα πάμε σε συγχωνεύσεις και κλείσιμο Τμημάτων, αφού δεν μπορούν να υπάρχουν Τμήματα χωρίς φοιτητές. Το φαινόμενο θα ενταθεί με την μεταφορά ενός μέρους των υποψηφίων από τα δημόσια στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Αν προσθέσουμε και την υπογεννητικότα που θα αρχίσει να φαίνεται στα Πανεπιστήμια την επόμενη δεκαετία, θα αδειάσουν ακόμη περισσότερο από φοιτητές τα δημόσια Πανεπιστήμια, με συνέπεια να κλείσουν δεκάδες Τμήματα.
Το 18% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι θα αυξηθεί η ανισότητα στην εκπαίδευση μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Λογικό είναι· τα παιδιά των πιο εύπορων θα έχουν τη δυνατότητα να σπουδάσουν στο δημόσιο ή το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, ενώ τα παιδιά των ασθενέστερων μόνο στο δημόσιο Πανεπιστήμιο και αν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Αυτοί που έχουν περισσότερες επιλογές υπερέχουν έναντι των άλλων. Συνεπώς δεν έχουν όλοι τις ίδιες ευκαιρίες στη ζωή.
Ένα άλλο 18% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια θα παρέχουν αμφιλεγόμενη ποιότητα εκπαίδευσης και θα επικεντρώνονται στο κέρδος και όχι στη ποιότητα των σπουδών. Λογικό είναι να φοβάται ο κόσμος ότι αφού θα έχουν πληρώσει πολλά χρήματα στο τέλος θα παίρνουν το πτυχίο τους, όσο και αν… δεν έχουν διαβάσει.
Ξεχωρίζοντας την ήρα από το στάρι
Σίγουρα δεν θα υπάρχουν τα φαινόμενα που υπάρχουν στο δημόσιο Πανεπιστήμιο να κόβονται μαζικά φοιτητές από δύστροπους καθηγητές, που μπορεί να μην είναι τόσο δύστροποι, όσο να μην έχουν αντιληφθεί πόσο πολύ έχει πέσει το επίπεδο των φοιτητών. Από την άλλη αν παίρνουν όλοι όσοι εισάγονται το πτυχίο τους, ξέρουν δεν ξέρουν, τότε θα αμαυρώνεται η φήμη του Πανεπιστημίου και θα καταγραφεί από την αγορά ως αναξιόπιστο. Νομίζω ότι, τελικά, θα υπάρξουν ιδιωτικά Πανεπιστήμια που θα κρατήσουν ένα επίπεδο στους αποφοίτους τους και θα χαρακτηριστούν καλά και άλλα που απλά θα δίνουν πτυχία και θα χαρακτηρίζονται αναξιόπιστα. Έτσι συμβαίνει παντού.
Γι’ αυτό ξεκίνησαν οι διεθνείς κατατάξεις των Πανεπιστημίων, για να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι. Να έχει ο υποψήφιος φοιτητής μια εικόνα της ποιότητας των σπουδών σε κάθε Πανεπιστήμιο. Από κει και πέρα ο καθένας επιλέγει αυτό που επιθυμεί. Θέλει καλό Πανεπιστήμιο ή θέλει απλά ένα πτυχίο. Στην Ευρώπη, πάντως, τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια είναι λίγα, με λίγους φοιτητές και κυρίως αναξιόπιστα. Ας μην συγχέουμε τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια με τα δίδακτρα. Στην Αγλλία, για παράδειγμα, τα Πανεπιστήμια είναι δημόσια με δίδακτρα.
Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αλλάζει άρδην
Τα πρώτα ιδιωτικά Πανεπιστήμια μπορούν να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους τον προσεχή Σεπτέμβριο, σύμφωνα με το νόμο. Δεν γνωρίζω αν θα προλάβουν να ξεκινήσουν. Η αλήθεια είναι ότι με την έναρξη της λειτουργίας των ιδιωτικών Πανεπιστημίων δεν πρόκειται να υπάρξει κοσμογονία.
Οι αλλαγές θα είναι σταδιακές και θα πάρουν χρόνο οι εξελίξεις μέχρι να εμπεδωθεί και να ισορροπήσει η νέα κατάσταση. Πρώτα θα λειτουργήσουν τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Θα δούμε αν θα εμφανιστούν στην Ελλάδα αξιόπιστα Πανεπιστήμια του εξωτερικού ή θα έρθουν τα δεύτερης και τρίτης κλάσης Πανεπιστήμια.
Μετά θα αποφοιτήσουν οι πρώτοι τους απόφοιτοι. Θα δούμε την υποδοχή που θα έχουν από την αγορά εργασίας. Αυτό θα κρίνει πολλά για το μέλλον των ιδιωτικών Πανεπιστημίων και δεν μπορούμε από τώρα να προβλέψουμε τι θα συμβεί. Το θέμα είναι ότι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στη χώρα μας θα αλλάξει άρδην.
