«Είμαστε στο έλεος της Google όσον αφορά τις πληροφορίες που μπορούμε να βρούμε», λέει ο Varol Kayhan, επίκουρος καθηγητής πληροφοριακών συστημάτων στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα στις ΗΠΑ.
Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι η Google απλώς αναμασά τις δικές σας πεποιθήσεις πίσω σε εσάς. Μπορεί να επιδεινώνει τις δικές σας προκαταλήψεις και να βαθαίνει τις κοινωνικές διαιρέσεις στην πορεία.
Η μηχανή προκατάληψης
«Όλη η αποστολή της Google είναι να δίνει στους ανθρώπους τις πληροφορίες που θέλουν, αλλά μερικές φορές οι πληροφορίες που οι άνθρωποι νομίζουν ότι θέλουν δεν είναι στην πραγματικότητα οι πιο χρήσιμες», λέει η Sarah Presch, διευθύντρια ψηφιακού μάρκετινγκ στην Dragon Metrics, μια πλατφόρμα που βοηθά τις εταιρείες να συντονίσουν τους ιστότοπούς τους για καλύτερη αναγνώριση από την Google χρησιμοποιώντας μεθόδους γνωστές ως «βελτιστοποίηση μηχανών αναζήτησης» ή SEO.
Πρόκειται για μια δουλειά που απαιτεί σχολαστικό «χτένισμα» των αποτελεσμάτων της Google, και πριν από μερικά χρόνια, η Presch παρατήρησε ένα πρόβλημα. «Άρχισα να εξετάζω τον τρόπο με τον οποίο η Google χειρίζεται θέματα στα οποία υπάρχει έντονη συζήτηση», λέει. «Σε πολλές περιπτώσεις, τα αποτελέσματα ήταν σοκαριστικά».
Μερικά από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα εξέτασαν τον τρόπο με τον οποίο η Google αντιμετωπίζει ορισμένα ερωτήματα υγείας. Η Google συχνά αντλεί πληροφορίες από το διαδίκτυο και τις εμφανίζει στην κορυφή των αποτελεσμάτων για να παρέχει μια γρήγορη απάντηση, την οποία αποκαλεί Featured Snippet. Η Presch έκανε αναζήτηση για «σύνδεση μεταξύ καφέ και υπέρτασης». Το Featured Snippet ανέφερε ένα άρθρο από την Κλινική Mayo, τονίζοντας τις λέξεις «Η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει μια σύντομη, αλλά δραματική αύξηση της αρτηριακής σας πίεσης». Αλλά όταν έψαξε για «καμία σύνδεση μεταξύ καφέ και υπέρτασης», το Featured Snippet παρέθεσε μια αντιφατική γραμμή από το ίδιο άρθρο της Mayo Clinic: «Η καφεΐνη δεν έχει μακροπρόθεσμη επίδραση στην αρτηριακή πίεση και δεν συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης».
Το ίδιο συνέβη και όταν η Presch έψαξε για τις λέξεις «προκαλείται η ΔΕΠΥ από τη ζάχαρη» και «η ΔΕΠΥ δεν προκαλείται από τη ζάχαρη». Η Google ανέσυρε Featured Snippets που υποστηρίζουν ότι υποστηρίζουν και τις δύο πλευρές της ερώτησης, και πάλι από το ίδιο άρθρο. (Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ελάχιστες αποδείξεις ότι η ζάχαρη επηρεάζει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και σίγουρα δεν προκαλεί τη διαταραχή).
«Αυτό που έχει κάνει η Google είναι ότι έχει βγάλει κομμάτια από το κείμενο με βάση το τι ψάχνουν οι άνθρωποι και τους έχει τροφοδοτήσει με αυτό που θέλουν να διαβάσουν», λέει η Presch. «Είναι μια μεγάλη μηχανή προκατάληψης».
Από την πλευρά της, η Google λέει ότι παρέχει στους χρήστες αμερόληπτα αποτελέσματα που απλώς ταιριάζουν τους ανθρώπους με το είδος των πληροφοριών που αναζητούν. «Ως μηχανή αναζήτησης, η Google έχει ως στόχο να εμφανίζει υψηλής ποιότητας αποτελέσματα που είναι σχετικά με το ερώτημα που έχετε εισάγει», αναφέρει εκπρόσωπος της Google. «Παρέχουμε ανοιχτή πρόσβαση σε μια σειρά απόψεων από όλο τον ιστό και δίνουμε στους ανθρώπους χρήσιμα εργαλεία για να αξιολογούν τις πληροφορίες και τις πηγές που βρίσκουν».
Όταν σκάει η φούσκα των φίλτρων
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, η Google διαχειρίζεται περίπου 6,3 εκατομμύρια ερωτήματα κάθε δευτερόλεπτο, συνολικά περισσότερες από εννέα δισεκατομμύρια αναζητήσεις την ημέρα. Η συντριπτική πλειονότητα της διαδικτυακής κίνησης ξεκινά με μια αναζήτηση στο Google και οι άνθρωποι σπάνια κάνουν κλικ σε οτιδήποτε πέρα από τους πέντε πρώτους συνδέσμους – πόσο μάλλον να επιχειρήσουν να μπουν στη δεύτερη σελίδα. Μια μελέτη που παρακολούθησε τις κινήσεις των ματιών των χρηστών διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι συχνά δεν κοιτάζουν καν τίποτα πέρα από τα πρώτα αποτελέσματα. Το σύστημα που διατάσσει τους συνδέσμους στην Αναζήτηση Google έχει τεράστια δύναμη στην εμπειρία μας για τον κόσμο.
Σύμφωνα με την Google, η εταιρεία χειρίζεται καλά αυτή την ευθύνη. «Ανεξάρτητη ακαδημαϊκή έρευνα έχει αντικρούσει την ιδέα ότι η Αναζήτηση Google ωθεί τους ανθρώπους σε σφαίρες φιλτραρίσματος», αναφέρει ο εκπρόσωπος.
Το ζήτημα των λεγόμενων «filter bubbles» και των «echo chambers» στο διαδίκτυο είναι ένα καυτό θέμα, αν και ορισμένες έρευνες έχουν αμφισβητήσει αν οι επιπτώσεις των διαδικτυακών echo chambers έχουν υπερτιμηθεί.
Ο εκπρόσωπος της Google αναφέρει ότι μια μελέτη του 2023, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έκθεση των ανθρώπων σε κομματικές ειδήσεις οφείλεται περισσότερο στο γεγονός ότι αυτό είναι που κάνουν κλικ, παρά στο ότι η Google σερβίρει κομματικές ειδήσεις εξ αρχής. Κατά μία έννοια, έτσι λειτουργεί η προκατάληψη επιβεβαίωσης: οι άνθρωποι αναζητούν στοιχεία που υποστηρίζουν τις απόψεις τους και αγνοούν τα στοιχεία που τις αμφισβητούν. Αλλά ακόμη και σε αυτή τη μελέτη, οι ερευνητές δήλωσαν ότι τα ευρήματά τους δεν υπονοούν ότι οι αλγόριθμοι της Google είναι αδιαμφισβήτητοι. «Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες μας εκτέθηκαν σε εξαιρετικά μεροληπτικές και αναξιόπιστες ειδήσεις στην Αναζήτηση Google», δήλωσαν οι ερευνητές, «και προηγούμενες εργασίες δείχνουν ότι ακόμη και ένας περιορισμένος αριθμός τέτοιων εκθέσεων μπορεί να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις».
Πηγή: BBC
