Ιδιαίτερα χαμηλές είναι οι επιδόσεις των δήμων στην εκτέλεση των προϋπολογισμών τους, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών.
Στο κείμενο πολιτικής του ΚΕΦΙΜ επισημαίνονται τα επίμονα και πιεστικά προβλήματα του πλαισίου λειτουργίας των δήμων και της σχέσης τους με το κεντρικό κράτος, τα οποία, σύμφωνα με το Κέντρο, οδηγούν σε οικονομική αναποτελεσματικότητα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα βασικά πορίσματα της ανάλυσης όπως αυτά προκύπτουν από τα οικονομικά στοιχεία των Δήμων για την περίοδο 2019-2023 που προέρχονται από την Διεύθυνση Οικονομικών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Τμήμα Παρακολούθησης και Επεξεργασίας Οικονομικών Στοιχείων Τοπικής Αυτοδιοίκησης / Κόμβος Διαλειτουργικότητας), το μέσο ποσοστό εκτέλεσης του γενικού προϋπολογισμού για το σύνολο των δήμων της χώρας την περίοδο 2019-2023 ήταν 41%.
Ακόμη χαμηλότερο (17%) ήταν το ποσοστό εκτέλεσης του προϋπολογισμού επενδύσεων για το σύνολο των δήμων την περίοδο 2019-2023.
Το μέσο ποσοστό εκτέλεσης του προϋπολογισμού μισθοδοσίας για το σύνολο των δήμων την περίοδο 2019-2023 ήταν 85% με μικρές διακυμάνσεις ανά έτος.
Το μέσο ποσοστό εκτέλεσης του προϋπολογισμού στα λειτουργικά κόστη για το σύνολο των δήμων την περίοδο 2019-2023 ήταν 72% με μικρές διακυμάνσεις ανά έτος.
Τα ανταποδοτικά τέλη
Τα ανταποδοτικά τέλη την περίοδο 2019-2023 διαμορφώθηκαν μεσοσταθμικά στα 108,68 ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μικρών ηπειρωτικών και μικρών ορεινών δήμων (χαμηλότερο ποσό), ενώ εκτοξεύονται στα 353,16 ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μικρών νησιωτικών δήμων (υψηλότερο ποσό).
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους δήμους την περίοδο 2019-2023 διαμορφώθηκαν στα 54,78 ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μικρών νησιωτικών δήμων έως τα 6,05 ευρώ ευρώ ανά κάτοικο στην κατηγορία των μητροπολιτικών κέντρων.
Οι δήμοι με τη χαμηλότερη οικονομική ανεξαρτησία
Η οικονομική ανεξαρτησία των δήμων (ίδια προς συνολικά έσοδα) στο σύνολο της περιόδου 2019-2023 διαμορφώθηκε μεσοσταθμικά στο 37%. Η χαμηλότερη οικονομική ανεξαρτησία εμφανίζεται στην κατηγορία των μικρών ηπειρωτικών και μικρών ορεινών δήμων (25,5%), ενώ η υψηλότερη οικονομική ανεξαρτησία στην κατηγορία των μητροπολιτικών κέντρων (48,7%).
Όπως σημειώνει το ΚΕΦΙΜ, επικαλούμενο έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα την περίοδο 2015-2020 καταλαμβάνει την 11η θέση ως προς τον βαθμό οικονομικής αυτονομίας της τοπικής αυτοδιοίκησης και την 25η θέση ως προς τον βαθμό οργανωσιακής αυτονομίας, ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη αποκέντρωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 22η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη, με την χειρότερη επίδοση να καταγράφεται στο πεδίο της δημοσιονομικής αποκέντρωσης (κατάταξη 25/27).
«Ανάγκη για μια ριζική αλλαγή του τρόπου λειτουργίας των δήμων»
«Τα αποτελέσματα της ανάλυσης καταδεικνύουν την χαμηλή αποδοτικότητα στα οικονομικά των δήμων και την ανάγκη συστηματικότερης αξιολόγησής τους» επισημαίνει συμπερασματικά το ΚΕΦΙΜ. Όπως σημειώνει ο Εκτελεστικός Διευθυντής του ΚΕΦΙΜ Νίκος Ρώμπαπας, «τα εντυπωσιακά χαμηλά ποσοστά εκτέλεσης των προϋπολογισμών των Δήμων καταδεικνύουν την πιεστική ανάγκη για μια ριζική αλλαγή του τρόπου λειτουργίας τους στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της οικονομικής και διοικητικής τους ανεξαρτησίας. Ένα ξεκάθαρο και διάφανο πλαίσιο αρμοδιοτήτων, η εισαγωγή του προϋπολογισμού προγραμμάτων και κυρίως η αποσαφήνιση των σχέσεων των ΟΤΑ με το κεντρικό κράτος θα ενισχύσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα και τη λογοδοσία των δημοτικών αρχών και συνεπακόλουθα την ποιότητα ζωής των δημοτών».
