Η Κλερ Γουάτσον μετακόμισε στο Σίδνεϊ το 2022 και ενθουσιασμένη αποφάσισε να πάει για τρέξιμο γύρω από το τεράστιο, γραφικό Centennial Park της πόλης. Ωστόσο, όσα είδε την άφησαν άναυδη.
Η 29χρονη προσπάθησε να αθληθεί λίγο μετά τις 6 το πρωί πριν από την δουλειά της. «Είχα ακούσει τόσα πολλά για το Centennial Park, αλλά όταν έφτασα εκεί ήταν σκοτεινά και δεν υπήρχαν φώτα, οπότε απλά γύρισα πίσω και πήγα σπίτι», λέει η Γουάτσον. «Ως γυναίκα, ξέρω ότι δεν είναι ασφαλές να τρέχεις στο σκοτάδι», δήλωσε. Το πρόβλημα δεν περιορίστηκε μόνο στο Centennial Park. Η Γουάτσον δεν μπόρεσε να βρει προσβάσιμες διαδρομές τρεξίματος φωτισμένες πριν από την ανατολή του ηλίου ή μετά το τέλος της δουλειάς της.
Δεν είναι η μόνη.
Τι έδειξε έρευνα
Μια έρευνα του 2023 της Transport for New South Wales διαπίστωσε ότι το 59% των ερωτηθεισών γυναικών ένιωθε ανασφαλές να περπατάει μετά το σκοτάδι, σε σύγκριση με το 31% των ανδρών. Ο κακός φωτισμός εντοπίστηκε ως ο συνηθέστερος λόγος για τον οποίο οι ερωτηθείσες αισθάνονταν γενικά ανασφαλείς.
«Πολλές γυναίκες αγόρασαν σκύλους για να αισθάνονται πιο ασφαλείς. Παρά την έρευνα που διαπίστωσε ότι ο περισσότερος φωτισμός τη νύχτα θα ήταν αρεστός σε πολλούς ανθρώπους, τα συμβούλια και άλλες αρχές συχνά διστάζουν να εγκαταστήσουν φώτα σε δημόσιους χώρους».
Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι η έλλειψη φωτισμού σε πάρκα, στάσεις μέσων μεταφοράς και άλλους δημόσιους χώρους μπορεί να κάνει τις γυναίκες να αισθάνονται ανασφαλείς, να περιορίζει την εμπλοκή τους με τις κοινότητές τους, να επηρεάζει την υγεία τους και να περιορίζει την ελευθερία τους.
Η καθηγήτρια Nicole Kalms, του εργαστηρίου XYX Lab of gender-sensitive design του Πανεπιστημίου Monash, έχει διεξάγει έργα που ερευνούν την αίσθηση ασφάλειας των γυναικών στη Βικτώρια και τη Νέα Νότια Ουαλία. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι πρωτοβουλίες Yourground που χρηματοδοτούνται από το πλήθος και ενθαρρύνουν τις γυναίκες να τοποθετήσουν καρφίτσες σε χάρτες για να αξιολογήσουν την αίσθηση ασφάλειας που νιώθουν σε συγκεκριμένες τοποθεσίες.
Οι εκθέσεις της Yourground διαπίστωσαν ότι ο κακός φωτισμός στους δημόσιους χώρους ήταν η κύρια ανησυχία που εξέφρασαν οι γυναίκες, με τις ερωτηθείσες να λένε ότι αυτό σημαίνει ότι περπατούν και ασκούνται λιγότερο, ιδίως το χειμώνα. Τα περιβάλλοντα που φωτίζονται με έντονο φως μπορεί να μοιάζουν επικίνδυνα, ενώ ο φωτισμός που ενεργοποιείται με αισθητήρες προειδοποιεί τους ξένους για την παρουσία ενός πεζού.
Ανδροκρατούμενη βιομηχανία σχεδιασμού;
Δεν είναι μόνο τα πάρκα. Το περπάτημα από και προς τα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθώς και η αναμονή σε στάσεις λεωφορείων και σιδηροδρομικούς σταθμούς, μπορεί να μοιάζει επικίνδυνο αν δεν υπάρχει επαρκής φωτισμός, όπως διαπίστωσαν μελέτες.
Η Lauren Streifer, διευθύνουσα σύμβουλος της Ένωσης Δημόσιων Μεταφορών Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας (PTAANZ), επισημαίνει έρευνα που δείχνει ότι μία στις πέντε γυναίκες δεν αισθάνεται ασφαλής όταν χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εν μέρει αυτό οφείλεται στον κακό φωτισμό στους σταθμούς και τις στάσεις, καθώς και στα σπάνια και ασυνεπή κενά εξυπηρέτησης που οδηγούν σε μεγάλες αναμονές σε περιβάλλοντα με κακό φωτισμό. Η Streifer λέει ότι επειδή οι άνδρες παραδοσιακά κυριαρχούν στον αστικό σχεδιασμό και τον προγραμματισμό των μεταφορών, λίγη σκέψη δίνεται σε σχέδια που θα έκαναν τις γυναίκες να αισθάνονται ασφαλείς.
Ο ανεπαρκής φωτισμός δημιουργεί επίσης εμπόδια για τα κορίτσια από νεαρή ηλικία, λέει η Estelle Grech, πολεοδόμος στην Επιτροπή για το Σίδνεϊ, η οποία ερεύνησε πώς να σχεδιάσει καλύτερες πόλεις για τις γυναίκες για την υποτροφία της Churchill. «Τα παιδιά φοβούνται κυρίως το σκοτάδι, αλλά τα κορίτσια γενικά δεν ξεπερνούν αυτόν τον φόβο. Είναι μαθημένα να αλλάζουν τη συμπεριφορά τους αν είναι σκοτεινά».
Η έρευνά της διαπίστωσε επίσης ότι οι χώροι που φωτίζονται καλά τη νύχτα συχνά περιλαμβάνουν γήπεδα αθλοπαιδιών ή πάρκα skate – δραστηριότητες που κυριαρχούνται από τους άνδρες – ενώ οι παιδικές χαρές και τα όργανα γυμναστικής που χρησιμοποιούνται από μητέρες και παιδιά μένουν στο σκοτάδι.
Ο φωτισμός είναι σημαντικός για τη βελτίωση της αντίληψης της ασφάλειας, αλλά η Grech τονίζει ότι τελικά αποτελεί προσωρινή λύση για ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα.
«Τελικά δεν πρόκειται μόνο [για] το σκοτάδι. Το σκοτάδι δεν βιάζει ούτε επιτίθεται στις γυναίκες … θα πρέπει να σχεδιάζουμε για την αυτονομία των γυναικών, γιατί θέλουμε οι γυναίκες να αισθάνονται όσο το δυνατόν πιο ελεύθερες να κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς να αλλάζουν προς τα πού πηγαίνουν, πότε πηγαίνουν ή τι φορούν».
Με πληροφορίες από Guardian
