Τον Μάρτιο του 2020, ο Λίβανος επέλεξε τη «σκληρή χρεοκοπία», κηρύσσοντας στάση πληρωμών σε δημόσιο χρέος ύψους 32 δισ. δολαρίων. Έκτοτε η χώρα βιώνει μία πιστωτική ασφυξία και μία οξύτατη οικονομική κρίση. Τις συνθήκες αυτές εκμεταλλεύεται η Χεζμπολάχ, που δραστηριοποιείται από το real estate έως την ηλιακή ενέργεια και από το λαθρεμπόριο χρυσού έως τη διακίνηση του Captagon.
Θύματα αυτού που η Παγκόσμια Τράπεζα ονομάζει «σκόπιμη σύνθλιψη» της οικονομίας στον Λίβανο είναι οι απλοί πολίτες. Η χρεοκοπία συνοδεύθηκε από κατάρρευση της λιβανέζικης λίρας και κατά συνέπεια της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, αλλά και από αδυναμία πρόσβασης σε επίσημη τραπεζική χρηματοδότηση.
Έκρηξη της φτώχειας
Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση του Λιβάνου έχει βυθίσει τις εισροές μετρητών στη χώρα, ενώ η αυξανόμενη επιρροή της Χεζμπολάχ, έχει τρομάξει τους ξένους επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από τις χώρες του Κόλπου. Η αξία της λιβανέζικης λίρας έχει υποτιμηθεί κατά περίπου 98% (!) από το 2019, εξαφανίζοντας έτσι τις εγχώριες αποταμιεύσεις.
Σχεδόν 8 στους 10 πολίτες ζουν στο όριο της φτώχειας (με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής του ΟΗΕ για το 2021). Σύμφωνα με το Al Jazeera οι περισσότεροι επιβιώνουν με τα εμβάσματα που τους στέλνουν συγγενείς από το εξωτερικό.
Η Χεζμπολάχ παρατείνει την πολιτική και οικονομική κρίση του Λιβάνου, χρησιμοποιώντας τη συνεχιζόμενη κατάρρευση για να επεκτείνει την επιρροή της στη χώρα καθώς προετοιμάζεται για έναν πιθανό πόλεμο με το Ισραήλ.
Το κράτος εν κράτει και η σκιώδης AQAH
Το Ιράν άρχισε να χρηματοδοτεί τη Χεζμπολάχ τη δεκαετία του 1980, υποστήριξη που έδωσε τη δυνατότητα στην τρομοκρατική ομάδα να ιδρύσει ουσιαστικά ένα «κράτος εν κράτει» στον Λίβανο ενώ έδινε τις μάχες της εναντίον του Ισραήλ. Παρά την αυξανόμενη ισχύ και επιρροή της παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τη χρηματοδότηση της Τεχεράνης, μεγάλο μέρος της οποίας λαμβάνει σε μετρητά και στη συνέχεια διοχετεύει στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα που έχει αναπτύξει.
Ο κύριος αγωγός είναι η al-Qard al-Hasan, ή AQAH. Πρόκειται ουσιαστικά για μία τράπεζα, μέσω της οποίας η οργάνωση του Χασάν Νασράλα πληρώνει τους στρατιώτες της και άλλους αξιωματούχους, αλλά και παρέχει τραπεζικές υπηρεσίες στις τοπικές κοινότητες. Εν μέσω της πολιτικής και οικονομικής αναταραχής που μαστίζει τον Λίβανο τα τελευταία χρόνια, η AQAH έχει ουσιαστικά αναδειχθεί στον πιο ισχυρό χρηματοπιστωτικό οργανισμό του Λιβάνου.
Αυτό που διακρίνει την AQAH από τις άλλες λιβανικές τράπεζες είναι ότι… δεν ελέγχεται. Δεν διαθέτει καν τραπεζική άδεια και έτσι δεν υπόκειται σε καμία εποπτεία. Χάρη μάλιστα στον χαρακτηρισμό της από την κυβέρνηση του Λιβάνου ως μη κερδοσκοπικού οργανισμού, η AQAH δεν πληρώνει καν φόρους. Οι ΗΠΑ, που έχουν επιβάλλει κυρώσεις στην AQAH ήδη από το 2007, περιγράφουν την σκιώδη τράπεζα ως «δούρειο ίππο της Χεζμπολάχ για πρόσβαση στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Δεδομένης της συνεχιζόμενης κρίσης ρευστότητας του Λιβάνου και της έλλειψης δανεισμού, η AQAH έχει γίνει βασική πηγή μετρητών για τους Λιβανέζους και ένας πανίσχυρος παράγοντας στην οικονομία της χώρας.
Το 2021, πολλά από τα υποκαταστήματα της AQAH άρχισαν να εγκαθιστούν ΑΤΜ που διανέμουν μεγάλα ποσά λιβανέζικων λιρών και δολαρίων ΗΠΑ. Οι δανειολήπτες μπορούν να κάνουν αναλήψεις χωρίς όριο και να ανανεώνουν δάνεια επ’ αόριστον, αρκεί να παρέχουν ως εγγύηση…χρυσό.
Οι τεράστιες υπερπόντιες επιχειρήσεις της Χεζμπολάχ, οι οποίες φέρεται να περιλαμβάνουν διακίνηση ναρκωτικών, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και λαθρεμπόριο διαμαντιών τεράστια ποσά σε μετρητά κάθε χρόνο. Μέσω της AQAH, η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί μεγάλο μέρος αυτών των μετρητών για να διοχετεύσει την απαραίτητη ρευστότητα στην δοκιμαζόμενη λιβανική οικονομία, γεγονός που της επιτρέπει να επεκτείνει την πολιτική επιρροή της.
Λαθρεμπόριο χρυσού
Η Χεζμπολάχ κατηγορείται επίσης από τη Δύση ότι εμπλέκεται σε διεθνές λαθρεμπόριο χρυσού με την ιρανική κυβέρνηση. Το 2020, στοιχεία έδειξαν ότι η τρομοκρατική οργάνωση είχε αποκτήσει μερίδια ελέγχου σε πολλά ορυχεία χρυσού στη νοτιοανατολική Βενεζουέλα.
Τον Μάιο του 2022, οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες διαπίστωσαν ότι δεκάδες κιλά χρυσού της Βενεζουέλας στάλθηκαν στην Τεχεράνη με πτήση της Mahan Air του Ιράν σε αντάλλαγμα για πετρέλαιο, με τα έσοδα από αυτό να μεταφέρονται αργότερα στη Χεζμπολάχ.
Ο ρόλος της Χεζμπολάχ ως μεσολαβητή στο διεθνές λαθρεμπόριο χρυσού πιθανότατα πηγάζει από την ικανότητά της να διεισδύει σε διάφορες ομάδες της λιβανέζικης διασποράς από τη Νότια Αμερική έως και τη Δυτική Αφρική. Το σύστημα που έχει στήσει αυξάνει τα δικά της αποθέματα χρυσού αλλά και στηρίζει τους Ιρανούς προστάτες της.
Με πληροφορίες από Foreign Policy, Politico, Jamestown Foundation, Al Jazeera
