Στον Πόντο τα παρχάρια είναι… γένους θηλυκού, και έχουν τη δείσα και την ευδία. Συνυφασμένα με την αγροτική ζωή, στα ορεινά και πλούσια σε βλάστηση οροπέδια όπου ξεκαλοκαιριάζουν άνθρωποι και ζώα ισχυρή είναι η γυναικεία παρουσία – οι παρχαρομάνες έχουν λάβει διαστάσεις μύθου.
Ο «τίτλος» απονεμόταν συνήθως στην πιο πολύπειρη, αυτή που ήξερε να φέρνει σε πέρας με τον καλύτερο τρόπο όλες τις κτηνοτροφικές εργασίες, και παράλληλα ήταν μια σκληραγωγημένη σοφή αρχηγός.
Επίσης η παρχαρομάνα έχει συνδεθεί με την ενάρετη «οικοδέσποινα». Αυτή τη φιλοξενία έλαβαν όσοι και όσες την περασμένη Κυριακή βρέθηκαν στα παρχάρια του Αγίου Δημητρίου Κοζάνης, στο «Λάλεμαν τη παρχαρομάνας».
