Skip to main content

Ευρωπαϊκή Ένωση: Το παράθυρο Overton άνοιξε επικίνδυνα, και επιτρέπει σαχλά ακροδεξιά «αστεία»

REUTERS/Heiko Becker

Όπως και με τον Τραμπ στις ΗΠΑ, το πιο σημαντικό ερώτημα σχετικά με τη ριζοσπαστική δεξιά της Ευρώπης δεν είναι τι θα κάνει με τη δύναμή της. Είναι το αν θα την εγκαταλείψει ποτέ

 «Επενδύστε σε πάνες». Ένα σαχλό, παιδαριώδες, αστείο έκανε ο Γερμανός ακροδεξιός πολιτικός Όλιβερ Κίρχνερ μιλώντας υποστηρικτές του κόμματός του, προσφάτως.

Τι εννοούσε; Η άνοδος της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) «έχει σοκάρει τόσο πολύ τα «παλιά κόμματα» που το κατεστημένο «λερώνει τώρα τα παντελόνια του».

Σκληραίνοντας την στάση του, ο Κίρχνερ συνέχισε: «Είναι καιρός να διώξουμε τα παραδοσιακά κόμματα και να τους εκδικηθούμε  για ό,τι έκαναν σε αυτή τη χώρα, για ό,τι έκαναν στους πολίτες και για ό,τι έκαναν στον λαό».

Σε όλη την Ευρώπη, η ριζοσπαστική δεξιά βρίσκεται σε άνοδο. Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών θα αποκαλύψουν το πόσο.

Το παράθυρο Overton είναι η πολιτική θεωρία που περιγράφει πώς μπορεί να αλλάξει η αντίληψη της κοινής γνώμης έτσι ώστε οι ιδέες που κάποτε θεωρούνταν  αδιανόητες να γίνονται αποδεκτές μακροπρόθεσμα και η ακροδεξιά άνοδος το έχει ανοίξει διάπλατα

Στη Γαλλία, το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση, φαίνεται ότι εύκολα «χτυπάει» το ένα τρίτο των ψήφων,  υπερδπλάσιους από όσους υποστηρίζουν την «Αναγέννηση» του Εμανουέλ Μακρόν.

Στη Γερμανία, παρά μια σειρά σκανδάλων, το AfD οδεύει προς τη δεύτερη θέση, μπροστά από τους κυβερνητικούς εταίρους  του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς. Στην Ιταλία, το δεξιό κόμμα «Αδελφοί της Ιταλίας» της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι…τρέχει κατοστάρια.

Περισσότερα μέλη από το ΕΛΚ

Με παρόμοια αποτελέσματα να αναμένονται σε πολλές από τις μικρότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προβλέπεται να έχει περισσότερα μέλη από την ακροδεξιά παρά από την ιστορικά κυρίαρχη δύναμη της αίθουσας, το κύριο συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ).

Το σοκ του…Τραμπ

Σε μια ήπειρο που υπερηφανεύεται ότι έχει αφανίσει τα φαντάσματα του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο, η επανεμφάνιση της ριζοσπαστικής δεξιάς ως πολιτική δύναμη προκαλεί σοκ.

Αν και τα λαϊκιστικά, εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης είναι πιθανό να παραμείνουν κατακερματισμένα ώστε να μην μπορέσουν να ασκήσουν εξουσία, το γεγονός και μόνο της επιτυχίας τους θα προκαλέσει  πολιτική αναταραχή αντίστοιχη με εκείνη που προκάλεσε η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ το 2016.

Βαρόμετρο

Τα αποτελέσματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο  χρησιμεύουν ως βαρόμετρο για το πού κατευθύνεται η εθνική πολιτική σε ορισμένες από τις πιο κρίσιμες πρωτεύουσες της Ευρώπης.

Πριν από πέντε χρόνια, τo «πράσινο κύμα» που ανέδειξαν ευρωκάλπες του 2019, ώθησε τους ηγέτες της ηπείρου να δρομολογήσουν μια κοσμογονική αναδιάρθρωση της οικονομίας με στόχο να καταστεί η ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050.

Φέτος, το ρεύμα ρέει προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Σε αντίθετο ρεύμα

Μια ισχυρή επίδοση των κομμάτων που κάποτε αποκλείονταν ως πολύ τοξικά, θα έχει πιθανότατα ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο, καθώς οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης συνειδητοποιούν ότι η ριζοσπαστική δεξιά δεν είναι απλώς στο κατώφλι – είναι μέσα στο «ανάκτορο» της ΕΕ και δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί.

Για δεκαετίες, οι ηγέτες των μεγάλων πολιτικών κομμάτων πίστευαν ότι μπορούσαν να κρατήσουν τη ριζοσπαστική δεξιά μακριά από την πολιτική.

Δημιουργώντας αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν cordon sanitaire – ή τείχος προστασίας – αρνήθηκαν να τους δεχτούν σε κυβερνήσεις συνεργασίας, ή να στηριχθούν στις ψήφους τους για να περάσουν νομοσχέδια.

Το 2000, όταν ο Χάιντερ ο ηγέτης του ακροδεξιού Κόμματος των Ελευθέρων της Αυστρίας, προσχώρησε σε κυβέρνηση συνασπισμού, οι άλλοι ηγέτες της ΕΕ αντέδρασαν με οργή, αποκλείοντας τη χώρα διπλωματικά για μήνες.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες, ως επί το πλείστον, συμφώνησαν.

Ανεξάρτητα από το πόσες ψήφους έλαβαν οι ακροδεξιοί ηγέτες της Γαλλίας, ό  οι πολίτες από όλα τα άλλα ρεύματα του πολιτικού φάσματος συσπειρώθηκαν για να τους κρατήσουν μακριά.

Σήμερα, ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα βρίσκονται στην εξουσία ή στηρίζουν κυβερνήσεις σε επτά από τις 27 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας, της Σουηδίας, της Ουγγαρίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας.

Η Ολλανδία πρόκειται να ενταχθεί στις τάξεις της, με τον αντι-ισλαμικό πυρήνα Geert Wilders να κρατά τα ηνία. Στην Αυστρία, οι κληρονόμοι του Κόμματος Ελευθερίας του Χάιντερ προηγούνται στις δημοσκοπήσεις με εκλογές να προγραμματίζονται για αργότερα φέτος.

Εάν πάρουν την εξουσία στη Βιέννη, το ένα τρίτο των εθνικών κυβερνήσεων της ΕΕ, θα βασιστεί στην ακροδεξιά για την επιβίωσή τους.

Τελικά, όπως και με τον Τραμπ, το πιο σημαντικό ερώτημα σχετικά με τη ριζοσπαστική δεξιά της Ευρώπης δεν είναι τι θα κάνει με τη δύναμή της. Είναι το αν θα την εγκαταλείψει ποτέ.

naftemporiki.gr