Της Μάρως Βακαλοπούλου
[email protected]
Μία ολόκληρη χώρα – η γειτονική Ιταλία – ξύπνησε σε καραντίνα, η λίστα των θυμάτων του Covid-19 δεν έχει τελειωμό, οι χρηματοπιστωτικές αγορές παραπαίουν. Η παγκόσμια εξάπλωση του κορωνοϊού προκαλεί ταυτόχρονο σοκ στην προσφορά και τη ζήτηση, ενώ οι επιπτώσεις αγγίζουν πλέον την κοινωνική ζωή των πολιτών σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο κίνδυνος της πανδημίας είναι όντως ορατός, προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αφήνοντας ωστόσο ένα παράθυρο ελπίδας. «Θα είναι η πρώτη πανδημία που θα μπορέσει να τεθεί υπό έλεγχο, δεν είμαστε στο έλεος του κορωνοϊού», τονίζει ο επικεφαλής του ΠΟΥ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς καλωσορίζοντας βεβαίως τα δραστικά μέτρα της Ιταλίας, αντίστοιχα με εκείνα που είχε πάρει η Κίνα όταν άρχισε να διασπείρεται ο Covid-19. Είναι τελικά η καραντίνα το «εμβόλιο» για την κρίση του κορωνοϊού, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο;
Περισσότεροι από 60 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ιταλία έχουν τεθεί σε υποχρεωτικό περιορισμό από σήμερα, μετά τα έκτακτα μέτρα τα οποία ανακοίνωσε χθες το βράδυ η κυβέρνηση. Εν μέσω της επιδημίας με τους τουλάχιστον 463 νεκρούς και τα 9.172 κρούσματα σε όλη την ιταλική επικράτεια, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε τόνισε σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ότι «δεν υπάρχει πλέον χρόνος» και γι’ αυτό η Ιταλία παίρνει στα χέρια της το μέλλον της κάνοντας το «μένω σπίτι» υποχρεωτικό μέτρο.
Σε μία πρώτη αντίδραση, οι Ιταλοί έσπευσαν στα σούπερ μάρκετ. Το ίδιο ωστόσο κάνουν εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο και μόνο υπό τον φόβο του τι πρόκειται να συμβεί στο ενδεχόμενο της πανδημίας. Η Ιταλία συνεπώς, το επίκεντρο της επιδημίας του Covid-19 στην Ευρώπη, αποφάσισε να ακολουθήσει το παράδειγμα της Κίνας, και συγκεκριμένα της επαρχίας Χουμπέι, απ’ όπου άρχισε να διασπείρεται ο νέος κορωνοϊός στα τέλη Δεκεμβρίου.
Σήμερα, σε μία ένδειξη ότι η Κίνα επανέρχεται αργά, αλλά σταθερά, στην κανονικότητα, ο Κινέζος πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ μετέβη στη Βουχάν. Η πόλη η οποία υπήρξε η εστία της επιδημίας τέθηκε από την πρώτη στιγμή σε καραντίνα. Σήμερα, περισσότερο από έναν μήνα μετά, τα δύο νοσοκομεία που ιδρύθηκαν σε χρόνο dt για να αντιμετωπίσουν την κρίση κλείνουν και οι αρχές εξετάζουν το ενδεχόμενο να αρχίσουν σταδιακά να επιτρέπουν σε πολίτες περιοχών όπου ο κίνδυνος μόλυνσης θεωρείται μέσος ως χαμηλός να ταξιδεύουν ξανά.
Η Κίνα ανακοίνωσε το τελευταίο 24ωρο μόλις 19 νέα κρούσματα. Πρόκειται για τον χαμηλότερο αριθμό από τις 18 Ιανουαρίου. Συνολικά έως τα μεσάνυχτα της Δευτέρας, ο αριθμός των ασθενών που αποθεραπεύθηκε και έλαβε εξιτήριο ανερχόταν σε 59.897.
Ανάλογα μέτρα λαμβάνουν και άλλες χώρες, είτε σε εθνικό επίπεδο είτε ανά περιοχές. Η Γαλλία ανακοίνωσε χθες ότι απαγορεύονται οι συναθροίσεις άνω των 1.000 ατόμων, ενώ οι αμερικανικές αρχές συστήνουν στους πολίτες σε ορισμένες πολιτείες να παραμένουν στα σπίτια τους εάν έχουν επιστρέψει από χώρες με πολλά κρούσματα ή βρίσκονταν σε κρουαζιέρα και παρουσιάζουν ύποπτα συμπτώματα (πυρετό ή ξηρό βήχα). Οι τοπικές κυβερνήσεις έχουν άλλωστε τη δυνατότητα όχι απλώς να συστήνουν, αλλά και να επιβάλλουν τέτοιου είδους περιορισμούς ανάλογα με το επίπεδο του κινδύνου.
Μέχρι στιγμής, οι χώρες αντιδρούν με ποικίλους τρόπους στην κρίση του Covid-19. Η πιο συνήθης πρακτική ήταν να τίθεται σε απομόνωση όσοι επέστρεφαν από περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο, όπως η Κίνα, η Ιταλία, το Ιράν, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία. Υπήρξαν βέβαιως και πιο επιθετικές τακτικές. Η τσεχική κυβέρνηση αποφάσισε ότι οποιοσδήποτε από τους 16.000 πολίτες της στην Ιταλία επιστρέψει, θα τεθεί αυτοβούλως σε περιορισμό για 14 ημέρες ειδεμή θα πληρώσει πρόστιμο 130.000 δολ.
Καραντίνα και οικειοθελής περιορισμός δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Το πρώτο είναι ένα μέτρο υποχρεωτικό και αφορά όλους τους πολίτες, ακόμη και τους υγιείς, προκειμένου να προστατευθούν από την έκθεσή τους στον κορωνοϊό. Ο περιορισμός, και μάλιστα αυτοβούλως, αφορά τους ασθενείς ή τα ύποπτα κρούσματα, ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος να προσβληθούν και άλλα μέλη της οικογένειάς τους.
Σε κάθε περίπτωση, η καραντίνα δεν θωρακίζει καμία χώρα από την κρίση του Covid-19, υποστηρίζει μία μερίδα ειδικών. «Υπάρχουν λόγοι για τους οποίους είμαστε σκεπτικοί για την αποτελεσματικότητά της σε νόσους που προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα», επισημαίνει στον «New Yorker», η Γουέντι Παρμέτ, διευθύντρια του Κέντρου Πολιτικής Υγείας του Northeastern University. Η καραντίνα, εξηγεί, αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο όταν χρησιμοποιείται σωστά, καθώς μπορεί να μειώσει το ποσοστό της μόλυνσης και να εξοικονομηθεί χρόνος. Ιστορικά ωστόσο, οι καραντίνες έχουν επιβληθεί με αυθαίρετους τρόπους, με αποτέλεσμα να υπάρξει μία «ψευδαίσθηση συγκράτησης» της επιδημίας, υποστηρίζει η Πάρμετ.
Ο επικεφαλής του ΠΟΥ έχει κατ’ επανάληψη χρησιμοποιήσει το παράδειγμα της Κίνας για να επισημάνει ότι η επιδημία του Covid-19 μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο. Σύμφωνα με την Πάρμετ ωστόσο – και άλλους ειδικούς – η καραντίνα στην Κίνα δεν τέθηκε σωστά ούτε εγκαίρως. Πέραν του ότι υγιείς και ασθενείς απομονώθηκαν σε μεγάλες περιοχές, «στις καραντίνες μεγάλης κλίμακας τίθεται επίσης ο κίνδυνος παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», τονίζει. Από τη φύση τους, οι καραντίνες ενθαρρύνουν την ξενοφοβία, τη διαίρεση και την άσκηση της κρατικής εξουσίας. «Υπάρχουν επίσης μακροπρόθεσμες πολιτικές συνέπειες», προσθέτει σημειώνοντας ότι ίσως το πιο ανησυχητικό σε αυτές τις καταστάσεις είναι «οι ασαφείς συνέπειες που ωθούν στην αυταρχική κυριαρχία».
