Η Τρίτη του Πάσχα, 7 Μαΐου, ήταν μια ιδιαίτερη μέρα για τη Σάρτη της Χαλκιδικής. Εκείνη την ημέρα, με αναπαράσταση της άφιξης των Αφησιανών προσφύγων από τη Μικρασία και τα αποκαλυπτήρια μνημείου πλούσιου σε συμβολισμούς, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Αφησιά» τίμησε την επέτειο 100 ετών από τη μέρα που οι Μικρασιάτες επέλεξαν αυτόν τον τόπο.
Μαζί τους έφερναν και την εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας που φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σάρτης.
Ήταν παραμονή Χριστουγέννων του 1924. Το πλοίο «Κωνσταντινούπολις» μετέφερε 1.200 ψυχές: 220 σπίτια είχαν κλείσει, 220 καντηλάκια είχαν σβήσει για πάντα. Πρώτος τους προορισμός ήταν το Λαύριο, όπου και έμειναν αρκετοί Αφησιανοί, κάποιοι άλλοι όμως, γνωρίζοντας ότι οι πρόσφυγες από τον Μαρμαρά είχαν κατευθυνθεί προς τη Χαλκιδική, αποφάσισαν να τους ακολουθήσουν.
