Στη χειρότερη ίσως στιγμή για την παγκόσμια οικονομία, ο κόσμος ξεμένει από χαλκό. Σύμφωνα με την BCA Research, θα υπάρξει έλλειμμα 370.000 τόνων χαλκού, εφέτος μόνο.
Ο χαλκός είναι κρίσιμο μέταλλο για όλες τις τεχνολογίες που υποστηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση, αλλά και την τεχνητή νοημοσύνη. Όσον αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε ηλιακούς συλλέκτες και ανεμογεννήτριες, οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στον χαλκό και άλλα μέταλλα για την παραγωγή τους. Οι ειδικοί λένε ότι χρειάζονται 4-5 τόνοι χαλκού για μια χερσαία ανεμογεννήτρια ή ηλιακό πάνελ για την παραγωγή 1-3 MW ενέργειας.
Ταυτόχρονα, όπως αναφέρει η Man Group, η έλλειψη χαλκού θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την πορεία της τεχνητής νοημοσύνης και την απαλλαγή από τον άνθρακα. Η υψηλή αγωγιμότητα και το μικρό βάρος του χαλκού, τον καθιστούν απαραίτητο για τις ηλεκτρικές καλωδιώσεις και τα απαιτούμενα δίκτυα.
Οι εταιρείες τεχνολογίας αναμένεται να επενδύσουν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια στην τεχνητή νοημοσύνη (AI), τα περισσότερα από τα οποία θα διατεθούν σε κέντρα δεδομένων. Αυτή η αυξητική ζήτηση απαιτεί επίσης τεράστια ποσότητα χαλκού. Σύμφωνα με την Man Group, χρειάζονται περίπου 65.000 τόνοι χαλκού για κάθε GW εφαρμοζόμενης ισχύος.
Η ζήτηση για χαλκό αναμένεται μάλιστα να αυξηθεί πέντε έως έξι φορές τα επόμενα χρόνια. «Το 2024, αναμένουμε ότι η κινεζική ζήτηση για επεξεργασμένο χαλκό θα αυξηθεί λίγο περισσότερο από 4%. Η παγκόσμια ζήτηση θα αυξηθεί επίσης» εκτιμά ο Θου Λαν Νγκουγιέν, αναλυτής της Commerzbank.
Στα ύψη η τιμή του χαλκού
Ήδη, η τιμή του χαλκού έχει αυξηθεί στα 9.384 δολάρια ανά τόνο, σύμφωνα με το London Metal Exchange (LME), καταγράφοντας τα υψηλότερα επίπεδα τα τελευταία δύο χρόνια.
Η έλλειψη χαλκού άρχισε να γίνεται αισθητή από τα τέλη Δεκεμβρίου, όταν το Bloomberg προειδοποίησε για πρώτη φορά ότι κάτι τρέχει με τον εφοδιασμό της αγοράς σε κατεργασμένο χαλκό, καθώς σταμάτησαν ορισμένα βασικά έργα.Ταυτόχρονα έχει μειωθεί η εξόρυξη του μετάλλου σε περιοχές όπως το Κονγκό, το Καζακστάν, η Μογγολία και η Λατινική Αμερική, οι οποίες τον τελευταίο χρόνο έχουν αφαιρέσει περίπου το 3-5% της παγκόσμιας παραγωγής.
Επιπλέον, οι χρόνοι εκμετάλλευσης του χαλκού είναι μεγάλοι.Ενα τυπικό ορυχείο χρειάζεται 10-15 χρόνια για να εξερευνηθεί, να αναπτυχθεί και να λειτουργήσει. Λόγω αυτών των παραγόντων, τονίζει η Man Group, η αγορά χαλκού οδεύει προς ένα σημαντικό έλλειμμα και μια άνοδο τιμών τις επόμενες δεκαετίες, κάτι που οι επενδυτές δεν πρέπει να αγνοήσουν όταν εξετάζουν τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Στις αγορές χαλκού ξεκίνησε απότομα η άνοδος των τιμών, καθώς οι κινεζικές μεταλλουργικές βιομηχανίες προσπαθούν να βρουν περισσότερο από το ορυκτό για να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση για χαλκό σε μια προσπάθεια να επωφεληθούν από την παγκόσμια ανάκαμψη της βιομηχανίας», αναφέρει η BCA Research. Τα κινεζικά χυτήρια χαλκού εξετάζουν πάντως το ενδεχόμενο μείωσης της προγραμματισμένης παραγωγής χαλκού έως και 10% φέτος, εξηγούν ειδικοί της BCA. Τον περασμένο Νοέμβριο, η First Quantum Minerals διέκοψε την παραγωγή στο Κόμπρε του Παναμά, ένα από τα μεγαλύτερα ορυχεία χαλκού στον κόσμο, μετά από απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και τις διαμαρτυρίες οικολογικών οργανώσεων για μεγάλη ρύπανση στο περιβάλλον. Η Anglo American, μια σημαντική εταιρεία χαλκού, ανακοίνωσε επίσης τι θα μειώσει την παραγωγή το 2024 και το 2025 καθώς επιδιώκει να μειώσει το κόστος. «Η μείωση της προσφοράς ενισχύουν την άποψή μας ότι η αγορά χαλκού εισέρχεται σε μια περίοδο πολύ σαφέστερης σύσφιξης», έγραψαν οι αναλυτές της Goldman Sachs, που βλέπουν τις τιμές του μετάλλου να αγγίζουν τα 15.000 δολάρια τον τόνο, το 2025.
Οι νικητές του χαλκού
Οι χώρες-νικήτριες στη μάχη του χαλκού είναι κυρίως η Χιλή και το Περού, που διαθέτουν μεγάλα αποθέματα χαλκού, έχοντας σχεδόν το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής.
Η Χιλή μόνο κατέχει περίπου το 24% των παγκόσμιων αποθεμάτων και το Περού το 10%, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ. Ακολουθούν το Κονγκό (10%) και η Κίνα (9 %). Όσον αφορά την παραγωγή συμπυκνωμένου χαλκού που χρησιμοποιείται στα διάφορα προϊόντα, η Κίνα είναι η κυρίαρχη χώρα με 42%, ακολουθούμενη από τη Χιλή (8%), το Κονγκό (7%) και την Ιαπωνία (6%).
Οι γεωλογικές μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν μεγάλα υπόγεια αποθέματα χαλκού, αλλά η ποιότητα του μεταλλεύματος μειώνεται συνεχώς και η συγκέντρωση και οι περιοχές εξόρυξης θέτουν πολλαπλά προβλήματα όσον αφορά τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.Οι βασικοί παραγωγοί χαλκού – συμπεριλαμβανομένων των Antofagasta, Anglo American και Vale – ήδη μείωσαν τις προβλέψεις για το 2024.
