Όταν ένας μήνας αρχίζει ημέρα Πέμπτη, τότε οδηγεί αναπόφευκτα στη «γρουσούζικη» Τρίτη και 13. Γιατί όμως οι Έλληνες (αλλά και οι Ισπανοί) έχουν πάρει από φόβο τη συγκεκριμένη μέρα; Και γιατί στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο είναι η Παρασκευή και 13 η αντίστοιχη ημέρα που τρομάζει; Οι προκαταλήψεις κυριαρχούν στις κοινωνίες ανά τους αιώνες. Όταν κάτι δραματικό συμβαίνει – ειδικά εάν αυτό είναι άκρως σοκαριστικό ή ανοίγει πληγές που δύσκολα κλείνουν – ο άνθρωπος έχει την τάση να καταφεύγει στο μεταφυσικό για να δώσει «εξήγηση». Και έχει επίσης την τάση να συνδέει… συμπτώσεις.
Η τρισκαιδεκαφοβία
Ο αριθμός 13 έμελλε κάπως έτσι να ταυτιστεί με αρνητικά συναισθήματα. Ο φόβος για το «άτυχο», «γρουσούζικο» 13 κυριάρχησε σε τέτοιο βαθμό και τόσα χρόνια, που απέκτησε και όνομα: Τρισκεδεκαφοβία. Η προκατάληψη εναντίον του μπορεί να έχει πολλές πηγές. Κάποιοι πιστεύουν ότι θεωρείται ένας κακός αριθμός απλά και μόνο επειδή είναι μια μονάδα πάνω από το 12 – που είναι δημοφιλής αριθμός σε πολλούς πολιτισμούς και θρησκείες. Όταν μια ομάδα δεκατριών αντικειμένων διαιρεθεί στα δυο, στα τρία, στα τέσσερα ή στα έξι, πάντα… ένα αντικείμενο περισσεύει. Αυτό δεν μπορεί να είναι πολύ καλό, λέει η «παράδοση».
Οι βιβλικές, θρησκευτικές προεκτάσεις, είναι επίσης γνωστές. Στον Μυστικό Δείπνο, μετά τον οποίο ο Ιούδας πρόδωσε τον Ιησού, οι συνδαιτυμόνες ήταν 13. Ο Ιησούς και οι 12 μαθητές. Επιπλέον ο Σατανάς ήταν ο 13ος άγγελος, ενώ στον πολιτισμό των Βίκινγκς και στη σκανδιναβική μυθολογία ο Λόκι ήταν ο 13ος Θεός.
Ο κώδικας του Χαμουραμπί, που γράφτηκε στη Μεσοποταμία περίπου το 1686 π.Χ., παραλείπει τον αριθμό 13 – κάτι που βεβαίως υπονοεί ότι η πρόληψη υπήρχε πολύ πριν τη Χριστιανική εποχή.
Η πιο γνωστή για τον υπόλοιπο κόσμο Παρασκευή και 13
Η Παρασκευή 13 είναι η πιο γνωστή ημέρα στη δεισιδαιμονία των Δυτικών. Έρχεται στη διάρκεια οποιουδήποτε μήνα αρχίζει ημέρα Κυριακή. Οι πρώτες αναφορές αρχίζουν τον Μεσαίαωνα και αφορούν την ιστορία του Μυστικού Δείπνου, με τους 13 συνδαιτημόνες το βράδυ πριν από τη σταύρωση του Ιησού του τη Μεγάλη Παρασκευή. Πολλοί θεωρούσαν τόσο το 13 όσο και τις Παρασκευές άτυχα. Ο συνδυασμός τους θεωρήθηκε… φονικός.
Μια προτεινόμενη προέλευση της δεισιδαιμονίας έχει να κάνει με την Παρασκευή, 13 Οκτωβρίου 1307, ημερομηνία κατά την οποία ο Φίλιππος Δ’ της Γαλλίας συνέλαβε εκατοντάδες Ναΐτες Ιππότες.
Επιπλέον, μια πρώιμη τεκμηριωμένη αναφορά στα αγγλικά εμφανίζεται στη βιογραφία του 1869 του Χένρι Σάδερλαντ Έντουαρντς για τον Τζιοακίνο Ροσίνι, ο οποίος πέθανε Παρασκευή και 13. Ρόλο για τη διάδοση της προκατάληψης κατά τον 20ο αιώνα φαίνεται να έπαιξε το 1907 η δημοσίευση του δημοφιλούς μυθιστορήματος του Thomas W. Lawson Friday, the Thirteenth.
Και τι τελικά συνέβη Τρίτη και 13
Για εμάς τους Έλληνες η πλέον άτυχη μέρα είναι η Τρίτη 13 και όχι η Παρασκευή. Σαν ημέρα, η Τρίτη θεωρείται ότι κυριαρχείται από την επιρροή του Άρη, του θεού του πολέμου. Αυτό σε συνδυασμό με το άτυχο 13, προκαλεί κακούς συνειρμούς.
Ωστόσο η Τρίτη και 13 στιγματίζεται από δύο επώδυνα γεγονότα για τον ελληνισμό, που συνδέονται με την Κωνσταντινούπολη. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης στην Τέταρτη Σταυροφορία συνέβη την Τρίτη 13 Απριλίου 1204 και η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς συνέβη την Τρίτη 29 Μαΐου 1453. Από μόνα τους αυτά τα δύο γεγονότα, έχουν ενισχύσει τη δεισιδαιμονία για την Τρίτη.
Οι ισπανόφωνες χώρες θεωρούν επίσης την Τρίτη 13 (martes trece) ως άτυχη ημέρα.
